Από τα πρακτικά του 1ου Παλλευκαδικού Αμπελουργικού Συνεδρίου

Λευκάδα, 23 Ιούλη του 1932.
Οι ξωμάχοι της Λευκαδίτικης Γης, παρατούν τα τσαπιά και τους κασμάδες, φορούν τα γιορτινά τους -τη γαμπριάτικη φορεσιά τους οι περισσότεροι- και με το πρώτο λάλημα του πετεινού ακόμη πιάνουν τα κακοτράχαλα μονοπάτια και τους χωματόδρομους που οδηγούν στη Χώρα. Διαβαίνουν βράχους, λόγγους και λαγκάδια κι από τα ξημερώματα αρχίζουν να συρρέουν στην αίθουσα του Κινηματογράφου «Πάνθεον» για να πάρουν μέρος στο ιστορικό 1ο Παλλευκαδικό Αμπελουργικό Συνέδριο. Διακυβεύεται το μέλλον του ΤΑΟΛ. Διακυβεύεται η ίδια τους η ζωή, το παρόν και το μέλλον των οικογενειών τους. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.

Λευκαδίτες αγρότες (Σύνθεση Αιθεροβάμων)

Είναι οι πρόγονοί μας, είναι οι παππούδες μας! «Είναι η ψυχή της Λευκάδας! Παλαίμαχοι αγωνιστές με ασπρισμένα μαλλιά κι άλλοι νέοι, γεμάτοι σφρίγος και ζωή». Αντάξιοι απόγονοι όλων αυτών που δεν τους λύγισαν τα σπαθιά των Φράγκων του Γρατιανού Τζώρτζη το 1357¹, οι λόγχες, τα βασανιστήρια, οι κατασχέσεις περιουσιών και τα σιδερένια κλουβιά των Άγγλων κατακτητών το 1819². Είναι αυτοί οι ίδιοι που ύψωσαν και πάλι μετά την Ένωση το ανάστημά τους απέναντι στους νέους καταχτητές, τους νέους φεουδάρχες κι εκμεταλλευτές. Πιάνοντας και πάλι τ΄ άρματα όταν χρειάστηκε, αψηφώντας τις φυλακίσεις και τα αντιτορπιλικά του επίσημου κράτους που στάλθηκαν για να καταστείλουν την εξέγερσή τους³. Είναι αυτοί οι ίδιοι που θα πρωταγωνιστήσουν και πάλι, λίγα χρόνια αργότερα, στο ματωμένο συλλαλητήριο του 1935⁴.

[Από το Μνημείο στη θέση «Μπόζα» για την εξέγερση των χωρικών της Λευκάδας ενάντια στους Άγγλους καταχτητές το 1819. Οι μπρούτζινες πλάκες έχουν προ καιρού αφαιρεθεί και περιμένουν εις μάτην την αντικατάστασή τους!]

Η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική κρίση που είχε ξεκινήσει το ΄29 λυσσομανούσε ακόμη. Τόσο στην παραγωγή, όσο και στο εμπόριο. Είχε θεριέψει, είχε αγκαλιάσει πέρα από τη βιομηχανία και την αγροτική πια οικονομία στο σύνολό της.⁵ Η Λευκάδα δεν ζούσε σε καμιά γυάλα. Οι καταστροφικές συνέπειες της κρίσης είναι πλέον εμφανείς και στον τόπο μας, τις ζουν στο πετσί της οι Λευκαδίτες αμπελουργοί.

Παρακολουθώντας κανείς τις ομιλίες των συνέδρων στο ιστορικό αυτό 1ο Αμπελουργικό Συνέδριο φαίνεται ότι υπάρχουν κάποια κοφτερά μυαλά που προσεγγίζουν σε μεγάλο βαθμό τα αίτια της κρίσης: «τα αίτια της σημερινής δυστυχίας η οποία απλώνεται στον αγροτικό πληθυσμό είναι βαθύτερα και πρέπει να εξετασθή η υπόθεσις ώστε να ευρεθή η ρίζα του κακού». Όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που αρχίζουν σιγά-σιγά να καταλαβαίνουν.

Σε κάποιους άλλους έρχεται με αφορμή αυτό το συνέδριο «ανάποδα ο ντουνιάς», κυριολεκτικά τα πάνω κάτω. Καταρρέει πλήρως το μέχρι πρότινος αξιακό τους σύστημα, ταρακουνιούνται, αφυπνίζονται συνειδησιακά, περνούν σταδιακά από τη μια όχθη στην άλλη. Ο παπά-Στάθης Κτενάς, που πήρε μέρος ως σύνεδρος στο Αμπελουργικό Συνέδριο και θα παίξει λίγα χρόνια αργότερα πρωταγωνιστικό ρόλο στο ματωμένο συλλαλητήριο των αμπελουργών, ομολογεί στα δακτυλογραφημένα απομνημονεύματά του⁶, που φυλάσσονται στην Ειδική Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη Λευκάδας:

1935. Στην έξοδο των Φυλακών της Λευκάδας. Πρωτοπόροι αγωνιστές του αγροτικού κινήματος της Λευκάδας, που φυλακίστηκαν για τη συνεταιριστική τους δράση. Από αριστερά καθισμένοι οι: 1. Ξενοφώντας Κούρτης, 2. Ο ηρωικός παπά-Στάθης, 3. Κώστας Λιβιτσάνος. Όρθιοι οι: 4. Θεοδόσης Λιβιτσάνος και 5. Λεωνίδας Φίλιππας (Πανταζή Ν. Παπαδάτου, «Ήρωες και Μάρτυρες της Λευκάδας»)

Και πιο πάνω γράφει για στη σύγκλιση του Συνεδρίου:

Επειδή τα πρακτικά είναι μεγάλα θα περιοριστούμε σήμερα σε δύο θέματα της Ημερήσιας Διάταξης: Περί βελτιώσεως ποιότητος και ενισχύσεως εσωτερικής καταναλώσεως των οίνων και Η κατάστασις και η λειτουργία του ΤΑΟΛ. Μέρος των πρακτικών καταγράφονται στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΛΑΟΣ, Φύλλο υπ΄ αριθμ. 5, Έτος Α΄, 6 Ιουλίου 1932, ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΕΝ ΛΕΥΚΑΔΙ, ΔΙΕΥΘΥΝΕΤΑΙ: ΥΠΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΩΤΗΣ ΚΑΤΩΠΟΔΗΣ⁷ (είναι ίσως και το μοναδικό φύλλο που σώζεται, Αρχείο Ν.Μ., φωτοαντίγραφο βρίσκεται στο αρχείο μας) – Αντιγράφουμε διατηρώντας την ορθογραφία:

ΠΕΡΙ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΠΟΙΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΟΙΝΩΝ

Ο Γραμματεύς αναγιγνώσκει την εισηγητικήν έκθεσιν εν η αναφέρεται, ότι εις παλαιοτέρας εποχάς οι μαύροι οίνοι Αγίας Μαύρας (Λευκάδος) είχον την προτίμησίν των και οσηδήποτε παραγωγή και αν ήτο απερροφάτο ευχερώς υπό του ξενικού εμπορίου. Με την πάροδον όμως του χρόνου ήρχισαν να επιβάλωνται οι λευκαί και ως εκ τούτου προήλθεν η πτώσις των τιμών και η αζητησία των μαύρων. Επί πλέον η Ισπανία τροφοδοτεί τας αγοράς του εξωτερικού όπου είχομεν την προτίμησιν με εκπεσμένας τιμάς μεγαλοβάθμους τύπους μαύρων χρωματιστών. Γενικώς αι ισοτιμίαι και αι προσπάθειαι των άλλων Κρατών επέδρασαν δυσμενώς του λευκαδίτου οίνου, ούτως ώστε αυτή αύτη η πραγματικότης πλέον να μας επιβάλη την τυποποίησιν ήτις είναι η συγχρονισμένη κατεργασία παντός βιομηχανοποιημένου είδους. Βαβαίως δεν είναι εύκολος η παρασκευή επιτραπεζίων οίνων δι΄ όλην την παραγομένην ποσότητα οίνων εν Λευκάδι ίσως και μη συμφέρουσα. Πάντως όμως μία μεγάλη ποσότης πρέπει να εύρη διέξοδον εις τας αγοράς του εσωτερικού και τούτο θα το επιτύχωμεν με την καλυτέρευσιν της ποιότητος με την τυποποίησιν.

Περαιτέρω προτείνεται η βαρυτέρα φορολογία του ζύθου όστις συναγωνίζεται και εκτοπίζει τους οίνους.

Γ. ΑΡΜΑΤΑΣ (Φτερνού)
Προτείνει όπως περιορισθή η αμπελοφυτεία δια νόμου.

Γ. ΚΟΥΡΤΗΣ (Καβάλλου)
Κηρύσσεται υπέρ της ως άνω προτάσεως με την διαφοράν ότι ο περιορισμός των αμπελοφυτειών πρέπει να γίνη ακριβώς, εις τα μέρη εκείνα που παράγουν κακήν ποιότητα οίνου κάτω των 10 βαθμών.

Δ. ΚΟΥΝΙΑΚΗΣ
Λέγει ότι, η εξέτασις του ζητήματος πρέπει να είναι γενικωτέρα, προτείνει να απαγορευθή η φύτευσις εις μη οινοφόρους περιφερείας του Κράτους καθοριζομένων οινοφόρων περιφερειών με σύστημα παρόμοιον ως του καπνού.

ΕΥΑΓ. ΚΤΕΝΑΣ
Λέγει, ότι τα αίτια της σημερινής δυστυχίας η οποία απλώνεται στον αγροτικό πληθυσμό είναι βαθύτερα και πρέπει να εξετασθή η υπόθεσις ώστε να ευρεθή η ρίζα του κακού. Ανασκοπεί επί της διεθνούς κρίσεως και εισέρχεται εις την εξέτασιν του ζητήματος του ΤΑΟΛ και των συνεταιρισμών.

Εις το σημείο τούτο δημιουργείται θόρυβος, ο ομιλών ευρίσκεται εκτός θέματος, ο κ. πρόεδρος αποχωρεί.

Δ. ΚΟΥΝΙΑΚΗΣ
Κύριοι Σύνεδροι, η κρίσις δημιουργεί την αγανάκτησιν και προκαλεί τας αντεγκλήσεις. Μην ανησυχείτε όμως. Ηρεμίσατε, τα τοιαύτα συμβαίνουν πάντοτε εις συνέδρια προορισμένα να εξετάζουν γενικώτερα ζητήματα η επιτυχία των οποίων πάντοτε εξαρτάται από την ηρεμίαν από την φρόνησιν. Ο ρήτωρ -και ρήτωρ λέγεται πας ομιλητής- δύναται κατά την ανάπτυξιν του θέματος να αρχίση από πολύ υψηλά δια να καταλήξη εις την ουσίαν. Συνεπώς πρέπει να τον ακούωμεν μετά προσοχής. Θα σας παρακαλέσω να διεξαχθή η συζήτησις εντός των θεμάτων, με τάξιν, με μέθοδον, με ηρεμίαν. (χειροκροτήματα). Ο κ. πρόεδρος επανέρχεται.

Π. ΓΡΗΓΟΡΗΣ
Επανερχόμενος επί του ζητήματος των αμπελοφυτειών υποδεικνύει τον περιορισμόν των αμπελοφυτειών εις όλην την Ελλάδα, διότι αν εφαρμοσθή τούτο μόνο εις την Λευκάδα δεν θα μας εξυπηρετήση αλλά μάλλον θα μας βλάψη.

Ζ. ΡΑΠΤΗΣ
Κηρύσσεται κατά του περιορισμού των αμπελοφυτειών.

Γ. ΣΤΑΜΑΤΕΛΛΟΣ
Λέγει ότι μέσα εις την παγκόσμιον κρίσιν είναι φυσικόν επόμενον να συμπεριλαμβάνεται και το προϊόν το ιδικόν μας. Οι διάφοροι ρήτορες ωμίλησαν περί περιορισμού των αμπελοφυτειών και ελησμόνησαν ότι το έδαφος της Λευκάδος δεν είναι πρόσφορον δι΄ άλλα προϊόντ, συνεπώς είναι αδύνατος ο περιορισμός. Προτείνει όπως καταβληθή κάθε προσπάθεια ίνα καλυτερεύση η ποιότης των οίνων και παραδειγματίζει την Ελλάδα με τα άλλα Κράτη τα οποία καταβάλλουν προσπάθειαν και επιτυγχάνουν την αύξησιν των βιομηχανικών και γεωργικών προϊόντων (χειροκροτήματα).

ΑΡ. ΑΣΠΡΟΓΕΡΑΚΑΣ
Υποδεικνύει την παρουσίαν εν Λευκάδι κρατικού οινολόγου.

ΧΡΙΣΤΟΦ. ΛΑΖΑΡΗΣ
Παρακαλεί τους συνέδρους να δώσουν μεγάλην προσοχή επί της προτάσεως περί περιορισμού των αμπελοφυτειών, ατενίζοντες όχι εις το παρόν αλλά εις το μέλλον. Τάσσεται υπέρ της απαγορεύσεως δια Νόμου της επεκτάσεως των αμπελοφυτειών γενικώς εν Ελλάδι επιτρεπομένων μόνον της ανανεώσεως των υπαρχόντων.

ΚΙΜΩΝ ΘΕΡΜΟΣ
Λέγει ότι εφ΄ όσον δεν μας επιτρέπει το κράτος να φυτέψωμεν καπνά δια τα οποία έχομε ικανά μέρη, διατί επιτρέπει εις την Ακαρνανίαν και φυτεύη άμπελα;

ΣΠΥΡ. ΜΑΝΩΛΙΤΣΗΣ⁸
«Το σημερινόν έντιμον Παλλευκαδικόν συνέδριον είναι αποτέλεσμα της αδέξιας Κυβερνήσεως η οποία και έφερεν τον αγρότην αμπελουργόν εις το σημερινό κατάντημα.» Κακίζει την Κυβέρνησιν διότι εγκατέλειψεν την σκαπάνη που είναι η τροφός του σύμπαντος και ο στυλοβάτης πασών των τάξεων. Κακίζει τους αντιπροσώπους του τόπου εν τη βουλή και Γερουσία οι οποίοι ουδέποτε ενδιαφέρθηκαν δια τα ζητήματα της επαρχίας και έχουν την τόλμην να παρουσιάζονται σήμερον, ως πρώτην φοράν ακούοντες τα γεγονότα και την χρεωκοπίαν του ΤΑΟΛ (χειροκροτήματα) λέγει ότι εκ της καταστάσεως του ΤΑΟΛ εξέπεσεν η συνεταιριστική συνείδησις και εχάθη η εμπιστοσύνη. «Ας αποφασίσωμεν και ας σκεφθώμεν αδελφικώς δια την αναγέννησιν του ΤΑΟΛ αλλά πριν τούτων ας αναμνησσώμεν τον αρχαίον Διογένην, που με το φανάρι εζητούσε τον άνθρωπον.»

Προτείνει την δια παντός μέτρου καλλιτέρευσιν της ποιότητος των οίνων μας και την υπό ειδικών επιστημόνων μελέτην του ζητήματος του περιορισμού των αμπελοφυτειών.

Διερωτάται αν θα ακουσθή η φωνή του πόνου ήτις και είναι το σημερινόν συνέδριον και τελειώνων λέγει ότι συμφέρον των αρμοδίων είναι να μας προσέξουν γιατή η αγροτιά αφυπνίζεται.

ΔΗΜ. ΚΟΥΝΙΑΚΗΣ
Παρατηρεί, ότι η καλυτέρευσις της ποιότητος του λευκαδίτου οίνου είναι εκείνη η οποία θα εισαγάγη τούτον εις τας αγοράς του εσωτερικού αλλά την καλυτέρευσιν της ποιότητος δεν θα επιτύχουν οι οινοπαραγωγοί μόνοι, αλλά δια της οργανώσεώς των, η οποία είνε το ΤΑΟΛ. Λέγει ότι το σημερινόν συνέδριον αποτελεί δια το ΤΑΟΛ τον τρίτον σταθμό από της συστάσεώς του, από σήμερον δε αρχίζει η περίοδος της αναδημιουργίας.

Μετ΄ ευχαριστήσεως παρατηρεί, ότι κατά την συζήτησιν επεκράτησεν γενικώς η ευχή δια την καλλιτέρευσιν της ποιότητος.

Προτείνει να διατυπωθή ευχή από το συνέδριον ίνα επιβληθούν μέτρα προστατευτικά δια την εσωτερικήν κατανάλωσιν και τυποποίησιν των οίνων ως και βαρυτέρα φορολογίαν του ζύθου υπό του Κράτους και των Κοινοτήτων εις τας οποίας γίνεται κατανάλωσίς του.

Γ. ΚΟΥΡΤΗΣ
Επανέρχεται και πάλιν επί του ζητήματος του περιορισμού των αμπελοφυτειών διότι είναι συναφές με το της καλλιτερεύσεως της ποιότητος. Αν λέγει περιορισθούν αι αμπελοφυτείαι των μερών εκείνων άτινα παράγουν οίνον κάτω των 10 βαθμών προστατεύεται η παραγωγή των άλλων μερών που λόγω των φυσικών τους ιδιοτήτων παράγουν οίνον μεγάλου βαθμού και πλούσιον εις συστατικά.

ΜΙΛΤ. ΚΑΚΛΑΜΑΝΗΣ
Λέγει ότι παρηκολούθησεν μετά προσοχής την συζήτησιν και δεν θα ελάμβανε τον λόγον αν ένα σπουδαιώτατον ζήτημα δεν διέφευγεν της προσοχής των κ.κ. συνέδρων. Η νοθεία του λευκαδίου οίνου όστις πωλείται εις τας γειτονικάς αγοράς (Ιωαννίνων και Κερκύρας όπου έτυχε να παρευρεθή) τελείως παραμορφωμένος και κατά 2/3 νερωμένος.

ΘΕΟΔ. ΡΑΠΤΗΣ (χημικός)
Παρατηρεί, ότι ο οίνος μας πρέπει να πωλείται ως οίνος Λευκάδος και εκφράζει ενδοιασμούς αν θα πετύχη η τυποποίησίς του λόγω του ότι παράγεται κατά το πλείστον από την γνωστήν ποικιλίαν «Βαρτσαμή».

ΘΕΟΔ. ΠΡΕΒΑΙΝΑΣ (χημικός, Διευθυντής ΤΑΟΛ)
«Διαφωνώ με τον προλαλήσαντα δεν θέλω να πω ότι εκ των σημερινών ποιοτήτων σταφυλών θα επιδιωχθούν τύποι σαμπάνιας, εκ των όσων υπάρχουν σήμερον εν Λευκάδι ποικιλιών σταφυλών των οποίων 80% πλεονάζει η βερτζαμή και με τα υπόλοιπα του «πατρινού» και λευκό υπάρχοντα, δύνανται αξιολογώτατα να παραχθούν αρκετοί καλοί τύπου οίνου λευκών, ροζέ ρητινωμένων ή αρητινώτων ομοίων των οποίων εδημιούργησε κατά το παρελθόν το ΤΑΟΛ και συνεχίζουν οι ενταύθα εταιρείαι οίνων και Οινοπνευμάτων και Οινοποιητική εταιρεία Λευκάδος. Εν τω μεταξύ μετεμφυτευομένου ενός ποσοστού ουχί ανωτέρω του 30% εν συνόλω του υπάρχοντος κλίματος Βερτζαμή και αναπληρωμένου δι΄ άλλων λευκών ποικιλιών σταφυλής βρωσίμου ή καταλλήλου δια κατασκευήν επιτραπεζίων οίνων ή βρωσίμων σταφυλών και δια την νήσον Λευκάδα.»

ΕΥΣΤ. ΙΕΡ. ΚΤΕΝΑΣ
Υπό του υπό συζήτησιν θέματος συμφωνώ απολύτως με τα προταθέντα υπό του κ. Κουνιάκη δι ους λόγους ανέπτυξεν.

ΕΠΑΜ. ΜΠΑΛΤΣΑΣ
Προτείνω όπως διατυπωθή ευχή ίνα το κράτος καθιερώση τον οίνον εις το στράτευμα, πράγμα το οποίον έπραξε δια την σταφίδα.

ΝΙΚ. ΒΛΑΧΟΣ
Το ζήτημα της εκριζώσεως των αμπέλων….

Π. ΦΙΛΙΠΠΑΣ (Πρόεδρος)
Πάλι ξερίζωμα; Κύριοι σύνεδροι, μετά λύπης μου παρατηρώ ότι ανοίξατε συζήτησιν δια τον περιορισμόν των αμπελοφυτειών, σαν η αιτία της κακομοιριάς μας να είναι αι αμπελοφυτείαι. Σας δίδω την πληροφορίαν και επικαλούμαι την μνήμην των γεροντοτέρων ότι επί των ημερών μας η παραγωγή της νήσου ανήρχετο εις 200.000 βαρέλας⁵ και όμως όλο το πωλούσαμε. Σήμερον η παραγωγή δεν ανέρχεται μήτε εις 100.000 βαρ. και με όλον το υψωμένον εξωτερικόν συνάλλαγμα δεν δυνάμεθα να κάμωμε τίποτε.

Αφήσατε την συζήτησιν του ξαμπελώματος και προσπαθήσατε να καλλιτερεύσητε την ποιότητα σύμφωνα με τα φώτα της επιστήμης. Να βάλουμε ένα μέρος της παραγωγής μας εις το εσωτερικό και το υπόλοιπον άμα είναι καλό εις ποιότητα ευκόλως θα δυνηθώμεν να το διοχετεύσωμεν εις την εξωτερικήν κατανάλωσιν (χειροκροτήματα).

Γ. ΛΑΖΑΡΗΣ (Κατούνης)
Λέγει ότι δε πρέπει να περιορίσωμεν τας αμπελοφυτείας αλλά να καταβάλωμεν όλας μας τας δυνάμεις δια την εξεύρεσιν νέων αγορών.

Π. ΦΙΛΙΠΠΑΣ (Πρόεδρος)
Κηρύσσομεν περαιωμένην την συζήτησιν επί του θέματος θέτομεν προς ψήφισιν τας υποβληθείσας προτάσεις.

1) Να ενισχυθή δια Νόμου και παντός μέτρου η κατανάλωσις οίνων εν τω εσωτερικώ.

2) Να επιβαρυνθή φορολογικώς ο ζύθος υπό του Κράτους όσον και υπό των Κοινοτήτων.

3) Να ενισχυθή η τυποποίησις των οίνων Λευκάδος.

4) Να εισαχθή οίνος προς χρήσιν του στρατού.

Το συνέδριον δι΄ ανατάσεως δέχεται τας προτάσεις.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΤΑΟΛ

ΞΕΝ. ΚΟΥΡΤΗΣ
«Το θέμα τούτο είναι συναφές με το 6ον και 7ον. Διότι αν δεν εξετασθή η όλη κατάστασις και η λειτουργία του ΤΑΟΛ δεν δυνάμεθα να συζητήσωμεν, μήτε δια την αύξησιν των Συνεταιρισμών μήτε περί των μέτρων τονώσεως τούτων. Προτείνω να γινη η συζήτησις από κοινού.»

Το σώμα δέχεται.

ΔΗΜ. ΚΟΥΝΙΑΚΗΣ
Λέγει, ότι η ριζική αιτία της οικτράς οικονομικής καταστάσεως εις η από διετίας ευρίσκονται οι οινοπαραγωγοί, πρέπει να αναζητηθή εις την παγκόσμιον κρίσιν, αλλ΄ οι εσχόντες την πρωτοβουλίαν της συγκλήσεως του συνεδρίου εκπρόσωποι των σκέψεων και των ανησυχιών όλων των οινοπαραγωγών, χωρίς να παραβλέπουν την πλευράν ταύτη δε λησμονούν και την πρακτικήν της υποθέσεως άποψιν. Διότι τονίζοντες την αδράνειαν εις η από έτους περιέπεσαν αι οργανώσεις των προβάλουν προς συζήτησιν μεταξύ των άλλων θεμάτων, ων την λύσιν αναμένουν έξωθεν και τοιαύτα αναφερόμενα εις την ανασυγκρότησιν των οργανώσεών του. Μέρος δηλ. των προσπαθειών προς αντιμετώπισιν της κρίσεως αντιλαμβάνονται ότι είναι οι ίδιοι φυσικοί φορείς δια των οργανώσεών των προς ας στρέφονται ως προς αφετηρίαν από της οποίας θα αρχίση ο επίπονος δρόμος της προσπάθειάς των.

Επί του Καταστατικού του ΤΑΟΛ και των Συνεταιρισμών λέγει ότι τα καταστατικά συνεταγμένα μετά πολλής επιμελείας και παρ΄ ειδικών ανδρών περιλαμβάνουν συν τοις άλλοις και τ΄ αποτελέσματα μακράς πείρας και είναι ευπροσάρμοστα προς τας ποικίλας συνθήκας του Συνεταιρισμού, η επιτυχία των οποίων εξαρτάται εκ της πιστής τηρήσεως των διατάξεων αυτών και εκ της ευκαιρίας μεθ΄ ης οι διοικούντες δύνανται να προσαρμόζουν ταύτας εις τας εκάστοτε κρατούσας συνθήκας.

Περαίνων, προτείνει όπως τα Καταστατικά (ΤΑΟΛ και Συνεταιρισμών) τροποποιηθούν επί νέων όλως βάσεων, σύμφωνα και προς την κτηθείσαν μέχρι τούδε πείραν και τας εμφανιζομένας νέας ανάγκας. Όσον δε αφορά την αύξησιν του αριθμού των Συνεταιρισμών ευρίσκεται σκόπιμον και προτείνει όπως καθορισθή ο αριθμός των Συνεταιρισμών εις 25 περιοριζομένης ιδία της περιφερείας των Συνεταιρισμών των παραγωγικοτέρων Συνεταιρισμών της Νήσου (χειροκροτήματα).

Ώρα 3η μ.μ. Διακόπτεται η συνεδρίασις.

(Το τέλος των πρακτικών εις το προσεχές)
______________________________
Σημειώσεις – Παραπομπές:
¹ Ο Αυθέντης Λευκάδος Γρατιανός Τζώρτζης και η εξέγερση των χωρικών το 1357, (Από την ιστορική πραγματεία «Γρατιανός Ζώρζης, Αυθέντης Λευκάδος» του Καθ. Καρόλου Χοπφ μετενεχθείσα εκ της Γερμανικής υπό Ιωάννου Α. Ρωμανού).
² Η στάση των χωρικών της Λευκάδας το 1819, Δημήτρης Σπ. Τσερές, Φιλόλογος.
³ «Εξέγερσις των χωρικών» στη Λευκάδα «δια την τιμήν του γλεύκους».
⁴ Το συλλαλητήριο των αμπελουργών της Λευκάδας το 1935: Η Μαρτυρία του Πάνου Γ. Ροντογιάννη.
⁵ Ριζοσπάστης, Κυριακή 2 Φλεβάρη 2014, Εκτιμήσεις για την παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929 – 1933 και τις εξελίξεις στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία (Από την Έκθεση Δράσης στο 17ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος (μπολσεβίκων) της ΕΣΣΔ).
⁶ Απομνημονεύματα (Παπά Στάθη) Στάθη Κτενά, Καρυά, 30.06.1980.
⁷ «Ελεύθερος Λαός»: Το Πρώτο Αμπελουργικό Παλλευκαδικό Συνέδριο (1932).
⁸ Ο Σπύρος Μανωλίτσης (Πίπης ή Πίπας) εκπροσωπούσε στο Συνέδριο αυτό τους αμπελουργούς της περιοχής Αλεξάνδρου.