ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ – Οι γιορτές Λόγου και Τέχνης Λευκάδος (1965)

Του κ. ΑΓΓΕΛΟΥ ΔΟΞΑ*

Το κεντρικό ενδιαφέρον στις «Γιορτές Λόγου και Τέχνης Λευκάδας», το συγκεντρώνει ασφαλώς το Διεθνές Φολκλορικό Φεστιβάλ. Οι «Γιορτές» αυτές άρχισαν πριν 11 χρόνια με την πρωτοβουλία του Αντώνη Τζεβελέκη, Προέδρου του Συλλόγου Λευκαδίων. Κρατούσαν τότε πέντε ημέρες. Φέτος κρατούν σαρανταπέντε μέρες και διαιρούνται σε πέντε τμήματα. Το πρώτο, ακαδημαϊκό, με διαλέξεις (5-15 Αυγ.), το δεύτερο, θεατρικό, με συγκροτήματα νέων ελληνικά και ξένα (16-19 Αυγ.), το τρίτο φιλαρμονικό (20-21 Αυγ.), το τέταρτο φολκλορικό διεθνές (22-31 Αυγ.) και το πέμπτο μουσικοχορευτικό (1-5 Σεπτ.).

Φέτος οι «Γιορτές Λόγου και Τέχνης» είναι υπό την αιγίδα του Ελλην. Οργανισμού Τουρισμού, με πρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής τον Αντώνη Τζεβελέκη και πρόεδρο της εκτελεστικής επιτροπής τον δημαρχο Λευκάδας κ. Απόστολο Φατούρο.

Το τρίτο και τέταρτο τμήμα στις πνευματικές και καλλιτεχνικές αυτές γιορτές έχει μια εσωτερική συγγένεια. Και μ΄ όλο που το ένα αποκαλείται «1ο Διεθνές Φεστιβάλ Φιλαρμονικών Αγίας Μαύρας» και το άλλο «4ο Διεθνές Φεστιβάλ Λαϊκών χορών και τραγουδιών Λευκάδας», αποτελούν το ένα συνέχεια του άλλου και με την λήξη του ενός και την έναρξη του άλλου, γίνεται μια κοινή εμφάνιση σε μια αληθινά μεγαλειώδη παρέλαση που περνάει κάτω από εικοσιδύο αψίδες με ισάριθμα ονόματα των χωρών που συμμετέχουν και με αντίστοιχες σημαίες στην κάθε αψίδα, ζευγαρωμένες με την ελληνική σημαία.

Στην πομπή αυτή, που περνάει από την κεντρική λεωφόρο για να καταλήξη στην παραλία και που έχει τον τίτλο «Αποθέωση των Εθνών» πήραν μέρος φέτος πενήντα συγκροτήματα από εικοσιδύο χώρες, το κάθε συγκρότημα με τις πολύχρωμες και με λογής-λογής στολίδια, φολκλορικές στολές του που κάθε μια διηγείται κι από μια ιστορία, που την συνθέτουν έθιμα, κλιματικές συνθήκες και εθνικά γεγονότα, κι όλες μαζί προκαλούν μια πανανθρώπινη συναδέλφωση στα πιο καλόκαρδα επίπεδα, όπως είναι η μουσική, ο χορός και το τραγούδι.

Ευσυνείδητη προσπάθεια

Εκείνο που είναι ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι κατά το πλείστον τα συγκροτήματα αυτά απαρτίζονται από σπουδαστές ανωτάτων σχολών και πανεπιστημίων και παρουσιάζουν μια εργασία καλλιτεχνική, ύστερα από πολύμηνην ευσυνείδητη και επίπονη προσπάθεια με αξιώσεις ποιότητος. Είναι μια συγκινητική επίδειξη του πιο ευγενικού συναγωνισμού μιας διεθνούς νεότητος. Και πολύ χαρακτηριστικά ο εμψυχωτής της ιδέας αυτής, ο Αντ. Τζεβελέκης, είπε κηρύσσοντας την έναρξη του Φεστιβάλ: «Χιμαιριστές μιας ευγενικής ιδέας, που εδώ και τέσσερα χρόνια προσπαθούμε ολοένα και με καλύτερο τρόπο να την παρουσιάσωμε πραγματοποιημένη, κρατούμε περήφανα το συναισθηματικό περιεχόμενο του διεθνούς φολκλορικού Φεστιβάλ με την φιλοδοξία να μεταβάλουμε κάθε χρόνο, για μερικές ημέρες, την μικρή αυτή πλατεία του νησιού μας σ΄ έναν καινούργιο δελφικό χώρο, όπου χιλιάδες νέοι από δεκάδες χώρες δίνουν τα χέρια, χαρούμενοι για την μεταξύ τους γνωριμία και την εκδήλωση μιας πανανθρώπινης αγάπης».

Εικοσιδύο περιστέρια που συμβολίζουν τα ειρηνικά αισθήματα της νεότητος των εικοσιδύο χωρών που συμμετέχουν στο Φεστιβάλ σκεπάζουν με το φτερούγισμά τους τα τελευταία λόγια του εναρκτήριου λόγου. Και το Φεστιβάλ αρχίζει στην κεντρική πλατεία, όπου πλην από δυόμιση χιλιάδες θεατές στα καθίσματα, είναι κι άλλοι χίλιοι πεντακόσιοι τουλάχιστον όρθιοι και στα γύρω παράθυρα, όλοι με μια δίψα να δουν ένα πρωτοφανές σύνολο χιλίων πεντακοσίων ανθρώπων, που απαρτίζουν τα φετινά συγκροτήματα.

Το πρώτο βράδυ είναι μια μικρή «δειγματοληψία». Από πέντε ή εξ λεπτά της ώρας για τον καθένα από τους τριαντατέσσερις φολκλορικούς ομίλους. Ένα πολύχρωμο και πολύηχο θέαμα, που κρατάει τρεις ώρες, χωρίς καθόλου να κουράση. Ο θεατής θα ήθελε και μεγαλύτερη διάρκεια. Γι΄ αυτό θαρθή κι αύριο και μεθαύριο, μέχρι το τέλος Αυγούστου κι΄ ανάλογα με τις προτιμήσεις του για το καθένα από τα συγκροτήματα αυτά.

Τα χορευτικά συγκροτήματα

Ο διαχωρισμός των προτιμήσεων ήταν ομόθυμος, εκδηλωμένος με ζωηρότατα ή πολύ χαλαρά χειροκροτήματα. Στα πρώτα αυτά που δίκαια προκάλεσαν ένα υπερβολικό ενθουσιασμό, ανήκουν οι όμιλοι Γιουγκοσλαβίας, Ισραήλ και Ουγκάντα. Οι δύο πρώτοι είχαν τον πιο ζωηρό ρυθμό και τις πιο όμορφες κοπέλλες, ενώ οι μαύροι της Ουγκάντα (που χόρεψαν παρουσία του υπουργού Προεδρίας της πατρίδας τους) με τα πρωτόγονα ξυλόφωνα και τύμπανα και τους καλαμένιους πολύαυλους, έδιναν μια δυναμική παλμική κίνηση ρυθμού στο κορμί τους που δημιουργούσε μια αισθητική έκπληξη. Άλλα τρία επίσης συγκροτήματα χειροκροτήθηκαν ζωηρότατα, της Ουγγαρίας, της Τσεχοσλοβακίας και της Ρωσίας. Η εντύπωση που προκάλεσαν οφείλεται κυρίως στην παρουσίαση μεγάλων κινήσεων συνόλου και στην επί μέρους τεχνική και ευρηματικότητα των σολίστ. Καθώς και στα πολύ θεαματικά κοστούμια. Η επιτυχία όμως του ρωσικού ομίλου εμειώθηκε από το ότι ήταν ο πιο ολιγάριθμος. Μόνο με πέντε χορευτικά ζεύγη έναντι δεκαπέντε και είκοσι που είχαν οι άλλοι όμιλοι.

Ένα άλλο εξαίρετο για την χορογραφική του φινέτσα μπαλλέτο ήταν το γαλλικό με τα «φαντάσματα». Τα πιο υποτονικά ήταν τα βόρεια (Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Φινλανδία). Και τα πιο κακόγουστα τα ελληνικά. Πρώτα-πρώτα γιατί βάλανε παιδάκια δέκα ως δεκαπέντε χρονών να κάνουν φιγούρες μεγαλίστικες. Έμοιαζαν σαν κάτι κουκλάκια που τους κολλάνε μουστάκι. Έπειτα μέσα στους κλασικούς λαϊκούς χορούς μας περενέβαλαν γυμνάσματα ρωσικά και ξεφωνητά τυρολέζικα. Και τέλος, απ΄ τα ανήλικα πέσαμε σε πέντε μεσόκοπους κρητικούς.

Το φεστιβάλ της Φιλαρμονικής

Κι΄ όμως χορούς λαϊκούς που στέκουν στην πρώτη σειρά επιτυχίας, τόσο χορογραφικά και σαν κίνηση όσο και σαν κοστούμια και μουσική, έχουμε πολλούς. Διακεκριμένοι μάλιστα συνθέτες μας έχουν επεξεργασθή με πλούσιες βαριατσόνες μελωδικής χρωματικότητας τους χορούς αυτούς. Στο Φεστιβάλ Φιλαρμονικής, την προηγούμενη βραδυά, ακούσαμε με πολλήν ικανοποίηση από την Φιλαρμονική της Φρουράς Αθηνών, τον τσάμικο, τον κρητικό και τον ηπειρώτικο, όπως τους εμπλούτισε ο Σκαλκώτας και σε πρώτη εκτέλεση τον μακεδονίτικο, ενός νέου και αξιόλογου συνθέτη, του Β. Δέλλιου που ιδιαίτερα χειροκροτήθηκε.

Συμπερασματικά, η επιτυχία ενός λαογραφικού χορού πρέπει να στηρίζεται στη ζωηρότητα του ρυθμού και την αποφυγή μονοτονίας μοτίβου, στην χρωματικότητα των κοστουμιών και την αποφυγή μακριών φουστανιών, που εμποδίζουν τη γοργόρυθμη κινητικότητα, στην ευρηματικότητα συμπλεγμάτων κινητικών με διακοσμητικές κινητικές εναλλαγές. Κι΄ ακόμα στην επιλογή όμορφων κοριτσιών. Αλλά και στην επιλογή καταλλήλων ομίλων. Αν π.χ. στο φετινό Φεστιβάλ το ισπανικό και το ιταλικό συγκρότημα ήταν καταλληλότερα, θα ζωντάνευε στην πρώτη γραμμή επιτυχίας η ισπανική φλόγα και το ιταλικό μπρίο των φολκλορικών χορών.

Πηγή: Εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ», Φύλλο του Σαββάτου 28 Αυγούστου 1965, Σελ. 2

_______________________________
*Φιλολογικό ψευδώνυμο του γιατρού και ψυχαναλυτή Ν. Δρακουλίδη. Πολυγραφότατος και πολυσχιδής έγραψε ποιήματα («Γκρίζες Ώρες» 1947 κ.α.), διηγήματα («Σορπράιζ πάρτυ» 1940 κ.α.), νουβέλες («Βάνα» 1944 κ.α.), μυθιστορήματα («Ντόρα», 1942 και «Εύα», 1943), θεατρικά («Το στοιχειό», 1916 κ.α.), ταξιδιωτικά («Στη γοητεία των τροπικών», 1945), μελέτες, δοκίμια και άρθρα («Ψυχαναλυτική ερμηνεία της τέχνης», 1948, «Παλαμάς», 1959 κ.α.), κριτικές θεάτρου, κυρίως για τις παραστάσεις του Εθνικού, και στίχους για τραγούδια. Μετέφρασε μεταξύ άλλων Χάινε και το γνωστό «If» του Κίπλινγκ.