Από την βιβλιοπαρουσίαση “Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο 1940-41”
Με τον Κώστας Σκολαρίκο, μέλος του τμήματος Ιστορίας της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε.
Προσκεκλημένος της ΤΟ Λευκάδας του ΚΚΕ βρέθηκε την Κυριακή 17 Μαΐου ο Κώστας Σκολαρίκος, μέλος του τμήματος Ιστορίας της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε., προκειμένου να παρουσιάσει το βιβλίο “Το ΚΚΕ στον ιταλοελληνικό πόλεμο 1940-41” που εκδόθηκε από το Τμήμα Ιστορίας της Κ.Ε. του ΚΚΕ.
Η έκδοση του βιβλίου που πραγματεύεται τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς, τα τρία γράμματα του Νίκου Ζαχαριάδη και τη θέση της «Παλαιάς Κεντρικής Επιτροπής», είναι ενταγμένη σε μια σειρά εκδόσεων που έχουν ήδη γίνει, και θα γίνουν ακόμη, στην πορεία συμπλήρωσης το 2018 των 100 χρόνων από την ίδρυση του ΚΚΕ και ένα χρόνο μετά τη συμπλήρωση επίσης των 100 χρόνων της μεγάλης Οκτωβριανής σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία. Αποτελεί επίσης βάση για την ιστορική έρευνα της περιόδου, που θα περιλαμβάνεται στο νέο Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949, Α΄ τόμος, η επανέκδοση του οποίου αποφασίστηκε πριν δυο χρόνια στο 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ.
Τους καλεσμένους καλωσόρισε η Δήμητρα Σταματέλου, μέλος του Γραφείου Περιοχής ΒΔ Ελλάδας του ΚΚΕ, που επισήμανε ότι η βιβλιοπαρουσίαση ήταν ενταγμένη στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 70 χρόνια της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών. Πρόσθεσε ακόμη ότι η μελέτη της ιστορίας του ΚΚΕ, που έχει γίνει σημείο αντιπαράθεσης, είναι κομβικής σημασίας για το Κόμμα με σκοπό να βγαίνουν τα αναγκαία συμπεράσματα από την πείρα, τη στάση και τις αποφάσεις εκείνης της περιόδου.
Ξεκινώντας την παρουσίαση του βιβλίου ο Κώστας Σκολαρίκος είπε: «Η έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου από το Τμήμα Ιστορίας, όπως και η έκδοση όλων των ιστορικών βιβλίων που κάνει το Κόμμα μας, δεν σκοπεύει να καλύψει τις αναζητήσεις, τις ανάγκες και τις προτεραιότητες ειδικών ιστορικών επιστημόνων μιας συγκεκριμένης περιόδου, αν και βέβαια προσφέρει και σε αυτούς πλούσιο υλικό. Αντίθετα εμείς ξεκινάμε την έκδοση τέτοιων βιβλίων βλέποντας τη συμβολή της ιστορίας στην εξέλιξη της ταξικής πάλης σήμερα, μέσα από το ίδιο πρίσμα που πριν από 170 σχεδόν χρόνια οι Μαρξ και Ένγκελς ανέφεραν στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο, ότι δηλαδή μέχρι τώρα η ιστορία της ανθρωπότητας είναι ιστορία ταξικών αγώνων.
Με αυτή την έννοια η αποτίμηση της ιστορίας του εργατικού κομμουνιστικού κινήματος, παρά το γεγονός ότι έχει μια γοητεία αυτή καθαυτή η μελέτη της ιστορίας του, δεν σταματά να προσανατολίζεται από τον ταξικά και πολιτικά κρίσιμο μπούσουλα της εξαγωγής ιστορικών συμπερασμάτων για τις σημερινές συνθήκες, χωρίς βέβαια να προβαίνουμε σε σχηματοποιήσεις και μηχανιστικές μεταφορές των δεδομένων άλλων εποχών στη σημερινή εποχή, αλλά στοχεύοντας κυρίως σε κάθε εποχή να δούμε εκείνα τα δομικά στοιχεία και τις αναλογίες εκείνες που παραμένουν ζωντανές και μπορούν να μας διδάξουν και σήμερα.
Με αυτή την έννοια η μελέτη συνολικά του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και η στάση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος απέναντί του και ειδικότερα η μελέτη της στάσης του ΚΚΕ και ακόμη περισσότερο η στάση του ΚΚΕ στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, στον οποίο αναφέρεται το βιβλίο, δεν είναι μια ακαδημαϊκή πολυτέλεια ούτε μια ανέξοδη βυζαντινολογία. Αντίθετα συνιστά κατά τη γνώμη μας αναγκαίο εφόδιο προκειμένου να ανταποκριθούμε στις σημερινές και τις μελλοντικές απαιτήσεις της κομματικής μας δράσης. Πόσο μάλλον αν αναλογιστούμε τις ιστορικές ομοιότητες, τις ιστορικές αναλογίες, που παρουσιάζει η δική μας εποχή με την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε απότοκος των ιστορικών συμβάσεων ειρήνης που επιβλήθηκαν στους ηττημένους από τους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε συνδυασμό με την ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη, που επέτρεψε στους ηττημένους -και ηττημένοι ήταν κυρίως η ναζιστική Γερμανία και η φασιστική Ιταλία- να ξαναπροβάλουν σε ένα δεύτερο χρόνο τις αξιώσεις τους και φυσικά σε αυτό το πλαίσιο των αντιθέσεων των παλιών νικητών και ηττημένων. Αυτό το πλαίσιο επιταχύνθηκε από τη μεγάλη καπιταλιστική κρίση του 1929 η οποία και εγκαινιάστηκε με το αμερικάνικο χρηματιστηριακό κραχ. Στην συνέχεια ακολούθησε μια περίοδος κατά την οποία η διαπάλη αναφορικά με το ποιες παραγωγικές δυνάμεις θα καταστραφούν στο βωμό της κρίσης, προκειμένου να εγκαινιαστεί μια νέα περίοδος καπιταλιστικής ανάπτυξης, που όξυνε όλες τις εντάσεις και τις αντιθέσεις. Όξυνε κατ΄ αρχήν την αντίθεση κεφαλαίου εργασίας και ως αντίθεση κεφαλαίου εργασίας εκείνη την εποχή εμείς κατανοούμε τόσο την ταξική πάλη σε κάθε καπιταλιστικό κράτος αλλά και τη σύγκρουση ανάμεσα στα αστικά κράτη και τη Σοβιετική Ένωση. Όξυνε επίσης σε ένα δεύτερο επίπεδο τις αντιθέσεις ανάμεσα στις διαφορετικές μερίδες της αστικής τάξης σε κάθε χώρα και σε τρίτο επίπεδο όξυνε και τις αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε αστικά κράτη και πολύ περισσότερο ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικές συμμαχίες.
Το σύνολο αυτών των ενδοαστικών και ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με το χαρακτήρα του καπιταλισμού την εποχή του ιμπεριαλισμού, οδήγησε στο ξέσπασμα του πολέμου. Με αυτή την έννοια ο πόλεμος αυτός ήταν ιμπεριαλιστικός, ήταν άδικος. Συνιστούσε αποτέλεσμα των ανειρήνευτων ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων που έρχονται και επανέρχονται στο προσκήνιο της ιστορίας σε τακτά χρονικά διαστήματα, σπέρνοντας φτώχεια, εξαθλίωση, πόλεμο, καταστροφές προκειμένου να επιτύχουν την αναπαραγωγή των καπιταλιστικών κερδών. Η συνέχιση όμως των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων με πολεμικά μέσα πλέον, αυτό που έλεγε παλιότερα κι ο Λένιν ότι ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα, κρύβει κι έναν κίνδυνο για τις αστικές τάξεις. Η όξυνση των αντιθέσεων και το ξέσπασμα του πολέμου επέβαλε έναν πολύ ευμετάβλητο συσχετισμό δύναμης, τόσο ανάμεσα στις διαφορετικές πλευρές της ταξικής πάλης όσο και ανάμεσα στα αστικά κράτη. Ειδικά κλονίζεται συθέμελα η αστική εξουσία των χωρών εκείνων που βρέθηκαν υπό καθεστώς κατοχής.»
Ο ομιλητής στάθηκε στη συνέχεια στις ομοιότητες της εποχής εκείνης με την σημερινή εποχή, ενώ για τη στάση του ΚΚΕ στον πόλεμο και τα τρία γράμματα του Ζαχαριάδη ανέφερε:
«Για να βγάλουμε κάποια ιστορικά συμπεράσματα πρέπει να πάρουμε τα πράγματα απ΄ την αρχή. Το ΚΚΕ έπρεπε να διαμορφώσει θέση για το Β΄ παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο μέσα σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας με τις δυνάμεις της αστικής κρατικής καταστολής να επιδίδονται σε όργιο διώξεων, βασανισμών και εκτελέσεων και την ίδια στιγμή συντονισμένα το αστικό κράτος, όπως θα δείτε και στις σελίδες του βιβλίου, να επεμβαίνει στο εσωτερικό του Κόμματος προκειμένου να συλλέγει πληροφορίες αλλά και να διαφθείρει με φήμες στελέχη του, έτσι ώστε να καταστήσει τυπικά και ουσιαστικά δεδομένη την παράλυση του κομματικού μηχανισμού και την οποιαδήποτε δράση του Κόμματος στην Ελλάδα. Σε αυτές λοιπόν τις συνθήκες το ΚΚΕ πήρε θέση απέναντι στον πόλεμο με τις θέσεις της παλιάς Κεντρικής Επιτροπής η οποία είχε συγκροτηθεί από ελεύθερα μέλη της ΚΕ, αυτούς που είχαν απομείνει εκτός φυλακών. Και πήρε θέση και με τα τρία γράμματα του ΓΓ της ΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη. Το πρώτο γράμμα του Νίκου Ζαχαριάδη όπως είναι γνωστό γράφτηκε στα τέλη Οκτωβρίου αμέσως μετά τον πόλεμο, το δεύτερο γράφτηκε στις 26 Νοέμβρη του 1940 και το τρίτο γράμμα γράφτηκε στις 15 Γενάρη του 1941. Τα δύο όμως τελευταία γράμματα παρέμειναν άγνωστα στα κομματικά μέλη και στελέχη μέχρι το τέλος του πολέμου. Ουσιαστικά γνωστό έγινε μόνο το πρώτο. Οι θέσεις που εκφράστηκαν τώρα σε αυτά τα τρία γράμματα αναφορικά με το χαρακτήρα του πολέμου και επομένως με την αρμόζουσα στάση που έπρεπε να κρατήσουν οι κομμουνιστές ήταν αντιφατικές. Και σήμερα εκτιμούμε ότι αυτή η αντίφαση δεν ήταν ούτε προϊόν των ταλαντεύσεων του ίδιου του Νίκου Ζαχαριάδη ή της αδυναμίας προσέγγισης των συνθηκών της εποχής, αντίθετα απέρρεαν από τις συνολικές αντιφάσεις που ήταν οι αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς για τον πόλεμο τα προηγούμενα χρόνια.»
Στο τέλος της ομιλίας του ο Κώστας Σκολαρίκος απάντησε σε διάφορες ερωτήσεις που τέθηκαν, όπως π.χ. για το «χαρτάκι» που αντάλλαξαν Τσόρτσιλ και Στάλιν στη Γιάλτα και την περίφημη «μυστική μοιρασιά των Βαλκανίων», τα αντιφασιστικά Μέτωπα, τη στάση του ΚΚΕ σήμερα απέναντι σε ενδεχόμενο πόλεμο, το δεύτερο και τρίτο γράμμα του Ζαχαριάδη κ.ά. – Δες στο παρακάτω βίντεο τις απαντήσεις του Κώστα Σκολαρίκου στις ερωτήσεις.
