Ο Ροβήρος Μανθούλης και το πρώτο ελληνικό ντοκιμαντέρ

Ο σκηνοθέτης τιμήθηκε χθες με το αργυρό μετάλλιο της Βουλής

Με το αργυρό μετάλλιο της Βουλής τιμήθηκε την Δευτέρα 18 Απρίλη ο σκηνοθέτης Ροβήρος Μανθούλης, ο άνθρωπος που γύρισε το 1958 στη Λευκάδα το «πρώτο ίσως ελληνικό ντοκιμαντέρ». Το ντοκιμαντέρ είχε παρουσιαστεί στη Λευκάδα, «προκαλώντας συγκίνηση στους θεατές», με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων του Φεστιβάλ Λευκάδας. Δείχνει μια Λευκάδα -την παλιά Λευκάδα- που έχει χαθεί πλέον ανεπίστρεπτα λόγω και της άναρχης τουριστικής ανάπτυξης των τελευταίων δεκαετιών.

Το νησί είχε τότε -τέλος της δεκαετίας του 1960- ελάχιστους επισκέπτες και όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ στην εισαγωγή του πρώτου μέρους του βίντεο, μη βρίσκοντας κάποιον τουρίστα, παρότι ήταν καλοκαίρι όταν γυρίστηκε, έβαλε τη γυναίκα του να ξαπλώσει στην αμμουδιά για να γυρίσει κάποιο πλάνο.

Τα δύο μέρη του ντοκιμαντέρ μπορείτε να τα δείτε πιο πάνω – τα είχαμε ανεβάσει και παλιότερα (2009). (Δες εδώ). Ο χρήστης που το είχε ανεβάσει τότε στο YouTube ήταν ο «konstantinosdrako», κι όπως μόλις βλέπουμε τώρα -την εποχή εκείνη είμαστε νιόφερτοι στο νησί και δεν γνωρίζαμε ακόμη πρόσωπα και καταστάσεις-, με την κατοπινή μετονομασία του καναλιού δεν είναι άλλος από τον σημερινό δήμαρχο (υπάρχει και φωτογραφία) Κωνσταντίνο Δρακονταειδή.

Λευκάδα το νησί των ποιητών – Μέρος πρώτο

Λευκάδα το νησί των ποιητών – Μέρος δευτερο

Η Βουλή τίμησε τον σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη

Το αργυρό μετάλλιο της Βουλής απένειμε στον διακεκριμένο σκηνοθέτη κ. Ροβήρο Μανθούλη ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Νικόλαος Βούτσης, σε ειδική εκδήλωση που συντόνισε ο Αντιπρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων κ. Αλέξιος Σεβαστάκης, χθες στην αίθουσα Γερουσίας.

Ιδιαίτερα συγκινημένος, ο ίδιος ο καλλιτέχνης από το βήμα της Γερουσίας της Βουλής εξέφρασε τις ευχαριστίες του για την ξεχωριστή τιμή που του επιφυλάχθηκε, μνημόνευσε καθοδηγητές, δασκάλους, συναγωνιστές, συναδέλφους και στάθηκε σε δύο ζητήματα: Καταρχάς υποστήριξε ότι «η Τηλεόραση θα πρέπει να επιστρέψει το συντομότερο στην εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού». Δεύτερο, αναφέρθηκε στον έρωτα της τέχνης, που παγώνει όταν δεν έχει να φάει και να πιει. «Η Αφροδίτη», είπε χαρακτηριστικά, «χωρίς οικονομική ενίσχυση δεν μπορεί να υπάρξει, να ανθίσει, να επιβιώσει. Αν ο κρατικός προϋπολογισμός δεν προβλέπει αρκετά χρήματα για τον καλλιτέχνη, παγώνει και ο Πολιτισμός».

Αναφερόμενος στο περιεχόμενο του Πολιτισμού, ο κ. Μανθούλης επισήμανε: «Πολιτισμός στην αρχαία ελληνική σήμαινε πολιτική συμπεριφορά. Το ενδιαφέρον της πολιτείας για το θέατρο, για παράδειγμα, είναι πολιτική συμπεριφορά. Την εποχή που ο Περικλής ήταν χορηγός του Σοφοκλή, το θέατρο ήταν τα media της εποχής. Γι’ αυτό, άλλωστε, ο Περικλής εκλεγόταν κάθε χρόνο επί τριάντα χρόνια, όταν σχεδόν κανένας Αθηναίος πολιτικός δεν είχε εκλεγεί πάνω από έναν χρόνο. Ο Περικλής δεν προσπαθούσε να κάνει εντυπωσιακές ενέργειες, αλλά να φυτεύει ρίζες. Γνώριζε σίγουρα τον μύθο του Αισώπου για τον λαγό και τη χελώνα… Μπορεί η χελώνα να περπατούσε τέσσερα χρόνια για να εξαντλήσει την τετραετία της, αλλά όταν η χελώνα έφτασε στο τέρμα, θυμάμαι ακόμα τον λαγό να παίζει τένις με τον εαυτό του».

Στη συνέχεια ο σκηνοθέτης έθεσε το ερώτημα «Γιατί επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας;» Και απάντησε: «Γιατί αγνοείτε το παρελθόν σας, θα μας πει ο Τζορτζ Σανταγιάνα. Το ελληνικό παρελθόν είναι γεμάτο από ηθικές αξίες, οι οποίες διδάσκουν, όχι μόνο ψυχραιμία, αλλά και εντιμότητα, όπως ο ιερός νόμος της φιλοξενίας που οδήγησε έναν Ηπειρώτη προπάππο μου να δώσει άσυλο στον Τουρκαλβανό δολοφόνο του γιου του, όταν χτύπησε την πόρτα του χωρίς να ξέρει σε ποιανού σπίτι έμπαινε. Είναι από αυτές τις ιστορίες της εποχής, όταν το έθνος μας ανασυντασσόταν, που τις έχει ανάγκη ένας λαός σαν στήριγμα της ταυτότητάς του. Πόσες έχουν μείνει από τις παρακαταθήκες αυτές του λαού μας, αναρωτιέμαι, όταν πρόσφατα είδα να πετάγεται στα σκουπίδια η ιερότητα της φιλοξενίας από ανιστόρητους που παίζουν τους σοβαρούς κυρίους. Ευτυχώς που τα μηνύματα που φτάνουν στο εξωτερικό για τη φιλόξενη και ανθρωπιστική συμπεριφορά των συμπατριωτών μας απέναντι στους δεινοπαθούντες σήμερα πρόσφυγες του Αιγαίου αφήνουν βάλσαμο στην καρδιά όλων όσων ανακαλύπτουν αυτή τη συμπεριφορά στα ευρωπαϊκά κανάλια και χαίρομαι που κλείνω με αυτή την αισιόδοξη διαπίστωση».

Ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Νικόλαος Βούτσης ανέφερε: «Αισθάνομαι μεγάλη τιμή που εκ μέρους του Κοινοβουλίου απονέμω τιμή στον Ροβήρο Μανθούλη, σε αυτή την εκδήλωση στη Γερουσία, που θα έπρεπε να ήταν κάτι αρκετά σύνηθες, ενδεχομένως και συχνό, για τους πνευματικούς ανθρώπους αυτού του τόπου, αλλά που δεν «έτυχε» ίσως να έχει ξαναγίνει μέχρι τώρα. Ο Ροβήρος αναφέρθηκε προηγουμένως σ’ έναν άνθρωπο, ως καθοδηγητή του, τον Μίμη Δεσποτίδη, που εμείς οι αρκετά νεώτεροι με δέος τον είχαμε γνωρίσει τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας και στη μεταπολίτευση. Οι δυο τους μας έφεραν σε επαφή με την κουλτούρα, με τις παρεμβάσεις της Επιθεώρησης Τέχνης και άλλων σπαραγμάτων και πρωτοβουλιών σε κρίσιμες περιόδους, που άφησαν το αποτύπωμά τους.

Αυτή η σημερινή εκδήλωση αισθάνομαι ότι είναι ένα μέρος μέσα σε ένα όλον που έζησα και προσωπικά τις τελευταίες μέρες. Ήμασταν σε μια τιμητική εκδήλωση για τον Νίκο Πουλαντζά, στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, μαζί με τον Νίκο Κούνδουρο, τον Κωνσταντίνο Τσουκαλά και άλλους. Τις ίδιες μέρες, τη μεν Παρασκευή αναρτήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η προκήρυξη, επιτέλους, διαγωνισμού για το νέο ψηφιακό τοπίο στο οποίο έχει εισέλθει εδώ και αρκετά χρόνια η ανθρωπότητα, με έναν κανονικό, επιτέλους, τρόπο για την αδειοδότηση των καναλιών. Στην Ουάσινγκτον ασχολούνταν με τη χώρα μας, ξανά και ξανά, και με την ταλαιπωρία την οποία υφίσταται ο λαός μας διαχρονικά και ιδιαίτερα αυτά τα χρόνια της κρίσης, δηλαδή με τα ζητήματα του χρέους και με όλες τις συζητήσεις που κατατείνουν στην υπέρβαση αυτής της κρίσης, αλλά που σε μεγάλο βαθμό γίνονται σε βάρος του λαού μας. Την ίδια ώρα, όλα τα διεθνή κανάλια και μέσα πλημμύριζαν από τις φωτογραφίες στη Λέσβο, από την κοινή παρουσία θρησκευτικών ηγετών με πολύ βαριά συμβολική σημασία, αξία και σχέση με τα ζητήματα που έθιξε στην ομιλία του ο Ροβήρος Μανθούλης. Ίσως όλα αυτά δεν είναι τυχαία, διότι αποτελούν εκφράσεις μιας Ελλάδας που συμμετέχει, που δημιουργεί, που αντιστέκεται, που θυμάται και είναι αποφασισμένη να χαράξει το μέλλον της έξω από επιτηρήσεις, από δεσμεύσεις, από καταστάσεις που διαχρονικά έφεραν πολύ βαρύ φορτίο στις πλάτες του λαού μας. Ο Ροβήρος Μανθούλης υπήρξε για πολλά χρόνια στην αιχμή, στην πρώτη σειρά των ανθρώπων που λειτουργούν εθνικά, διεθνικά, με παρουσία και οπτική παγκόσμια και πλανητική, χωρίς ποτέ να αποστεί από αυτό που συμβαίνει στη χώρα του, από αυτό που συμβαίνει σε κάθε ικμάδα του λαού μας».

Απευθύνοντας χαιρετισμό ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Αριστείδης Μπαλτάς ανέφερε ότι «είναι πάρα πολύ σημαντική η πρωτοβουλία αυτή του Προέδρου της Βουλής Νίκου Βούτση, γιατί ανοίγει τη Βουλή στην τέχνη, στον πολιτισμό, σε αυτά που συστήνουν την προσωπικότητά μας ως λαού, την προσωπικότητά μας ως ιστορία, στους ανθρώπους και στα έργα που μας έφεραν εδώ και μας έμαθαν όσα ξέρουμε». Χαρακτήρισε την εκδήλωση «ευτυχισμένη στιγμή, διότι αυτού του τύπου οι εκδηλώσεις ξεκινούν με τον Ροβήρο Μανθούλη, γιατί κατά κάποιο τρόπο το έργο και η προσωπικότητα του Μανθούλη συνθέτουν όλα τα στοιχεία του τι σημαίνει πολιτισμός, συνδεδεμένος με πολιτική, με ιστορία του τόπου, με συμμετοχή στις διάφορες φάσεις της ιστορίας του τόπου, πάντα από τη δύσκολη μεριά».

Για τον Ροβήρο Μανθούλη, το έργο και τη διεθνή καριέρα του μίλησε η κυρία Λετισιά Κουλίκ, ακόλουθος Οπτικοακουστικών Μέσων και Πολιτιστικής Παραγωγής της Γαλλικής Πρεσβείας στην Αθήνα, καθώς και οι κριτικοί κινηματογράφου κ.κ. Γιάννης Μπακογιαννόπουλος και Κώστας Τερζής.

Στην εκδήλωση προβλήθηκαν οι ταινίες «Οι κλακέτες του Ροβήρου Μανθούλη» και «Ο αθέατος σκηνοθέτης».

Το παρών έδωσαν, μεταξύ πολλών άλλων, οι Υπουργοί κ.κ. Νίκος Ξυδάκης και Σταύρος Κοντονής, ο Α΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Αναστάσιος Κουράκης, βουλευτές, η πρώην Υπουργός κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη, καθώς και ο Γενικός Γραμματέας της Βουλής κ. Κώστας Αθανασίου.