Η πίστα της Ίμολα στην Ιταλία (Autodromo Enzo e Dino Ferrari) (Μέρος 4ον)

Συνέχεια από το 3ο Μέρος

Του Θεόδωρου Αραβανή

Την Κυριακή 1η Μαΐου 1994 διεξήγετο ο αγώνας γκραν πρι της Formula 1 στην πίστα Imola του Σαν Μαρίνο στην Ιταλία.

Είχαν προηγηθεί τα σοβαρά ατυχήματα του Μπαριτσέλο και το θανατηφόρο ατύχημα του Ρόναλντ Ροτσμπέργκερ και την Κυριακή 01/05/94 επέπρωτο να κλείσει ο κύκλος του θανάτου στην αριστερόστροφη αυτή Ιταλική πίστα, με το θανατηφόρο ατύχημα του Βραζιλιάνου αστέρα του αθλήματος της εποχής και έναν απ΄ τους καλύτερους πιλότους οδηγούς στην ιστορία του αθλήματος της Formula 1, στον 7ο γύρο του αγώνα, του Βραζιλιάνου Άιρτον Σένα.

Επικεφαλής εκτιμητής και διερευνητής του ατυχήματος του Βραζιλιάνου Άιρτον Σέννα ήταν ο παλιός τεχνικό-μηχανικός διευθυντής της Ferrari ο Μάουρο Φοργκιέρι. Σε αυτόν (τον Μάουρο Φοργκιέρι) οφείλεται η Ferrari 312 T έως 312 Τ5 τα έτη 1975-1979 που πήραν 2 τίτλους οδηγών με τον Niki Lauda (1975, 1977) και έναν τίτλο οδηγών το 1979 με τον Τζόντι Σέκτερ. Καθώς και 4 τίτλους κατασκευαστών 1975, 1976, 1977, 1979. O τύπος αυτός μονοθεσίου της Formula 1, η Ferrari 312 Τ-312 Τ5, ήταν για την εποχή κομψοτέχνημα με δωδεκακύλινδρο επίπεδο (boxer) υδρόψυκτο μοτέρ και κιβώτιο ταχυτήτων τοποθετημένο εγκάρσια!!!! Ήταν το μηχανικό κομψοτέχνημα του Mauro Forgieri.

H διερεύνηση των αιτιών του ατυχήματος του Σένα, απέδειξε ότι κόπηκε στον 7ο γύρω του αγώνα το τιμόνι, προς την έξοδο της αριστερής παρατεταμένης διαβολεμένης καμπής (Ταμπουρέλο) της Imola, εκεί που η ταχύτητα του μονοθεσίου ήταν μέσα στο άσφαλτο 300-310 χιλιόμετρα. Και το μονοθέσιο Γουίλιαμς με μοτερ Ρενό , έφυγε δεξιά στην αμμοπαγίδα και κατέληξε να συντριβεί πλαγιομετωπικά δεξιά στον τοίχο από τσιμέντο, με ταχύτητα 210 χλμ. Η αμμοπαγίδα και τυχόν φρενάρισμα (μάλλον ψιλοαδύνατο ή δύσκολο αυτό το φρενάρισμα), μείωσαν την ταχύτητα πρόσκρουσης στον τοίχο.

Πηγή: ayrtonsenna.de

Έσπασε το ημιαξόνιο του δεξιού τροχού και γύρισε και πέρασε το κράνος και καρφώθηκε στον δεξιό κρόταφο του Σένα -φαίνεται η τρύπα στις φωτό- και τον σκότωσε περίπου ακαριαία. Πέθανε μετά από 3 ώρες στο Νοσοκομείο της πόλης Μπολόνια.

Οι Ιταλοί διοργανωτές του αγώνα στην πίστα Imola κατηγορήθηκαν γιατί στην στροφή Ταμπουρέλο δεν είχαν βάλει λάστιχα αυτοκινήτων σε 2 σειρές σε βάθος, δεξιά στον τσιμέντινο τοίχο. Έτσι ίσως είχε γλυτώσει ο Άιρτον Σένα, γιατί τα λάστιχα έμπροσθεν του τσιμέντινου τοίχου, θα προσροφούσαν την ενέργεια πρόσκρουσης του μονοθεσίου και το ημιαξόνιο του μονοθεσίου που κρατούσε τον δεξί τροχό δεν θα έσπαγε ίσως για να καρφωθεί στο κεφάλι του πιλότου, αφού τρύπησε σαν βλήμα όπλου το κράνος. Όμως και η Αγγλική ομάδα της Γουίλιαμς-Ρενό ταλαιπωρήθηκε στα δικαστήρια ως υπεύθυνη κακοτεχνίας στο μονοθέσιο (έτσι είναι η αλήθεια φανερά βέβαια) που σκότωσε τον πιλότο.

Αλλά και ο άτυχος πιλότος Άιρτον Σένα δεν ήταν αμέτοχος του ατυχήματος, γιατί είχε ζητήσει να λεπτύνουν το κάτω μέρος της κολόνας του τιμονιού, από την μέση ως το πάτωμα, για να έχει περισσότερο χώρο για τις κινήσεις των ποδιών του, μέσα στο στενό κάτω μέρος του κοκ πιτ (της θέσης του πιλότου δηλαδή) του μονοθεσίου της Γουίλιαμς. Και οι τεχνικοί υπάκουσαν στις απαιτήσεις του πιλότου και το έκαναν, αδυνατίζοντας όμως την ικανότητα της κολόνας του τιμονιού να αντέχει στα πλευρικά g (πλευρικές επιταχύνσεις) που αναπτύσσουν τα μονοθέσια και ειδικά μέσα στις καμπές με μεγάλη ταχύτητα, ή στα φρεναρίσματα που τα μονοθέσια αναπτύσσουν βίαια πρόσθια g.

Και στην στροφή Ταμπουρέλο ήταν 3,5-4 τα πλευρικά g που αναπτύσσονταν με τα 300-310 του μονοθεσίου μέσα στην καμπή (που συνεχώς επιτάχυνε μέσα στην ανοιχτή καμπή). Οι ρευστοδυναμικότητες των φυσικών κανόνων είναι ανελαστικές όμως (και μάλιστα στο τετράγωνο) σε πείσμα κάθε τεχνικής εξέλιξης ή κάθε τεχνικής παράλειψης. Και οι πλευρικές επιταχύνσεις (g) είναι φυσικοί κανόνες.

Τώρα γιατί ο Σένα ζήτησε να μειώσουν το πλάτος του κάτω μέρος της κολόνας του τιμονιού που βρίσκεται ανάμεσα στα πόδια του πιλότου είναι εξηγήσιμο και το είχε αναφέρει ο ίδιος την χρονιά εκείνη.

Από το 1991 που μπήκε ο νεαρός τότε πιλότος στους αγώνες της Formula 1 Μίκαελ Σουμάχερ άλλαξε και τον τρόπο προσέγγισης της οδήγησης. Έφερε την τεχνική οδήγησης της υπερστροφής που έμπαινε στην υπηρεσία της ισορροπίας του μονοθεσίου μέσα στην στροφή της πίστας. Δηλαδή το μονοθέσιο ισορροπούσε μεταξύ υπερστροφής του οχήματος και διόρθωσης από τον πιλότο. Τρελάθηκαν οι μέχρι τότε χρόνοι προσέγγισης κάθε εισόδου και εξόδου της στροφής. Αυτός είναι ο λόγος που ο καινοτόμος οδηγικά Σουμάχερ κέρδισε 7 παγκόσμια πρωταθλήματα οδηγών τα επόμενα χρόνια, τα περισσότερα από κάθε άλλο πιλότο στην ιστορία του αθλήματος της Formula 1. Η τεχνική οδήγησης άλλαζε από το 1991-1992 και μετά και οι μέχρι τότε τεχνικές οδήγησης των μονοθεσίων (του εσκεμμένου ντεραπαρίσματος αρχικά και η τεχνική του οδηγού σολίστα μετέπειτα) δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν ικανοποιητικά στις απαιτήσεις της εξελικτικής των μονοθεσίων, των οποίων μέχρι τότε τεχνική οδήγησης του σολίστ, για τα τότε, το 1992, 1993 σύγχρονα μονοθέσια (αναγόμενη στα 1962, 1963 από τον Τζίμμυ Κλάρκ).

Ο Σένα λοιπόν κατάλαβε και είπε ότι θα προσπαθούσε να αλλάξει τεχνική προσαρμοστικά και να υιοθετήσει την νέα τεχνική του Σουμάχερ προοδευτικά. Αλλά με την νέα τεχνική οδήγησης χρειάζονταν περισσότερος χώρος στο κάτω μέρος για τα πόδια μέσα στο κάτω μέρος του κοκ πιτ του μονοθεσίου της Γουίλιαμς του 1994, γιατί τα πόδια κουνιούνταν δεξιά και αριστερά περισσότερο με την νέα τεχνική οδήγησης. Και για να απελευθερωθεί πρόσθετος χώρος για τα πόδια μέσα στο πιλοτήριο στο κάτω μέρος, βρέθηκε η λύση να μειώσουν την διάμετρο της κολόνας του τιμονιού στο κάτω μέρος του κοκ πιτ και ως την μέση της κολόνας.

Κόψανε έτσι την κολόνα του τιμονιού από το μέσον και κάτω και προσθέσανε συγκολλητικά μικρότερης διαμέτρου κολόνα και μέσα στον πλευρικό δακτύλιο που κράταγε την κολόνα στα πλάγια του αμαξώματος. Δηλαδή κάμανε μια φενάκη συνδεσμολογία στο κατευθυντήριο όργανο του μονοθεσίου -τον άξονα του τιμονιού-, δηλαδή πειράξανε το βολάν (volan), όπως θα έλεγε και προπολεμικός οδηγός φορτηγού ή λεωφορείου της εποχής, ή ακόμα και ταξιτζής του μεσοπολέμου ή έστω και ως το 1960. Μετά το βολάν (volan) υιοθετήθηκε να ονομάζεται τιμόνι, ταυτίζοντας το στρόγγυλο πάνω μέρος του συστήματος (σημερινό τιμόνι) με το όλον σύστημα διευθύνσεως στην θέση του οδηγού -σοφέρ- πιλότου εν λόγω για την Formula 1. Και το πειραγμένο volan σκοτώνει, γιατί το αυτοκίνητο είναι ακυβέρνητο, έστω και αν είναι μονοθέσιο της Formula 1, και έστω και αν ο οδηγός λέγεται «πιλότος» του μονοθεσίου και αυτός ο πιλότος ήταν ο Άιρτον Σένα, απ΄ τους κορυφαίους πιλότους στην ιστορία της Formula 1.

Ο άτυχος και αδικοχαμένος Βραζιλιάνος οδηγός Σένα, την προηγούμενη χρονιά το 1993, είχε μείνει έξω απ΄ τους αγώνες στο σπορ, και ασφαλώς αυτή η απραξία του έπαιξε ρόλο στην ορθότερη προετοιμασία του για την επόμενη σαιζόν του 1994. Με βάση τον σκληρό ανταγωνισμό στο άθλημα ομάδων και πιλότων και τις ραγδαίες από χρονιά σε χρονιά εξελίξεις και αναβαθμίσεις των απαιτητικών μονοθεσίων της Formula 1. Αυτό φάνηκε στους δύο πρώτους αγώνες της σαιζόν του 1994, που ο Άιρτον Σένα με το μονοθέσιο της νέας του ομάδος (Γουίλιαμς- Ρενό) δεν ήταν ανταγωνιστικοί, με αποτέλεσμα και νευρικές οδηγικές εξόδους από την πίστα (στα προηγούμενα γκράν πρί). Μέχρι και το 1992 ο Βραζιλιάνος έτρεχε με την ομάδα της Mac Laren. Αλλά και την χρονιά του 1994 οι κανονισμοί είχαν αλλάξει και είχαν περιοριστεί τα ηλεκτρονικά βοηθήματα στα μονοθέσια των προηγουμένων ετών. Τα μονοθέσια αντιδρούσαν απότομα και ήταν ποιο δύστροπα την συγκεκριμένη χρονιά.

Στον αγώνα της Ίμολα, ο Βραζιλιάνος πιλότος ξεκίκησε από την πρώτη θέση, και μέχρι τον 6ο γύρο είχε μπει από την εκκίνηση κιόλας αυτοκίνητο ασφαλείας στην πίστα μετά από την σύγκρουση δύο άλλων μονοθεσίων κατά την εκκίνηση. Στο τέλος του 6ου γύρω, το αυτοκίνητο ασφαλείας έφυγε από την πίστα και ξανάρχισε σε κανονικούς ρυθμούς ο αγώνας, με τον Βραζιλιάνο να προηγείται και πίσω του να νοιώθει την καυτή ανάσα του ταχύτατου και νεαρού πιλότου Μίκαελ Σουμάχερ με το μονοθέσιο της Benneton-Ford. Και στην καμπή Ταμπουρέλο -παρατεταμένη αριστερή ταχύτατη καμπή συνέχεια της ευθείας εκκίνησης τερματισμού- έγινε το ατύχημα. Δηλαδή δεν πρόλαβε καλά καλά το μονοθέσιο να λειτουργήσει σε κανονικούς ρυθμούς αγώνα ούτε έναν γύρο και έδειξε το πρόβλημά του, από την παρέμβαση στο σύστημα διεύθυνσης, για να εξυπηρετείται η οδηγική τεχνική (της ισορροπίας ανάμεσα στην υπερστροφή και την διόρθωση) που ήθελε να αφομοιώσει ο Άιρτον Σένα.

Και οι τεχνικοί της αγωνιστικής ομάδος της Γουίλιαμς και ο ίδιος ο Βραζιλιάνος πιλότος, είχαν υποτιμήσει την σημασία των φυσικών νόμων στις ρευστοδυναμικές καταστάσεις των υψηλών ταχυτήτων και απαιτητικών προσφύσεων των μονοθεσίων της Formula 1.

Τον τίτλο πρωταθλητή οδηγών το 1994 και την επόμενη χρονιά τον κέρδισε ο Μίκαελ Σουμάχερ -το 1994 με μονοθέσιο υποδεέστερο λίγο του ανταγωνισμού- και αυτό δείχνει και την άμεση σε αποτελέσματα σημασία της καινοτομίας (εδώ πρόκειται για την οδηγική καινοτομία που έφερε στην Formula 1 ο Μίκαελ Σουμάχερ) στο άθλημα του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Και που η καινοτομική αυτή οδηγική τεχνική επέτρεψε στον παγκόσμιο πρωταθλητή του 1994 και 1995, να κερδίσει 7 συνολικά πρωταθλήματα οδηγών, 91 νίκες απλησίαστο νούμερο και να ΄ναι πρωτοπόρος ακόμα και στις pol position, στην αγωνιστική του καριέρα. Πριν και αυτός ο Μίκαελ Σουμάχερ καρφώσει το κεφάλι του πάνω σε μια πέτρα σκεπασμένη στο χιόνι στις Αυστριακές Άλπεις που είχε πάει για σκι και από τότε να είναι ως τα σήμερα σε κώμα.

Ο θάνατος του Άιρτον Σένα απετέλεσε για την πατρίδα του την Βραζιλία εθνικό τριήμερο πένθος και εκατομμύρια Βραζιλιάνοι τίμησαν το αδικοχαμένο κορυφαίο πιλότο και τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία, με τιμές Εθνικού ήρωα. Η ποδοσφαιρική ομάδα της Βραζιλίας την ίδια χρονιά αφιέρωσε στην μνήμη του το παγκόσμιο κύπελλο που κατέκτησε στις ΗΠΑ. Και η οικογένειά του δημιούργησε στην Βραζιλία το κοινωφελές-φιλανθρωπικό ίδρυμα με το όνομά του.

Το άθλημα της Fprmula 1 εκμεταλλεύτηκε εξόχως σε επίπεδο διαφήμισης και τηλεοπτικών δικαιωμάτων και προβολής, το λάιβ ατύχημα (on camera) του Άιρτον Σένα, προτάσσοντας το σπόρ της Formula 1 ως σύγχρονη εκδοχή του Ρωμαϊκού θεάματος των μονομαχιών, που υπόσχονται θέαμα και αίμα-θάνατο. Και τα ταμεία (box office) των διαχειριστών της λίγκας του αθλήματος της Formula 1 παραφούσκωσαν από τότε.

Το ατύχημα του αδικοχαμένου και παθιασμένου αγωνιζόμενου αθλητή Άιρτον Σένα, ενός απ΄ τους κορυφαίους αθλητές του μηχανοκίνητου αθλητισμού αλλά και γενικά στην ιστορία όλων των αθλημάτων, είναι για να μας θυμίζει διαρκώς την ύπαρξη της υπόστασης των φυσικών νόμων. Και είναι ενδεικτική η ρήση, λίγα χρόνια πριν, του άλλου κορυφαίου πρωταθλητή της εποχής του Σένα πιλότου της Formula 1, Άλεν Πρόστ (με 4 τίτλους οδηγών έναντι 3 του Σένα), σύμφωνα με τον οποίο: «Ο Άιρτον Σένα πιστεύει ότι δεν θα πάθει τίποτα επειδή πιστεύει στον θεό. Και αυτό είναι επικίνδυνο και για τον ίδιο και για τους υπόλοιπους αγωνιζομένους».