Εφέδρες, στην τοποθεσία «Πόρτες» στους Σκάρους
Το μοναδικό γνωστό φυτό που γονιμοποιείται υπό το φως της πανσελήνου
Η τοποθεσία «Πόρτες» στο βουνό των Σκάρων. Όνομα και πράγμα, που αποτυπώνει και τη λαϊκή σοφία στα παλιά τοπωνύμια του τόπου μας. Ο πληθυντικός υποδηλοί την «Πάνω Πόρτα» και την «Κάτω Πόρτα». Αναγκαστικό πέρασμα για τους Σκάρους από την μεριά του οικισμού της Νικιάνας. Θεόρατοι βράχοι, όπου χτίζουν ακόμη μέχρι σήμερα τις φωλιές τους οι πετροκότσυφες.
Στα ριζά τους σπηλιές, που χρησίμευαν από τα παλιά ακόμη χρόνια ως μαντριά. Εδώ σπήλωναν ζωντανά και άνθρωποι για να προστατευθούν από τα φυσικά φαινόμενα. Το ίδιο κάνουν ακόμη μέχρι σήμερα τα λιγοστά γιδοπρόβατα, μιας και οι τσοπαναραίοι χάθηκαν πια. Τα ίχνη είναι πρόσφατα.
Εδώ πρωτοσυναντήσαμε (τις βρήκαμε κατόπιν και αλλού) τις Εφέδρες, να κρέμονται ψηλά στους βράχους, και να συναγωνίζονται σε ακροβασίες τις Καμπανούλες των βράχων. Το μοναδικό γνωστό φυτό που ερωτοτροπεί υπό το φως της πανσελήνου, περιμένοντας το φως της για να γονιμοποιηθεί. Το γεγονός αυτό ανακαλύφθηκε μόλις πρόσφατα από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, που δημοσίευσαν την μελέτη τους το 2015 στην επιθεώρηση Biology Letters .
Ο μηχανισμός του φαινομένου της αναπαραγωγής της Εφέδρας και γιατί αναπαράγεται μόνο στην πανσέληνο παραμένουν άγνωστοι. Ένα από τα θαύματα της Φύσης. «Από ό,τι γνωρίζουμε, είναι η πρώτη που αντιδρά στις φάσεις της σελήνης», λέει η Ράιντιν (Catarina Rydin), μια από τις ερευνήτριες που ανακάλυψαν το φαινόμενο. «Τη νύχτα, οι πολυάριθμες σταγόνες επικονίασης λάμπουν σαν διαμάντια υπό το σεληνόφως, ένα εντυπωσιακό θέαμα ακόμα και για το ανθρώπινο μάτι» σχολιάζει. Ένα από τα είδη Εφέδρας δίνουν την εφεδρίνη, μια διεγερτική ουσία που χρησιμοποιείται για ντοπάρισμα.
| Εφέδρα (Ephedra, τ. Γνετωδών)· γ. περιλ. περί τα 30 είδη· φ. φρυγανώδη, κρεμοκλαδή ή έρποντα· πάντα κοσμητικά, κατάλληλα ιδίως δια τεχνητούς βράχους και κρεμαστά κάνιστρα. Φέρουσι μικρά λεπυρώδη φύλλα και πολλούς μικρούς πορφυρούς καρπούς επί αρθρωτών πρασινωπών κλαδίων. Εις την Ρωσίαν λαχανεύονται υπό των χωρικών. Είδη της ελλ. χλωρίδος Ε. η καμπυλόπους και Ε. η ραδινή (E. campylopoda η fragilis και E. procera)· το πρώτον και το κοινότερον ονομάζεται κν. Πολυκόμπι ή Πολύκομπος. Εις το είδος τούτο, κατά τινας, αναφέρεται ο του Διοσκρ. θαμνίσκος Τράγος. Το όνομα Εφέδρα αναφέρεται υπό του Πλινίου δι΄ είδος Ιππουρίδος (β.λ.). Βυρσοδεψική και φαρμακευτική θεωρείται Ε. η αντισυφιλιδική (Ε. antisypfilitica), ιθαγ. της Αμερικής.
(Λεξικόν Φυτολογικόν υπό Π.Γ. Γενναδίου, Εν Αθήναις, 1914) |
