Από την Άνοιξη του 1939 ως την 28ην Οκτωβρίου 1940 – Μέρος 2ον
Του Θεόδωρου Αραβανή
-Την 10ην Νοεμβρίου 1939 ο Έλληνας στρατιωτικός ακόλουθος στην Ρώμη Αλέξανδρος Ασημακόπουλος, απέστειλε πληροφορία στο Ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, ότι «οι Βρετανοί και η Γάλλοι δυσπιστούν για την στάση του Μουσολίνι και κάμνουν το πάν για να μην θίξουν την Ιταλία». Την 1η Οκτωβρίου στην συνάντησή τους στο Βερολίνο, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Ρίμπεντροπ είχε αποθαρρύνει τον υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας Τσιάνο, σχετικά με τις βλέψεις της Ιταλίας στην Βαλκανική. Ανέφερε δε ότι προς το παρόν η ουδετερότητα των Βαλκανίων εξυπηρετεί την Γερμανία, διότι έτσι η Γερμανία αποφεύγει την διασπορά δυνάμεων στην Ευρώπη.
Ταυτόχρονα όμως ο Ρίμπεντροπ υποσχόνταν στον Τσιάνο, ότι η Γερμανία είναι έτοιμη να υποστηρίξει κάθε Ιταλική πρωτοβουλία στην Βαλκανική και την Αδριατική. Σημείωση: Οι απόψεις αυτές του Ρίμπεντροπ (μιλώντας εξ ονόματος του Χίτλερ), για την κυριαρχία της Ιταλίας στην Μεσόγειο και την Αδριατική ήταν αυτές που φούντωσαν για τα καλά τα μυαλά του Μουσολίνι, από δω και πέρα.
-Την 22αν Ιανουαρίου 1940 υπογράφεται Ελληνοβρετανική ναυτιλιακή συμφωνία που προέβλεπε την διάθεση στην Βρετανία τριάντα Ελληνικών πλοίων και την εξασφάλιση άλλων εννέα με ναύλους στα επίπεδα της εποχής. Αυτό δεν άρεσε καθόλου στον Μουσολίνι σύμφωνα με πληροφορίες της Ελληνικής πρεσβείας στην Ρώμη.
-Την 23ην Ιανουαρίου του 1940 ο Μουσολίνι κατά την διάρκεια της συνεδρίας του κυβερνητικού συμβουλίου, ανέφερε ότι: «η Ιταλία δεν μπορεί πλέον να παραμένει ανενεργής και ουδέτερη παίζοντας τον ρόλο του κομπάρσου μεταξύ των Ευρωπαϊκών δυνάμεων».
-Την 26ην Ιανουαρίου υπογράφεται Ελληνοβρετανική εμπορική συμφωνία. Αυτό εξόργισε τον Μουσολίνι σύμφωνα με τον γαμπρό του και υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας, Τσιάνο.
-Τον Μάρτιο του 1940, η κυβέρνηση Μεταξά, επέβαλε νέους φόρους για την αμυντική θωράκιση και προετοιμασία της της χώρας.
-Την 2αν Απριλίου 1940, ο Μουσολίνι ανακοίνωσε στην κυβέρνησή του το πόσο υπέφερε η Ιταλία ως φυλακισμένη στην Μεσόγειο και χωρίς ελεύθερη πρόσβαση στους Ωκεανούς, μιλώντας για «την Ιταλική Μεσογειακή αυτοκρατορία και πρόσβαση στους Ωκεανούς».
-Την 20ην Απριλίου το υπουργείο Εξωτερικών διέταξε την Ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι, να αποτρέψει την επίσκεψη του Γάλλου στρατηγού Μαξίμ Βεϋγκάν στην Ελλάδα, διότι αυτό θα προκαλούσε πρόκλησιν για την Ιταλική διπλωματία. Και επεσήμανε και προς τούτο την συμβουλή της Αγγλικής διπλωματίας προς την κατεύθυνσιν αποτροπής της επισκέψεως του Γάλλου στρατηγού.
-Την 30ην Απριλίου 1940, ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Τσιάνο εξουσιοδότησε στην Ρώμη τον Ιταλό πρέσβη στην Ελλάδα, να μεταφέρει στον Μεταξά ότι: «η Ιταλία επιθυμούσε πάνω από όλα και τα μέγιστα, να μην διαταραχτεί η ειρήνη στα Βαλκάνια και την Μεσόγειο ».
-Την 6η Μαΐου 1940, ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα επιστρέφοντας από την Ρώμη συναντήθηκε με τον Μεταξά και τον διαβεβαίωσε περί ανακρίβειας των φημών που κυκλοφορούν για επικείμενη επίθεση της Ιταλίας στην Ελλάδα.
-Τα μέσα Μαΐου 1940, το Ιταλικό Γενικό Επιτελείο Στρατού έλαβε διαταγή απ΄ τον Μουσολίνι να προετοιμάσει εντός ολίγων ημερών σχέδιο εισβολής στην Ελλάδα, αφού πρώτα είχε αποθαρρυνθεί απ΄ την Γερμανία στον σχεδιασμό της εισβολής στην Γιουγκοσλαβία.
-Την 1η Ιουνίου ο Μεταξάς κάλεσε τους πρέσβεις της Αγγλίας και της Γαλλίας και τους ανέφερε, ότι: «η Ελλάδα θα διατηρούσε αυστηρή ουδετερότητα την οποία δεν θα επέτρεπε σε καμμιά απ΄ τις δύο χώρες να την παραβιάσει».
-Την 4η Ιουνίου 1940, ο Ιωάννης Μεταξάς (Γιαννάκη τον έλεγαν οι φιλοβασιλικοί, οι φίλοι του και κολλητοί) παρέκαμψε την Γερμανική πρεσβεία στην Αθήνα και ζήτησε από τον Herr Deter Γερμανό διευθυντή της Rheinmetall-Borsing Α.Ε στην Ελλάδα, να αναχωρήσει άμεσα -έφυγε αεροπορικώς από το αεροδρόμιο Τατοΐου- και να μεταφέρει στην Γερμανική Καγκελαρία το μήνυμα να δοθούν Γερμανικές εγγυήσεις υπέρ της Ελλάδος και κατά της Ιταλίας επικαλούμενος την πολιτική συμπάθεια της Εθνικοσοσιαλιστικής Γερμανίας. Οι Γερμανοί εξοργίσθηκαν με την τακτική και το αίτημα του Μεταξά και του απάντησαν, ότι: «Η Ελλάδα θα απολάμβανε καλύτερη τύχη αν ευθυγραμμιζόταν με τις δυνάμεις του Άξονα».
-Την 8ην Ιουνίου 1940, ο Έλληνας πρέσβης στην Ρώμη τηλεγράφησε σχετικά: «Το Ιταλικό υπουργείο Λαϊκής Επιμόρφωσης δίνει οδηγίες στις εφημερίδες για την καλλιέργεια κλίματος με θέμα α) Στην Ελλάδα οι ιθύνοντες είναι υποχείριοι της Μασονίας των Δυτικών δυνάμεων ενώ οι νέοι είναι με το μέρος του άξονα. β) Η Ιταλία θα βρεθεί στην ανάγκη να υποστηρίξει την Ελλάδα επειδή οι Δυτικοί σύμμαχοι θα καταλάβουν την Θεσσαλονίκη. γ) Η Ελληνική κοινή γνώμη κουρασμένη από τις πιέσεις των Αγγλογάλλων θα ζητήσει την προστασία της Ιταλίας.»
-Την 10ην Ιουνίου 1940, η Ιταλία κήρυξε επίσημα τον πόλεμο στην Αγγλία και την Γαλλία.
-Την 11ην Ιουνίου 1940 ο Μεταξάς κάλεσε και τον πρέσβη της Ιταλίας Γκράτσι και του επανέλαβε ξεχωριστά την απόφασή του για την αυστηρή ουδετερότητα της Ελλάδος.
Σημείωση: Για τα παρασκήνια της εποχής, η ξεχωριστή τούτη πρόσκληση του Ιταλού πρέσβη απ΄ τον Μεταξά, είχε βάλει φωτιές στα πατζάκια των πρέσβεων της Βρετανίας και της Γαλλίας, που θεωρούσαν ότι μπορεί νάναι κάποια τρικλοποδιά της τελευταίας στιγμής του Μεταξά. Και για τούτο κινητοποίησαν κάθε λογής πρόσωπο για να μάθουν απ΄ την πρώτη στιγμή τι ειπώθηκε στην συνάντηση Μεταξά και Ιταλού πρέσβη.
-Την 14ην Ιουνίου 1940 τα Γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στο Παρίσι.
-Την αρχή Ιουνίου 1939, η Ελληνική κυβέρνηση επέβαλε δελτίο στα τρόφιμα, για την εξοικονόμησιν πόρων με στόχο την αμυντική θωράκιση της χώρας.
-Την 14ην Ιουνίου 1940, σημειώνει στο Πολιτικό Ημερολόγιο ο διπλωματικός υπάλληλος Γιώργος Σεφέρης: «Όλοι όσοι είναι μέσα στα πράγματα είναι ευχαριστημένοι που ο Ντούτσε, κηρύχνοντας τον πόλεμο, είπε πως δεν θα μας πειράξει αν δεν του δώσουμε αφορμή…… όχι πώς δεν έχουν την νοημοσύνη να καταλάβουν τι κούφια πράγματα είναι κάτι τέτοιες υποσχέσεις, αλλά θαρρείς πώς έχουν (το έχουν) το συναίσθημα -θα ΄λεγα ένα είδος δεισιδαιμονίας- ότι η σωτηρία κρέμεται από την πίστη που θα φανούν πώς δίνουν σ΄ αυτές. Το νοιώθει κανείς αυτό μόλις θελήσει να συζητήσει σοβαρότερα μαζί τους…. Κουτοπονηριές που έχουν πέραση ώσπου να φτάσει το λεπίδι στον αυχένα».
-Την 12η Ιουλίου 1940 η Ιταλική Αεροπορία βομβάρδισε Ελληνικά πολεμικά πλοία, καίτοι το Ελληνικό Επιτελείο Ναυτικού είχε γνωστοποιήσει τις κινήσεις των πλοίων στην Ιταλική Κυβέρνηση.
-Την 20 και 21 Ιουλίου ο Μεταξάς συναντήθηκε με τον Αρχιστράτηγο Παπάγο και την Στρατιωτική ηγεσία και εξέτασαν την διαμορφωθείσα κατάσταση. Το πάντα καλά πληροφορημένο πολεμικό ναυτικό, επεσήμανε στην σύσκεψη αυτή, ότι: διαβλέπει ότι ο βομβαρδισμός της 12ης Ιουλίου στα Ελληνικά πολεμικά πλοία και όχι μόνο θα επαναληφθεί. Και αυτό ουσιαστικά θα συνιστά και συμβολισμό για την επερχόμενη επιθετική ενέργεια της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδος σε σύντομο χρονικό διάστημα.
-Την 31ην Ιουλίου 1940, εκ νέου η Ιταλική Αεροπορία βομβάρδισε Ελληνικά πολεμικά πλοία παρά του ότι πάλι είχαν γνωστοποιηθεί οι κινήσεις των πλοίων στην Ιταλική Κυβέρνηση. (Πολλοί εδώ υποστήριξαν την άποψη ότι, το να κινηθούν την 31ην Ιουλίου τα Ελληνικά πλοία, ήταν δόλωμα του Μεταξά και των Στρατιωτικών, για να αποκαλυφθούν οι προθέσεις των Ιταλών και σύμφωνα με την εκτίμηση της 20ης Ιουλίου του Ελληνικού ΓΕΝ).
-Την 4η Αυγούστου 1940, μεγάλες γιορτές στο Παναθηναϊκό Στάδιο στην Αθήνα για την 4η επέτειο της δικτατορίας του Γιαννάκη Μεταξά.
-Την 7ην Αυγούστου ο Μεταξάς κάλεσε τον Ιταλό πρέσβη και διαμαρτυρηθεί «δια την επανειλημμένην υπερπτήσιν του Ελληνικού εδάφους από τα ιταλικά αεροπλάνα».
-Την 12η Αυγούστου 1940 ο Μουσολίνι καθόρισε «τις πολιτικές και στρατιωτικές κατευθύνσεις του για την δράση εναντίον της Ελλάδος».
-Την ίδια μέρα 12η Αυγούστου 1940 ο Μεταξάς ζήτησε επίσημα από τον Γερμανό πρέσβη πρίγκιπα Erbach στην Αθήνα «την μεσολάβηση του Βερολίνου». Ο Πρέσβης μετέφερε στον Μεταξά την προειλημμένη απόφαση του Βερολίνου: «για τον πλήρη επαναπροσανατολισμό της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής». Ο Μεταξάς αντιπαρέθεσε στον Πρίγκηπα Erbach την αδυναμία της Ελλάδος απέναντι στην Ναυτική Βρετανική κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο.
-Την 15η Αυγούστου Ιταλικό υποβρύχιο τορπίλισε και βύθισε το Αντιτορπιλικό Έλλη μέσα στο λιμάνι της Τήνου. Και Ιταλικά αεροπλάνα βομβάρδισαν το επιβατηγό πλοίο «Φρίντων» που εκτελούσε το δρομολόγιο Κρήτη-Πειραιά. Η Ελληνική κυβέρνηση γνώριζε από την πρώτη στιγμή την Ιταλική εθνικότητα των υπαιτίων του τορπιλισμού της Έλλης και του βομβαρδισμού του Φρίντων, εν τούτοις με αυστηρότατες οδηγίες στον τύπο δεν έγινε καμία αναφορά στην Εθνικότητα των υπαιτίων.
-Την 27 Αυγούστου 1940 ο Έλληνας πρέσβης στο Βερολίνο Ρίζος-Ραγκαβής, ζήτησε ακρόαση από τον Γερμανό υπουργό εξωτερικών Ιοακείμ Ρίμπεντροπ, κατόπιν υποδείξεως από την Αθήνα. Με στόχο την αίτηση της Αθήνας για την Γερμανική διαμεσολάβηση με την Ιταλία. Ο Ρίμπεντροπ επανέλαβε την μόνιμη άποψη της Γερμανικής Καγκελαρίας, ότι: «εάν η Ελλάδα υιοθετούσε άλλη στάση συνεργασίας με τις δυνάμεις του Άξονα, θα ήταν δυνατή μια απευθείας συμφωνία Ιταλίας Ελλάδας». Και η πρόταση του Ρίμπενροπ ήταν: «Η Ελλάδα να ικανοποιήσει πλήρως τα Ιταλικά αιτήματα και παράπονα και να διευκολύνει κάθε επιθυμία της Ιταλίας».
– Την 27ην Σεπτεμβρίου 1940 ο κατάσκοπος και Πρέσβης στην Μαδρίτη Αργυρόπουλος, μετέφερε στον Γιαννάκη Μεταξά, ότι: «η Βουλγαρική πρεσβεία στην Μαδρίτη (του Φράνκο πλέον μετά την επικράτησή του στον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο), είχε προπαγανδίσει υπέρ της Ιταλίας και της θέσης της (της Ιταλίας) ότι πίεζε την Βουλγαρία να επιτεθεί ανοιχτά κατά της Ελλάδος».
-Την 12η Οκτωβρίου 1940, ο Μουσολίνι πήρε την απόφαση οριστικά να επιτεθεί εναντίον της Έλλάδος. Την ίδια μέρα ο Γερμανικός στρατός κατέλαβε με επίθεση αστραπή την Ρουμανία και παρέλαυνε στο Βουκουρέστι.
-Την 13ην Οκτωβρίου 1940 ο Έλληνας πρέσβης στην Ουγγαρία τηλεγράφησε στην κρυπτογραφική υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών: «Εκ θετικωτάτης πηγής πληροφορούμαι ότι εις το Ουγγρικό υπουργείο Εξωτερικών θεωρείται βέβαιη η επικείμενη επίθεση της Ιταλίας στην Ελλάδα».
-Την 14η Οκτωβρίου1940 ο Μουσολίνι όρισε την ημερομηνία επίθεσης εναντίον της Ελλάδος.
-Την 17η Οκτωβρίου 1940 ο Ιταλός αρχιστράτηγος Πιέτρο Μπαντόλιο, είπε στον Τσιάνο (είχε παντρευτεί την κόρη του Μουσολίνι, Έντα) ότι: «Το Ιταλικό γενικό επιτελείο στρατού ήταν αντίθετο με την επίθεση εναντίον της Ελλάδος», μεταφέροντας την άποψη του Ιταλικού Επιτελείου και λόγω του απαράσκευου του Ιταλικού στρατεύματος «και λόγω της ακατάλληλης μορφολογίας του Ελληνικού Εδάφους και των Ελληνικών αβαθών λιμανιών στο Ιόνιο που δεν επέτρεπαν συνδυασμένη απόβαση στρατευμάτων», αλλά τόνισε κυρίως την έλλειψη Ιταλικών πόρων.
-Την 19ην Οκτωβρίου 1940 ο αρχιστράτηγος Μπαντόλιο επανέλαβε τις αντιρρήσεις του, στον Μουσολίνι. Αλλά ο Ντούτσε Μουσολίνι δεν άκουγε τίποτα και εκνευρίστηκε και καταφέρθηκε προσβλητικά προς τους στρατιωτικούς, λέγοντας «για το αίσχος των Ιταλών που φοβούνται τους Έλληνες».
-Την 21ην Οτωβρίου 1940 ο Έλληνας πρόξενος στους Άγιους Σαράντα πληροφόρησε ότι τα Ιταλικά στρατεύματα στην Αλβανία «προωθήθηκαν προς τα σύνορα με την Ελλάδα». Οι άγιοι Σαράντα είχαν ονομαστεί ως «Έντα» από τον Μουσολίνι μετά την εισβολή στην Αλβανία, προς τιμήν της θυγατρός του Έντα, σύζυγο του υπουργού εξωτερικών Τσιάνο.
-Την 22αν Οκτωβρίου ο Τσιάνο συντάσσει προοδευτικά το κείμενο που θα παρέδιδε στον Μεταξά ως τελεσίγραφο την 03:00 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα Γκράτσι.
-Την 23ην Οκτωβρίου 1940 ο Έλληνας πρεσβευτής στην Ρώμη Νικόλαος Πολίτης τηλεγράφησε: «Κατά πληροφορίες στρατιωτικής πηγής προστίθεται ήδη και χρονικός προσδιορισμός μεταξύ 25 και 28 τρέχοντος δια την εκδήλωσιν της εναντίον της Ελλάδος ενεργείας». (1*)
-Την 27ην το πρωί εδίδετο στην Ιταλική πρεσβεία της Αθήνας δεξίωση προς τιμήν του Ιταλού επισκέπτου Πουτσίνι, υιού του μουσικού της όπερας Τζάκομο Πουτσίνι. Ο Μεταξάς είχε ειδοποιήσει ότι: «να έρθει και ο Πουτσίνι εγώ δεν θα πάω στην δεξίωση». Η κυβέρνηση εκπροσωπήθηκε από τον μόνιμο υφυπουργό Εξωτερικών Νικ. Μαυρουδή και το υπουργό τύπου και Τουρισμού Θεολόγη Νικολούδη. Η τούρτα της εκδήλωσης έγραφε πάνω «Ζήτω η Ελλάς» και είχε την Ελληνική σημαία. Ο πρέσβης Γκράτσι ήταν περιποιητικός, σέρβιρε ο ίδιος την σαμπάνια στα ποτήρια και ταυτόχρονα ανήσυχος, μια και περίμενε το εξ Ιταλίας τελεσίγραφο με την έννοια ότι η επίθεση ίσως θα ορίζονταν την 27ην το πρωί.
-Την 27ην Οκτωβρίου 1940 ο Τσιάνο έδειξε το κείμενο στους πρεσβευτές της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Ουγγαρίας, και της Ιαπωνίας. Εδώ αναφέρεται ότι οι πρεσβευτές εξεπλάγησαν. Και γίνεται αναφορά και για έκπληξη του Γερμανού πρεσβευτή, όταν είναι γνωστό ότι η Γερμανική καγκελαρία μια βδομάδα πριν (την 20/10/1940) ήξερε για την επικείμενη επίθεση της Ιταλίας στην Ελλάδα. Εδώ μπαίνει το θέμα, αν γνώριζε η Γερμανία την ακριβή ημέρα της επίθεσης ή όχι. Και για τούτο η ιστορική αναφορά κάνει λόγο για τον αιφνιδιασμό που επεχείρησε (ήθελε να κάνει) ο Μουσολίνι στον Χίτλερ, με την επίθεση στην Ελλάδα την 28ην Οκτωβρίου 1940.
-Την 28ην Οκτωβρίου 1940 τρεις άνθρωποι κατευθύνονται στην Κηφισιά προς την οικία του Γιαννάκη Μεταξά. Είναι ο Ιταλός πρεσβευτής Εμμανουέλε Γκράτσι, ο Ιταλός στρατιωτικός ακόλουθος Μοντίνι και ένας διερμηνέας. Στις 02:50 πρωϊνήν -άγρια χαράματα- βρίσκονται έξω από την είσοδον της μικρής έπαυλης. Ο διερμηνέας εξήγησε στον φύλακα ότι ο Ιταλός πρέσβης ήθελε να κάνει μια επείγουσα ανακοίνωση στον πρόεδρο της κυβερνήσεως. Ο χωροφύλαξ άρχισε να χτυπά το κουδούνι. Σε λίγα όχι πάνω από 5 λεπτά της ώρας ο Μεταξάς φορώντας γρήγορα την ρόμπα του, δίχως να προλάβει να ντυθεί, άνοιξε ο ίδιος την πόρτα στους νυχτιάτικους επισκέπτες. Ο Ιταλός πρεσβευτής τον χαιρετά και του έδωσε την διακοίνωση. Ο Μεταξάς άρχισε να την διαβάζει με προσοχή. Μακροσκελές το κείμενο της διακοίνωσης και στο τέλος: «Όθεν η Ιταλική κυβέρνηση κατέληξεν εις την απόφασίν να ζητήσει από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν -ώς εγγύησίν για την ουδετερότητα της Ελλάδος και ως εγγύησίν δια την ασφάλειαν της Ιταλίας- το δικαίωμα να καταλάβει δια των ενόπλων δυνάμεων, δια την διάρκειαν της σημερινώς προς την Αγγλίαν ρήξεως, ορισμένα στρατηγικά σημεία του Ελληνικού εδάφους. Η Ιταλική κυβέρνησις ζητεί απ΄ την Ελληνική κυβέρνησιν όπως μη εναντιωθεί εις την κατάληψιν ταύτην και όπως παρεμποδίση την ελευθέραν διέλευσην των στρατευμάτων προοριζόμενων να την πραγματοποιήσωσι….. Εάν τα Ιταλικά στρατεύματα ήθελον συναντήσει αντίστασιν, η αντίστασις αύτη θα καμφθεί δια των όπλων και η Ελληνική κυβέρνησις θα έφερε τας ευθύνας αι οποίαι ήθελον προκύψει εκ τούτου».
Ο Μεταξάς αφού διάβασε την διακοίνωση, σηκώθηκε απ΄ την θέση του, στον καναπέ στο μικρό σαλόνι εισόδου της οικίας του. Ο Ιταλός πρέσβης εξήγησε ότι αν δεν γίνουν δεκτοί οι Ιταλικοί όροι του τελεσιγράφου, οι στρατιωτικές δυνάμεις των Ιταλών θα εισβάλουν στην Ελλάδα στις 06:00 ώρα το πρωί. Όπως αναφέρει στις αναμνήσεις του ο Εμμανουέλε Γκράτσι, τότε ο Μεταξάς του απάντησε: «Λοιπόν έχουμε πόλεμο».
-Την 28ην Οκτωβρίου, γράφει ο Γιώργος Σεφέρης (διπλωματικός υπάλληλος τότε στο υπουργείο Εξωτερικών) στο Πολιτικό Ημερολόγιο Α΄ 1935-1944: «Δευτέρα, 28 Οκτώβρη, Ο Μαυρουδής (μόνιμος υφυπουργός Εξωτερικών) ένα κουβάρι σε μια γωνιά προσπαθώντας να τρυπώσει σε μια πορτοπούλα κρατώντας στο χέρι του λίγο κίτρινο χαρτί τυλιγμένο (τουαλέτας)».
-Την 28ην Οκτωβρίου το πρωί, ημέρα Δευτέρα σε ένα κάποιο χωριό της Ελλάδος (π.χ στην Ορεινή Λευκάδα) οι πολίτες πληροφορήθησαν ότι έχουμε πόλεμο.
Οι παλαιότεροι στα χρόνια δεν ξενεύτηκαν γιατί δεν ήταν μακρυά τα χρόνια από τους πολέμους του 1912 έως το 1922 που είχαν λάβει μέρος ή είχαν ζήσει. Οι νεότεροι επιστρατευθέντες μέσω των Συνταγμάτων επιστράτευσης (π.χ. Συντάγματος Πρεβέζης), προωθήθηκαν προς τα Ελληνοαλβανικά σύνορα σε λίγες μέρες.
-Στην πρωτεύουσα της Χώρας (απ΄ όπου και η φωτογραφία του κειμένου) και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, οι επιστρατευμένοι και οι έφεδροι προωθούνταν απ΄ την πρώτη μέρα κιόλας, προς τα Ελληνοαλβανικά σύνορα, όπου ήδη αμύνονταν οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Η Ελλάδα ήταν σε πόλεμο.
( 1*) Σημείωση. Σε αυτό εδώ το σημείο, στην αρχή της συντάξεως του Ιταλικού τελεσιγράφου την 22αν Οκτωβρίου προς την Ελλάδα, βρίσκεται η σιγουριά των πληροφοριών της 23ης Οκτωβρίου 1940 του Έλληνα πρέσβη στην Ρώμη Ι. Πολίτη, προς το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, που προσδιόριζε την΄Ιταλική επίθεση από την 25 έως την 28 Οκτωβρίου 1940. Το ερώτημα από που έλαβε την πληροφορία ο Έλληνας πρέσβης, ήταν θέμα αμφισβητήσεων χρόνια. Και γινόταν επίκληση στις κανονικότητες της Πρεσβευτικής λειτουργίας μιας χώρας. Η άμεση πηγή της πληροφορίας προς τον Έλληνα πρέσβη, άμα κιόλας την αρχή της συντάξεως του Ιταλικού τελεσιγράφου την προηγούμενη μέρα, αποσαφηνίστηκε χρόνια αργότερα και εξέπληξε.
– Πρέσβης στην Ρώμη από την 3ην Ιουλίου 1940 είχε τοποθετηθεί ο Νικόλαος Πολίτης
– Πρέσβης ως τότε στην Ρώμη ήταν ο Πέτρος Μεταξάς.
– Πρέσβης στο Λονδίνο ήταν ο Χαράλαμπος Σιμόπουλος
– Πρέσβης και φίλος του Μεταξά στην Μαδρίτη ήταν ο Περικλής Αργυρόπυλος.
– Πρέσβης στο Βερολίνο ήταν Ο Ρίζος Ραγκαβής.
– Μόνιμος Έλληνας υφυπουργός εξωτερικών, ο Μαυρουδής.
Αναφορές- Βιβλιογραφία
-Βαγγέλης Ζούκας
-Θανάσης Σφήκας
-Φοιβος Οικονομίδης
-ΔΙΣ/ΓΕΣ ιστοσελίδα
-Θάνος Βερέμης
-Ημερολόγιο Μεταξά
-Μοσχόπουλος Κώστας
-Σπ. Λιναρδάτος
-Φαίδων Βρανάς
-Γιώργος Μαργαρίτης
-Γιώργος Ρωμαίος
-Αφιερώματα Εφημερίδων
-Ιστορικά Περιοδικά
