H πτώχευση της Ελλάδος του 1893 (Μέρος 11ον)
Γουδί 1909. Ο Νικόλαος Ζορμπάς δέχεται τους Καθηγητές πανεπιστημίου στο Γουδί.
Του Θεόδωρου Αραβανή
Τα απανωτά φορολογικά μέτρα (η φορομανία) ταυτόχρονα με την σχεδιασμένη βίαια αφαίρεση της νομισματικής κυκλοφορίας στην Ελληνική οικονομία απ΄ την αρχή της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, καθώς και κάποιες φούσκες ρήτρες για δήθεν μεταρρυθμίσεις στην λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας (πολύπλοκος και γραφειοκρατική χαρακτηριζόταν τότε), μαζί με μια προσωρινή διεθνή κρίση απ΄ την χρεωκοπία δύο Αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών το 1907, που επηρέασε το διεθνές κλίμα, αλλά αποσοβήθηκε για παραπέρα λόγω παρέμβασης άλλων τραπεζών, οδήγησαν τις ήδη σφιχτές Ελληνικές τράπεζες να αναστείλουν το 1908 τις δίχως περιορισμούς πληρωμές προς τους καταθέτες και να διακόψουν την παροχή κάθε είδους δανείου. Οι τράπεζες δεν έδιναν δάνεια ούτε με την παροχή πρώτης τάξεως υποθήκες. Αντίθετα από το 1908 ήταν διατεθειμένες να προσφέρουν δάνεια σε χρυσό, κάτι το οποίο σήμαινε ότι ο λήπτης δανείου θα αναλάμβανε τον κίνδυνο των διακυμάνσεων της χρυσής βάσης, θεσμοποιημένης πλέον, του νομίσματος.
Αθήνα 1905-1910, Αιόλου και Ευριπίδου.
«Δεν θα χρειαστεί να αποδείξωμεν ότι υπάρχει σήμερα μεγάλη έλλειψη χαρτονομίσματος σε κυκλοφορία. Αυτό είναι αυταπόδεικτο. Η απουσία χαρτονομίσματος και γενικά νομίσματος έχει γένει πλέον επικίνδυνη για την όλη οικονομική κίνηση και μπορεί να προκαλέσει πολλές και μεγάλες ανωμαλίες, ακόμη και κρίση. Τι άλλο σημαίνει το γεγονός ότι τα ταμεία των τραπεζών έχουν μειωθεί μέχρι συρρικνώσεως και ακόμα δεν μπήκαμε στον Σεπτέμβριο -του 1908-. Καμμία ανάγκη ιδιωτών δεν μπορεί να καλυφθεί έστω και ούτοι προσφέρουν τις καλύτερες ασφάλειες. Δεν γίνονται δεκτές αιτήσεις για ενυπόθηκα δάνεια Α΄ τάξεως με άριστη ασφάλεια ή αναβάλλονται στις ελληνικές καλένδες. Στις προεξοφλήσεις νέων εμπορικών γραμματίων τέθηκε φραγμός. Σε όσους ζητούν έστω και ένα μικρό δάνειο, αντιπροτάσσεται απ΄ την τράπεζα: «Αν θέλετε να σας δανείσουμε χρυσό ευχαρίστως και πάντα επί πρώτη υποθήκη!!!!». Αν υπάρχει η ελπίδα ότι η κυκλοφορία χρυσού θα αντικαταστήσει το κυκλοφοριακό μέσο ( δηλαδή την δραχμή) τα πράγματα θα μπορούσαν να τραβήξουν καλύτερα, μέχρι νεωτέρας διαμορφωθείσης καταστάσεως. Αλλά η κυκλοφορία εσωτερικού νομίσματος που υπόκειται σε διακυμάνσεις (η δραχμή δηλαδή αναγόμενη στην χρυσή βάση), μπορεί να παρουσιαστεί μόνο σε πολύ νοσηρές καταστάσεις. Τότε μόνο θα μπορούσε ο χρυσός να αντικαταστήσει τα χαρτονομίσματα σε μεγάλες συναλλαγές – αν υπήρχε πλήρης βεβαιότητα ότι η μεταξύ τους ισοτιμία θα σταθεροποιηθεί σε μια ορισμένη τιμή, αδιάφορο αν θα είναι στο άρτιο ισοτιμικά ή όχι. Αλλά δεν βρισκόμαστε σε τέτοια εποχή, ούτε θα βρεθούμε σε σύντομο χρονικό διάστημα απ΄ ότι φαίνεται».
Γουδί 1909.
— Σημείωση εδώ: Ο αναγνώστης μπορεί με παραλληλισμούς να συγκροτήσει δομικές ομοιότητες των παραπάνω τότε αναλύσεων με την εποχή από την εισαγωγή του ευρώ ως Ελληνικό ανταλλακτικό ισοδύναμο, τα δάνεια σε ισοτιμική σχέση Ελβετικού Φράγκου για κάποια χρόνια, και ιδιαίτερα για την πιστωτική και νομισματική ασφυξία των ετών από το 2010 και μετά.
Στην ανάλυση της κοινωνικοπολιτικής ιστορίας, αλλά και της ίδιας της οικονομικής ιστορικής συνέχειας κατ΄ ανάγκη, πρώτος ο Νικολό Μακιαβέλι, διατύπωσε το μεθοδολογικό και εννοιολογικό αξίωμα, σύμφωνα με το οποίο: «αν υπάρχει συγκυρία (συντυχία κατ΄ άλλους) συστατικών παραγόντων, τότε εμφανίζονται και αναλογικότητες στην δομή δύο ξεχωριστών ιστορικών φαινομένων». Και αυτό στις μελέτες του (του Μακιαβέλι), για να συγκρίνει την κοινωνικοπολιτική ιστορία της πόλεώς του ( Ιταλικής Φλωρεντίας) με την ιστορία της αρχαίας Ελληνικής πόλης Κράτους. Κλείνει εδώ η Σημείωση –.
Αθήνα το 1910
Το 1911 τα έσοδα του τότε Ελληνικού κράτους είχαν αυξηθεί κατά 48-50% από το 1901. Και κυρίως η αύξηση αυτή προήλθε απ΄ την αύξηση των εμμέσων τότε φόρων, μια και η άμεση φορολογία δεν υπήρχε ή όπου υπήρχε ήταν μηδαμινή. Και το σπουδαιότερο ήταν ότι: καίτοι η αύξηση των φόρων δεν ήταν ταχύτερη από την αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού τότε Προϊόντος (ΑΕΠ), εν τούτοις οι έμμεσοι φόροι -αυτοί που επιβάρυναν άδικα τον πληθυσμό και τα κατώτερα ή μέσα στρώματα- αυξήθηκαν ταχύτερα απ΄ το ΑΕΠ!!! Η άνιση κατανομή του φορολογικού βάρους ήταν και το πρόβλημα και όχι ακριβώς το απόλυτο ύψος των φόρων.
Με ένα εισιτήριο στο χέρι, οι Έλληνες κατέβαιναν στην Αίγυπτο, και ή μένουν εκεί ή διασκορπίζονται στην Αφρική, στο Σουδάν, Αβησσυνία, Αραβία, και ζητούν την τύχη τους για να ξεφύγουν από τον εφιάλτη της φτώχειας και της ανέχειας της Ελλάδος. Κάθε μέρα συναντά στις πόλεις της Αιγύπτου (Κάιρο και Αλεξάνδρεια κυρίως και στην Ισμαηλία ακόμη) Έλληνες που έχουν κάποια μικρή θέση, αλλά και κυρίως βιοπαλαιστές κάθε είδους, λούστρους, κουλουρτζήδες, πλανόδιοι υποδηματοποιοί, και το πλείστον επαίτες εξ επαγγέλματος. Ακόμη μεγαλύτερο είναι το δράμα των χιλιάδων Ελλήνων (από τους 60.000-70.000 που μετανάστευσαν) και έφτασαν στην Αμερική τα χρόνια 1907-1908. Τον Ιανουάριο του 1908 ο Έλλην πρόξενος στην Νέα Υόρκη, ανέφερε ότι καθημερινά 10 περίπου άτομα φτάνουν στο γραφείο του και ζητούν ψωμί και εκατοντάδες ζητούσαν ένα εισιτήριο για την επιστροφή στην Ελλάδα. Οι Έλληνες άστεγοι στην Νέα Υόρκη ήταν οι περισσότεροι μέσα στις 30.000 συνολικά αστέγων στην πόλη αυτή.
To Εθνικό συλλαλητήριο της 14-09-1909 στο Πεδίο του Άρεως
Στην Ελλάδα η κατάσταση ήταν οικτρή, και την έκανε ακόμη οικτρότερη και η έλλειψη των Δημοσίων πόρων, από το γεγονός ότι το καλύτερο και μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας περνούσε απ΄ ευθείας στα ταμεία της Διεθνούς Οικονομικής Επιτροπής, ενώ παράλληλα το Ελληνικό κράτος έπρεπε να εφαρμόζει απαρέγκλιτα την αντιπληθωριστική πολιτική και να μειώνει την ποσότητα του κυκλοφορούντος χρήματος, προκαλώντας πιστωτική ασφυξία, όξυνση της τότε τοκογλυφίας σε βάρος της παραγωγής.
Και σήμερα μετά το 2010 εφαρμόστηκε και εφαρμόζεται ακόμη και θα συνεχίσει η βίαιη αφαίρεση της νομισματικής κυκλοφορίας, στο όνομα της σταθερότητας του Ευρωπαϊκού κοινού γενικού ισοδυνάμου, του ευρώ.
Και σε αυτή την εφαρμογή της αφαίρεση της νομισματικής κυκλοφορίας στην Ελληνική οικονομία, εξαγγέλλεται και ο αποκλεισμός της Ελλάδος από τις εκάστοτε ποσοτικές νομισματικές χαλαρώσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης στις μέρες μας. Περίεργες οικονομικές συμπτώσεις (μέχρι συντυχίες) στο τώρα και με το τότε!!!
Και τότε εμφανίστηκε το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί τον Αύγουστο του 1909 (η Ελληνική αστική επανάσταση κατά ιστορικούς) που κύριο λόγο επικράτησής του έπαιξαν τα Παναθηναϊκά συλλαλητήρια των επαγγελματοβιοτεχνών και παραγωγικών τάξεων στην Αθήνα την 14ην Σεπτεμβρίου του 1909 στο πεδίο του Άρεως και στην πλατεία Συντάγματος και η εξέγερση των αγροτών στην Θεσσαλία τον Μάρτιο του 1910. Δηλαδή από τον Αύγουστο του 1909 ως τον Μάρτιο του 1910, έλαβε χώρα το «προνουτσιαμέντο» του κοινωνικού παίχτη.
Αυτός ο κοινωνικός παίχτης της εποχής ήταν ο ίδιος που αμέσως μετά το προυνουτσιαμέντο (Αύγουστος 1909 έως Μάρτιο 1910) διπλασίασε σε μια διετία το 1912-1913 ως στρατευμένος και τα σύνορα της τότε Ελλάδος από το 1881 στους Βαλκανικούς πολέμους, προς την πλουτοπαραγωγική Μακεδονία και την Ήπειρο, με αποτέλεσμα και τον διπλασιασμό του πληθυσμού, και την αύξηση του Ελληνικού τότε Εθνικού Προϊόντος, για την κατ΄ αρχήν υπέρβαση της καταισχύνης και της ανέχειας που είχε επιβληθεί στην χώρα, από το 1898.
Ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος του 1914-1918 (ο μεγάλος πόλεμος στην Ιστοριογραφία), ως ανταγωνισμοί κυρίως οικονομικοί που υποδαύλιζαν τις Εθνικές Ευρωπαϊκές διεκδικήσεις των μεγάλων χωρών, δυστυχώς ανέκοψε την δυναμική ανόδου και την αισιοδοξία της Ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Που σε αυτή την αισιόδοξη προοπτική για την χώρα, σημαντικό έως τον κύριο λόγο έχει παίξει με την παρέμβασή του τότε ο κοινωνικός παίχτης.
Στοιχεία ελήφθησαν από:
-Ανδρεάδης Ανδρέας: Μελέται.
-Βαλαωρίτης Αρ. Ιωάννης: Η Ιστορία της ΕΤΕ.
-Τάσος Βουρνάς: Η Ελληνική ιστορία.
-Δερτιλής: Ιστορία του Ελληνικού κράτους.
-Θανάσης Καλαφάτης: Διάφορα μελετήματα και άρθρα για την πτώχευση του 1893.
-Ευάγγελος Χεκίμογλου: Διάφορα κείμενα του για πτώχευση του 1893.
-Διάφορα συγγράμματα και άρθρα από περιοδικά και εφημερίδες της εποχής.
Διαβάστε ακόμη τα προηγούμενα μέρη του αφιερώματος:
| Μέρος 1ον | Μέρος 2ον | Μέρος 3ον | Μέρος 4ον | Μέρος 5ον |
| Μέρος 6ον | Μέρος 7ον | Μέρος 8ον | Μέρος 9ον | Μέρος 10ον |
