Επισκέψιμος για το κοινό, για πρώτη φορά φέτος το καλοκαίρι, ο ιστορικός Ναός του Παντοκράτορα

Ανοιχτός για το κοινό για τρεις μέρες της εβδομάδας, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, τις ώρες 06.30-08.30 μ.μ., είναι για πρώτη φορά φέτος το καλοκαίρι ο ιστορικός Ναός του Παντοκράτορα, που βρίσκεται στον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης της Λευκάδας, καθώς και ο τάφος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, στο προαύλιο της εκκλησίας, πίσω από το Ιερό.

Ο Ναός ανήκει σήμερα στις οικογένειες Βαλαωρίτη και Σταύρου και από τα αξιοθέατά του είναι η πρόσοψη προς την κεντρική αγορά (παζάρι) και το τέμπλο του.

Για το ιστορικό του Ναού γράφει ο ο Κωνσταντίνος Μαχαιράς στο σύγγραμά του «Ναοί και Μοναί της Λευκάδος» (Βιβλιοθήκη Ιστορικών Μελετών, Αθήναι 1957):

«Τω 1699 Λευκάδιοί τινες, επιθυμούντες ν΄ ανεγείρουν Ναόν, ον ν΄ αφιερώσουν εις το όνομα του Παντοκράτορος και Σωτήρος, εις ανάμνησιν του ευτυχού γεγονότος της κατά την 6 Αυγούστου 1684, ημέραν του Παντοκράτορος, απολυτρώσεως της πατρίδος των από του Τουρκικού ζυγού, δια του από 12 Δεκεμβρίου 1699 εγγράφου των συνέστησαν Συναδελφότητα, επί τω τέλει, όπως, αφού ζητήσουν παρά του τότε Ανωτέρου Προνοητού Λευκάδος Ιωάννου Πιτσαμάνο (Pizzamano) την εις τούτους παραχώρησιν καταλλήλου γηπέδου, οικοδομήσουν είτα επί τούτου τον εν λόγω Ναόν, όστις θα ελειτούργει συμφώνως προς τους δια του εγγράφου συνομολογηθέντας όρους.»

Όπως σημειώνει πιο κάτω ο Μαχαιράς ο Ανώτερος Προνοητής Λευκάδος εισάκουσε το αίτημά τους και τους παραχώρησε οικόπεδο, με πρόσοψη σήμερα στην Κεντρική Αγορά, που είχε επί Τουρκοκρατίας στην κατοχή του ο Αλή Τσελεπή ή Χασάν βέη. Ύστερα από αυτό κτίστηκε το 1700 ο Ναός, ο οποίος κατέρρευσε τέσσερα χρόνια αργότερα, με το σεισμό του 1704, και ανοικοδομήθηκε εκ νέου. Μεγάλες ζημιές υπέστη επίσης με τους σεισμούς του 1769 και του 1825. Στις σημερινές του διαστάσεις οικοδομήθηκε το 1830 με δαπάνες «κατά το πλείστον των συναδελφών Βαλαωρίτου, Σταύρου, Σέρβου, Ψωμά και τινων άλλων».

Μέσα στο Ναό είναι οι τάφοι του Μόσχου Βαλαωρίτη του Χρήστου που πέθανε το 1737, του Μάρκου Χαλικιόπουλου του Αλεξάνδρου, αποθανών το 1811, του Ανδρέα Σταύρου του Ιωάννου, αποθανών το 1831, του Δημήτριου Πετριτσόπουλου του Πέτρου Παύλου, αποθανών το 1833, του Πέτρου Πετριτσόπουλου του Δημητρίου, αποθανών το 1849, της Χρυσούλας Πετριτσοπούλου, το γένος Χαλικιοπούλου και χήρα του Πέτρου Πετριτσόπουλου, αποθανούσα το 1865, ενώ στο προαύλιο της εκκλησίας, πίσω από το Ιερό, βρίσκεται ο τάφος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, που πέθανε το 1879.