Για φαντάσου, τόσο καιρό τώρα καθόμαστε πάνω σε αρχαίες ταφόπλακες!

Αρχαίες ταφόπλακες στην πλατεία του οικισμού Κολυβάτα

«… Αλλά και στην ορεινή περιοχή των Σκάρων πρέπει να σώζονται ίχνη κατοίκησης, που είτε δεν έχουν διερευνηθεί είτε έχουν παντελώς καταστραφεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ταφόπλακες συγκεντρωμένες στην πλατεία του χωριού Κολυβάτα, προερχόμενες από αρχαίο νεκροταφείο κοντά στο ξωκκλήσι Αγ. Παντελεήμονα».

Τα παραπάνω είναι από εισήγηση της αρχιτέκτονος Ροζαλίας Χριστοδουλοπούλου* με θέμα «Λευκάδα – Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της αρχαιότητας στους Σκάρους» σε ημερίδα που είχε διοργανώσει το 2003 η Ομοσπονδία Λευκαδίτικων Συλλόγων και η Ένωση Αλεξανδριτών Λευκάδας στην Αττική.

Για φαντάσου, τόσο καιρό τώρα καθόμαστε πάνω σε αρχαίες ταφόπλακες!

Για να λέμε όμως την αλήθεια το αναφερόμενο ξωκκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα καθώς και το νεκροταφείο ήταν γνωστό από παλιά στους κατοίκους του ορεινού αυτού οικισμού του Αλεξάνδρου, κι έχουμε αναφερθεί παλιότερα γι΄ αυτά στη σελίδα (π.χ. Δες εδώ). Από τα μέσα τουλάχιστον της δεκαετίας του 1920, όταν έγινε η διάνοιξη του δρόμου που οδηγεί στο χωριό και ήρθαν στο φως οι αρχαίοι αυτοί τάφοι, οι πλάκες των οποίων χρησιμοποιήθηκαν ως «καπάκια» στα ξερότοιχα που υποβαστάζουν τον δρόμο και σώζονται ακόμη μέχρι σήμερα σε καλή κατάσταση.

Παλιός τάφος στα Κολυβάτα

Ο Αλεξανδρίτης φιλόλογος και ιστορικός Σπύρος Σούνδιας γράφει σχετικά στο βιβλιαράκι του «Άνθρωποι και τόποι της πατρίδας μου» (Αθήνα 1999): «Όταν την άνοιξη του 1952 έγινε διαπλάτυνση του δρόμου από την κοινότητα με προσωπική εργασία, η ομάδα που εργάζονταν στο σημείο εκείνο (σημ.: εννοεί το σημείο που βρισκόταν ο ναΐσκος του Αγίου Παντελεήμονα), βρήκε ενώ έσκαβε, τρεις περιποιημένους κιβωτιόσχημους τάφους εντοιχισμένους με πλάκες… Και άλλοι τάφοι έχουν ευρεθεί παλαιότερα στο βόρειο μέρος του ναού, όπου τώρα είναι τα αλώνια…».

Ίσως θα άξιζε να ανασκαφεί κάποτε η περιοχή και να γίνει μια χρονολόγηση του παλιού νεκροταφείου.

Ο παλιός οικισμός βρισκόταν, μάλλον, στην κορυφή του λόφου «Κατούνι», όπου διακρίνονται ακόμη μέχρι σήμερα ερείπια από πέτρινες κατασκευές που είναι φτιαγμένες χωρίς χρήση λάσπης ή ασβέστη.

Στη κορυφή του υψώματος Κατούνι

Στο ύψωμα αυτό που δεσπόζει της περιοχής (είχε χρησιμεύσει παλιότερα και ως παρατηρητήριο του ΕΛΑΣ) ανεβήκαμε πάλι πρόσφατα, περιμένοντας αυτή την φορά τον ήλιο να ανατείλει. Φάτσα μπροστά του έχει τα Κολυβάτα με τα υψώματα που περικλείουν τον οικισμό: Μπ(ου)κόνι, Ξεροχώρι, Αετοβίγλι, Μεγάλη Ράχη, Σταυρός, Τσοκάνι, Μονοθυατέρα.

Ανατολή ηλίου από το Κατούνι…

Ήταν η ώρα που στο ουράνιο στερέωμα ο ήλιος κυνηγούσε ακόμη το φεγγάρι, που σκαπέτιζε την ώρα εκείνη δίπλα από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στην Εγκλουβή. Πρώτα αντιφέγγισαν τα βουνά της Ελάτης και του Μέγα Όρους, κατόπιν η πλαγιά της Μονοθυατέρας, μέχρι να προβάλλουν λίγο αργότερα, γύρω στις 8.00, οι πρώτες ακτίνες του από μια άκρη του υψώματος Μπ(ου)κόνι…

Από εκεί και το παρακάτω άλμπουμ με 45 φωτογραφίες…

* Η Ροζαλία Χριστοδουλοπούλου είναι απόφοιτος της Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ (1987) και υποψήφια διδάκτωρ στην ίδια σχολή. Συμμετείχε σε ερευνητικά προγράμματα στις Έδρες Μορφολογίας και Ιστορίας Αρχιτεκτονικής της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ. Συμμετείχε σε 15 πανελλήνιους και διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, βραβεύτηκε σε 6, όπως και στον Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό EUROPAN για τη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου (1991). Ως εξωτερικός συνεργάτης και από το 1997 ως υπάλληλος του Υπουργείου Πολιτισμού, εκπόνησε μελέτες αποκατάστασης της Δωρικής Στοάς και του Ναού του Ασκληπιού στο Ασκληπιείο Νότιας Κλιτύος Ακροπόλεως, των οποίων την εφαρμογή επιβλέπει. Επίσης εργάστηκε στο Γραφείο Ενοποίησης Αρχαιολογικών χώρων και επέβλεψε την υλοποίηση των μελετών στην Νότια κλιτύ. Από το 2000 έως το 2007 ως αποσπασμένη μηχανικός στην ΥΣΜΑ εργάστηκε στα προγράμματα αποκατάστασης του Οπισθονάου και της Βόρειας πλευράς του Παρθενώνα. Από το 2012, ανέλαβε προϊσταμένη του Τεχνικού Γραφείου και του Εργοταξίου Αναστήλωσης Παρθενώνα. Έχει δώσει 20 διαλέξεις σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες και έχει δημοσιεύσει 38 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους.