Χάρτες και Ιστορία: Πορθμός Δρέπανου και Κάστρο της Αγίας Μαύρας μία φορά και ένα καιρό…

Του Γιάννη Σ. Βλάχου

Ο μεγαλύτερος χαρτογράφος προς τα τέλη της Αναγέννησης θεωρείται ο Βενετός Vincenzo Coronelli (1650-1718) γνωστός για τις υδρόγειους και ουράνιες σφαίρες που κατασκεύασε στο Παρίσι γα τον Λουδοβίκο XIV. Υπήρξε κοσμογράφος της Δημοκρατίας της Βενετίας. Στο χρονικό του «Description géographique et historique de la Morée, reconquise par les Vénitiens, du royaume de Négrepont et d’autres lieux circonvoisins…, Παρίσι, Nicolas Langlois, 1687.» περιλαμβάνονται χάρτης της νήσου και απόψεις και κατόψεις του Κάστρου και του σημαντικού πορθμού του Δρέπανου.

Τo σχέδιο πρωτοεμφανίστηκε το 1686. Παρουσιάζεται η περιοχή γύρω από το φρούριο. Από την πλευρά της Γύρας απεικονίζεται τμήμα του άλλοτε οικισμού (Borgo) και ο τούρκικος λιμενοβραχίονας (Μοlo). Στον χώρο της Άλλης Μεριάς διακρίνεται το αμυντικό σύστημα, το κατεστραμμένο προάστιο (Borgo distrutto) και μια χαμηλή τοποθεσία με νερό (stitto basso con acqua) δηλ. η ως σήμερα μικρή αλμυρή λίμνη.

«Η πόλη και το φρούριο της Αγίας Μαύρας βρέχεται ολόγυρα από τα νερά του Ιονίου, που βρίσκεται ανάμεσα στο νησί της Λευκάδας και της ηπειρωτικής γής… Ενώνεται μέσω δύο κοινών νησίδων από ίσο αριθμό γεφυριών, έχοντας επικοινωνία με αυτά, από την γέφυρα του πολυτελούς μεγάλου πέτρινου υδραγωγείου μακρύ ένα μίλι περίπου, που υποστηρίζεται από 360 καμάρες. Εκεί, που προς τα ανατολικά μια γλώσσα άμμου προετοιμάζει έναν ασφαλή κόλπο σχηματίζοντας το λιμάνι Δέματα, υψώνει τους τοίχους του σε ακανόνιστο επτάγωνο σχήμα, φέροντας ανά τακτά διαστήματα σε γωνίες πάνω από πέντε πύργους, το Φράγκικο.» (V.M. Coronelli)

Στό ίδιο χρονικό απεικονίζεται η κατάσταση του φρουρίου αμέσως μετά την κατάληψη του από τους Βενετούς. Γνωρίζουμε ότι υπάρχει και άλλο σχέδιο με τις επισκευές που έκαναν οι Ενετοί. Τά σχέδια αυτά αποτελούν πρότυπα για όλες τις μεταγενέστερες απεικονίσεις.

«Ήταν το 1502 όταν ο ναύαρχος Πέζαρο, έχοντας υπό την διοίκησή του τα Βενετικά όπλα, αποφάσισε να κατακτήσει την Αγία Μαύρα, όρμησε σαν το κύμα, και ευθύς η ημισέληνος έπεσε στο χώμα και υψώθηκε το λάβαρο με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου. Έτσι δόθηκε τέλος και αποκαταστάθηκε η ειρήνη σε αυτόν το τόπο των αχρείων. Από τότε κατοικείται από άγρια άτομα που επιζητούν την καταστροφή, προκαλώντας το μίσος των Χριστιανών. Ο γενικός ναύαρχος Μοροζίνι δίκαια, καθρεφτίζοντας το θρησκευτικό συναίσθημα, επέφερε την καταστροφή τους, και ξανά έφερε την ειρήνη, υποχρεώνοντάς τους να παραδοθούν και να φύγουν, παίρνοντας μαζί τους τόσα όσα θα μπορούσε να βαστάξει η πλάτη τους. Και έτσι ήρθαν οι Βενέτσιάνοι και αξιοποίησαν τον τόπο, έχτισαν εκκλησία, επισκεύασαν τις ζημιές, και αύξησαν σημαντικά τις οχυρώσεις.» (V.M. Coronelli)

Ο υπομνηματισμός των σημείων του κάστρου ακολουθεί την σημειογραφία και την περιγραφή του V. Coronelli. Για το πορθμό Δρέπανο έγινε ξεχωριστός υπομνηματισμός. Η απόδοση του κειμένων του V.M. Coronelli είναι ελεύθερη . Κάντε κλικ στα σημεία για να φανεί ο υπομνηματισμός. Δείτε την παρουσίαση εδώ.

(Δημοσιεύτηκε το 2015 στο ιστολόγιο ΓΕΩ ΛΕΥΚΑΔΑ (ΝΗΣΟΛΟΓΙΟ… Η Λευκάδα σαν σχήμα και σαν γράμμα))