Εσπερινός στον Αη Νικόλα στα Κολυβάτα
Χρόνια πολλά στους όπου γης Κολυβιάτες
Εσπερινός τελέστηκε σήμερα το απόγευμα στον ενοριακό Ναό του Αγίου Νικολάου στον οικισμό Κολυβάτα Αλεξάνδρου, ενώ αύριο, ανήμερα της γιορτής, θα τελεστεί Θεία Λειτουργία.
Ο Ναός του Αη Νικόλα (S. Nicola) καταγράφεται στον τοπογραφικό χάρτη που έκανε το 1688 κατ΄ εντολήν του Φραγκίσκου Μοροζίνη ο Sebastian Alberti, Μηχανικός στην υπηρεσία της Βενετίας, που φυλάσσεται σήμερα στα Κρατικά Αρχεία της Αυστρίας στη Βιέννη.
Στο χάρτη αναφέρεται επίσης το ιστορικό μοναστήρι του Αη Γιώργη (Mon. di S. Zorzi), λίγο πιο πάνω από την εκκλησία τ΄ Αη Νικόλα, το δάσος των Σκάρων (Caro), διάφορες άλλες τοποθεσίες, όπως και τα πραγματικά ονόματα των οικισμών του Αλεξάνδρου: Colivata in ALEXANDRO και Maurenata ALEXANDRO, τα Κολυβάτα και τα Μαυρογιαννάτα (Μαυροϊννάτα) Αλεξάνδρου. Φαίνεται δηλαδή καθαρά ότι δεν υπήρχε αυτόνομος οικισμός με το όνομα Αλέξανδρος. Και δεν υπήρξε φυσικά ποτέ μέχρι την εποχή της δικτατορίας του 1967, που όλως παραδόξως και καταχρηστικά βαφτίστηκαν τα Μαυρογιαννάτα σε Αλέξανδρο (την εποχή εκείνη είχαν μετονομαστεί χιλιάδες οικισμοί σε όλη την Ελλάδα).
Ο Ναός ήταν, πριν την καταστροφή του από πυρκαγιά στις αρχές της δεκαετίας του ΄70, ένας από τους μεγαλοπρεπέστατους στην ευρύτερη περιοχή. Τον θυμόμαστε πολύ καλά. Εις μάτην προσπαθούμε καιρό τώρα να βρούμε κάποιες φωτογραφίες από το εσωτερικό της εκκλησίας, που σίγουρα θα υπάρχουν αφού έχει φωτογραφηθεί και από ξένους επισκέπτες του τόπου μας, γεγονός που έτυχε να το ζήσω αρκετές φορές ως πιτσιρικάς την εποχή εκείνη. Έχει χτισθεί στον ίδιο χώρο που υπήρχε πιο παλιά το ομώνυμο εκκλησάκι των Κολυβαίων, οι Ταξιάρχες, θεμέλια του οποίου σώζονται ακόμη μέχρι σήμερα, στο σημείο που είναι οι οικογενειακοί τάφοι των Κολυβαίων. Αποτελεί δε ο ναός κοινή συνισταμένη για τους Κολυβαίους και τους Βρετταίους, τα δύο μεγαλύτερα σόγια που έζησαν στον οικισμό, αφού μέσα στην εκκλησία φυλασσόταν η εικόνα των Ταξιαρχών.
«… Οι Ταξιάρχες που είναι εκκλησία παλιότερη του χωριού και ανήκει στους Κολυβάδες μαρτυρεί την παλιά τους προέλευση σαν βυζαντινοί στρατιώτες, ιδιαίτερα του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Αργότερα όταν ήλθαν οι Βρεττοί έχτισαν και αυτοί εκκλησία, του Αγίου Νικολάου και έτσι στον ίδιο χώρο πάνω από το χωριό υπήρχαν δυο εκκλησίες και φυσικά δύο ενορίες. Μια των Κολυβάδων με τα επίλοιπα επίθετα σαν παλιότερη και η άλλη των Βρεττών. Και γινόταν δυο τοπικές (ενοριακές) γιορτές στις 8 Νοεμβρίου και στις 6 Δεκεμβρίου. Και η συνήθεια αυτή διατηρούνταν ως τα 1960…», γράφει ο φιλόλογος-ιστορικός Σπύρος Π. Σούνδιας («Παναγιά της Γύρας Λευκάδας», Αθήνα 2005).
Μόλις σήμερα μάλιστα μάθαμε από 96χρονο Κολυβιάτη, τον μπάρμπα Κώστα Κολυβά (Μπερδεμπέ) ότι υπήρχαν, άγνωστο για ποιο λόγο, Βρεττοί που γιόρταζαν μαζί με τους Κολυβάδες στις 8 Νοέμβρη, εορτή των Ταξιαρχών, όπως ο αείμνηστος Γιάννης Βρεττός τ΄ Άγγελου.
