Ανεγκέφαλη ενδεχόμενη υποτίμηση του κινδύνου στο δρόμο Λευκάδας-Τσουκαλάδων

Να κλείσει ο δρόμος μέχρι την αποκατάσταση του επικίνδυνου σημείου – Η συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο

Το νταμάρι της Απόλπαινας, όπου σημειώθηκε το πρωί της Τετάρτης 28 Φλεβάρη 2018 κατολίσθηση μεγάλης βραχώδους μάζας, λόγω των έντονων βροχοπτώσεων, με αποτέλεσμα να κλείσει τμήμα του δρόμου Λευκάδας-Τσουκαλάδων, από την Απόλπαινα μέχρι το Μοναστήρι της Φανερωμένης, επισκεφτήκαμε πρόσφατα.

Αυτά που διαπιστώσαμε με τα μάτια και τη λογική ενός μέσου ανθρώπου, που δεν διαθέτει σίγουρα το επιστημονικό υπόβαθρο και τις εξειδικευμένες γνώσεις για μια πλήρη εξέταση του κατολισθητικού φαινομένου, είναι τα ακόλουθα:

Πρώτο: Η βραχομάζα του πετρώματος που αποκόπηκε είναι πολύ μεγάλη. Παρότι ο κύριος όγκος της μετακινούμενης μάζας της κατολίσθησης περιορίστηκε εντός του περιφραγμένου χώρου του νταμαριού, μεγάλοι ογκόλιθοι μεταπήδησαν το οδόστρωμα και προσέκρουσαν σε ένα στύλο της ΔΕΗ στα κατάντη του δρόμου. Ήταν ευχής έργο ότι δεν περνούσε την ώρα εκείνη κάποιο αυτοκίνητο ή μηχανάκι.

Δεύτερο: Ο δρόμος, που ας σημειωθεί ότι είναι τύποις δημοτικός, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Δημάρχου Λευκάδας στο δημοτικό συμβούλιο της Δευτέρας 5 Μαρτίου 2018, είναι πρόχειρα κλειστός με απαγορευτικό σήμα διέλευσης. Στην ουσία όμως ο δρόμος είναι επαρχιακός, αφού συντηρούνταν ανέκαθεν από την Νομαρχία και σήμερα από την Περιφέρεια, απλά δεν είχαν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να εκδοθεί το σχετικό ΦΕΚ. Το απαγορευτικό σήμα δεν αποκλείει στην πράξη τα κάθε λογής οχήματα να χρησιμοποιούν όπως και πρώτα τον δρόμο. Τα λίγα λεπτά που μείναμε στο σημείο η διέλευση των οχημάτων ήταν συχνή.

Τρίτο: Η αριστερή πλευρά της κατολίσθησης, κοιτώντας από τη στέψη προς τη μάζα της κατολίσθησης, στην προκειμένη περίπτωση η πλευρά του νταμαριού προς το Μοναστήρι της Φανερωμένης, η οποία εφάπτεται σχεδόν του οδοστρώματος, εμφανίζει, ορατά με γυμνό μάτι, μεγάλα κάθετα ρήγματα και διαρρήξεις. Αυτό είναι άκρως ανησυχητικό και ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει το κακό. Προχθές πάλι έβρεχε, αλλά ας σκεφτούμε ότι ζούμε σε μια περιοχή που κάθε τόσο και λιγάκι κουνιέται από τους σεισμούς. Η υποτίμηση του κινδύνου μπορεί να έχει πολύ δυσάρεστες συνέπειες.

Τέταρτο: Καλό θα ήταν να γίνει αυτοψία και στην περιοχή πάνω από την στέψη της κατολίσθησης, στο χώρο δηλαδή πάνω από το νταμάρι. Επισκεφθήκαμε την περιοχή αλλά δεν θα θέλαμε τη στιγμή αυτή να καταλήξουμε σε κάποια αυθαίρετα συμπεράσματα. Ίσως τα πετρώματα της ευρύτερης περιοχής να έχουν καταπονηθεί από τη χρήση της δυναμίτιδας όλα τα περασμένα χρόνια που λειτουργούσε το νταμάρι. Μια συστάδα νεόδμητων πέτρινων κατοικιών, πάνω από την στέψη της κατολίσθησης, φαίνεται να είναι σε ικανοποιητική απόσταση ασφαλείας.

Τι μέλλει γενέσθαι – Η Ενημέρωση στο δημοτικό συμβούλιο Λευκάδας:

Στην ενημέρωση του δημοτικού συμβουλίου την Δευτέρα 5 Μαρτίου, ο δήμαρχος Λευκάδας επισήμανε ότι το χείλος της κατολίσθησης προς τους Τσουκαλάδες, που εφάπτεται σχεδόν του δρόμου, παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα επικινδυνότητας. Αυτή ήταν η πρώτη εκτίμηση τόσο των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου όσο και των ειδικών του παραρτήματος Δυτ. Ελλάδας του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών), που έχει ως έδρα την Πρέβεζα, καθώς και δύο ειδικών γεωλόγων της εταιρείας ΤΕΡΝΑ που καλέστηκαν και έκαναν επιτόπια αυτοψία, ύστερα από μεσολάβηση του κ. Γουρζή, για το ζήτημα αυτό. Και οι τρεις υπηρεσίες-φορείς συμφώνησαν ότι ο δρόμος είναι επικίνδυνος στο συγκεκριμένο σημείο και θα πρέπει να ληφθούν μέτρα. Τις επόμενες μέρες αναμένεται η γραπτή τεχνική έκθεση του ΙΓΜΕ, ενώ έχουν ξεκινήσει επαφές με το ΥΠΟΜΕΔΙ για την παρέμβασή του ως προς την τεχνική λύση αλλά και την γνωμοδότησή του αναφορικά με την επικινδυνότητα του δρόμου.

Σε κοινή σύσκεψη Δήμου, Περιφέρειας, Αστυνομίας και Πυροσβεστικής αποφασίστηκε το κλείσιμο του δρόμου, ενώ η Ελληνική Αστυνομία ανέλαβε την ευθύνη να κρατάει ανοιχτό από τα παρκαρίσματα των αυτοκινήτων το δρόμο του Φρυνίου, ώστε να διευκολύνεται η κίνηση από την πόλη της Λευκάδας προς τους Τσουκαλάδες. Ως σκέψεις έχουν προταθεί σε πρώτη φάση διάφορες λύσεις για την επίλυση του προβλήματος, που δεν έχουν όμως ακόμη αξιολογηθεί. Ενδεικτικά αναφέρεται η μεταφορά του οδικού άξονα προς το λαγκάδι, κάτω από το πέταλο που σχηματίζει στο σημείο αυτό ο δρόμος, το οποίο όμως ξεκινά από τα πέντε μέτρα και φτάνει τα είκοσι πέντε μέτρα βάθος, ενώ βρίσκεται και εντός ιδιοκτησίας. Μια άλλη λύση που έχει επίσης προταθεί είναι να γίνει στο επικίνδυνο σημείο του υπάρχοντα δρόμου ένα είδος «πλακοσκεπούς τούνελ», σαν αυτά που βλέπουμε στους εθνικούς δρόμους.

Η εναλλακτική κίνηση της κυκλοφορίας για τους Τσουκαλάδες γίνεται μέσω Φρυνίου. Ένας δρόμος στενός, ο οποίος μονοδρομείται κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Ο δήμαρχος τόνισε ακόμη ότι στενεύουν χρονικά τα περιθώρια, αφού μετά το Πάσχα ξεκινά και επίσημα η τουριστική σεζόν, και ότι απαιτούνται πλέον ενέργειες από την μεριά της πολιτείας και του υπουργείου, σημειώνοντας ότι πρόκειται για ένα δύσκολο πρόβλημα που θα φανεί σε όλες του τις διαστάσεις όταν ξεκινήσει η τουριστική περίοδος.

Το ερώτημα της «διαχείρισης της κατάπτωσης», προτού οδηγηθούμε στη λύση νέας χάραξης για την οποία θα απαιτηθούν χρόνια, έθεσε η κα Καρφάκη, κι αν υπάρχουν αρνητικές εισηγήσεις στο να «κατέβει», να «ελαφρυνθεί» ή να «γίνουν πατάρια» στο επικίνδυνο σημείο, αφού είναι φοβιστικό, όπως τόνισε, το κλείσιμο το δρόμου, καθώς αποκλείεται η Λευκάδα από τις δυτικές παραλίες.

Ο κ. Βασ. Αραβανής επισήμανε ότι «χρειάζεται να γίνει ένα «χτένισμα» σε όλο το νησί, ώστε να εντοπιστούν τα επικίνδυνα σημεία, που φαίνονται με γυμνά μάτια τις περισσότερες φορές, και να γίνει ένας τεχνικός προγραμματισμός, γιατί, ας μου επιτραπεί η έκφραση τα τεχνικά προγράμματα τα κάνετε χωρίς προγραμματισμό…».

Σε θέματα πρόληψης και θωράκισης απέναντι στις φυσικές καταστροφές στάθηκε ο Θωμάς Καββαδάς, ο οποίος, μεταξύ άλλων, επισήμανε ότι «κάθε φορά που γίνεται κάτι ο Δήμος, η Περιφέρεια, το κράτος δρουν αστραπιαία. Είναι το πρόβλημα εκεί; Αυτό είναι το πρόβλημα; Η πολιτεία γενικά δεν έχει στο στόχαστρό της την πρόληψη. Αν πάρουμε τον δικό μας προϋπολογισμό τα κονδύλια που έχουμε για την αντισεισμική θωράκιση, για αντιπλημμυρικά και αντιπυρικά έργα είναι ελάχιστα. Εκεί είναι το πρόβλημα. Δεν παίζει ρόλο η χρήση γης; Δεν λέτε ποιος φταίει. Υπάρχουν για όλα πολιτικές ευθύνες. Καιρικά φαινόμενα, γενικά… Γιατί παλιά δεν υπήρχαν καιρικά φαινόμενα; Πλημμύριζε ο κάμπος και δεν γινότανε τίποτε. Γιατί δεν κλείνανε οι σούδες κ.λπ. Η χρήση γης είναι ανεξέλεγκτη…».

Εμείς από την πλευρά μας να πούμε «καθαροί τη καρδία» και μετά την αυτοψία που κάναμε ότι ο δρόμος θα πρέπει να κλείσει λόγω της επικινδυνότητάς του και μέχρι την εξεύρεση λύσης για την αποκατάστασή του στο επικίνδυνο σημείο που προαναφέραμε. Να αστυνομεύεται ώστε να τηρείται και η απαγόρευση της διέλευσης των οχημάτων σε περίπτωση που δεν μπει μια μπάρα που θα απαγορεύει ντε φάκτο την διέλευση.

Να κλείσουμε τέλος με αυτά που αναφέρει, σε σημειώσεις του μαθήματός του για τα κατολισθητικά φαινόμενα (οι επισημάνσεις με μαύρα γράμματα είναι δικές μας) ο κ. Δημ. Ρόζος, Επικ. Καθηγητής ΕΜΠ στον Τομέα Γεωλογικών Επιστημών, ότι δηλαδή «είναι πολύ συνήθη στον Ελλαδικό χώρο, καθώς η λιθολογική σύσταση και η σχετικά μικρή ηλικία των περισσοτέρων σχηματισμών, η δράση πρόσφατων τεκτονικών δυνάμεων, η γεωμορφολογική εξέλιξη και οι υψηλές βροχοπτώσεις, δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες για την εκδήλωση συχνών αστοχιών πρανών ποικίλης κλίμακας», ότι «αυτές οι καταστροφές, όταν και όπου σημειωθούν, επιφέρουν δυσάρεστα πολλές φορές κοινωνικο-οικονομικά αποτελέσματα, που απαιτούν επείγουσα λύση του προβλήματος», και ότι «τα καταστροφικά φαινόμενα (κατολισθήσεις, εδαφικές υποχωρήσεις και καθιζήσεις εν μέρει), αποτελούν σημαντικό πρόβλημα στην ανάπτυξη ενός τόπου, αφού πέρα από την πολύ σοβαρή και όχι σπάνια περίπτωση της απώλειας ανθρώπινων ζωών, απειλούν ή μπορεί να απειλήσουν τον κοινωνικό και οικονομικό ιστό μιας περιοχής», καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «η διαχείριση του κινδύνου αποτελεί άμεσα απαιτητή κατάσταση, προκειμένου να προστατευτεί η ανθρώπινη κοινότητα. Δυστυχώς η δράση είναι συνήθως πυροσβεστική».

Και πόσο αλήθεια έχει! Έτσι και μεις τώρα τρέχουμε και δεν προλαβαίνουμε! Το ίδιο πάθαμε με τον τελευταίο σεισμό του 2015, με την πυρκαγιά στο ιστορικό κέντρο της πόλης της Λευκάδας ένα χρόνο αργότερα, με τα πρόσφατα πλημμυρικά φαινόμενα και τώρα με μια σειρά κατολισθητικά φαινόμενα που σημειώθηκαν στο δημοτικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο. Δυστυχώς, έργα που αφορούν την προστασία του λαού από τις φυσικές καταστροφές δεν είναι τα πρώτα στη λίστα των κυβερνήσεων, των περιφερειακών και δημοτικών διοικήσεων, ενώ δεν κρίνονται επιλέξιμα και δεν εντάσσονται στα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα, όπως τα ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ.