Ορατές ακόμη οι πληγές από τον Εγκέλαδο στο Αθάνι

Στο Αθάνι, ένα από τα χωριά της νοτιοδυτικής Λευκάδας που επλήγη σε μεγάλο βαθμό από τον τελευταίο καταστροφικό σεισμό της 17ης Νοεμβρίου 2015.

Οι πληγές είναι ακόμη ανοιχτές και ευδιάκριτες σε πολλά σημεία. Σήμα κατατεθέν της μανίας του Εγκέλαδου ο κατεστραμμένος ολοσχερώς Ναός της Αγίας Παρασκευής στη μπασιά του χωριού.

Διαβάζουμε για το πρώτο τέταρτο του περασμένου αιώνα: «ΑΘΑΝΙ. Εγγύτατα του Ακρωτηρίου «Λευκάτας» κειμένου, και αποικία Ακαρνάνων κατά τους πρώτους Ενετικούς χρόνους, αριθμεί κατοίκους 630. Παράγει οίνον και έλαιον. Σεισμόπληκτος οικισμός λόγω της εξαιρετικής θέσεώς του, με την Ιταλικήν θαλασσίαν Γραμμήν εξ ης κυρίως αι προελεύσεις των εκάστοτε, μαστιζουσών την Νήσον σεισμικών δονήσεων.

Δια τούτο κατά το 1914 (Νβριος) υπέστη ο συνοικισμός ούτος αληθή καταστροφήν εκ του επισυμβάντος τότε σεισμού, πλείσται οικίαι κατέρρευσαν εις άμορφον σωρόν ερειπίων, χάσματα ηνοίχθησαν και ολόκληρος έκτασις βορείως του χωρίου απεκόπη και κατέπεσεν εις τον Ιόνιον Πέλαγος. Κυριαρχούν επίθετον Ρομποτής και Σίδερης»¹.

Απλά για να θυμόμαστε ότι ζούμε σε μια περιοχή «κόκκινη» από άποψη σεισμικής επικινδυνότητας (η Λευκάδα βρίσκεται στη Δ΄ ζώνη που είναι και η πιο επικίνδυνη) και ως εκ τούτου οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι, γιατί ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί το κακό. Οι σεισμοί δηλαδή δεν μπορούν να αποφευχθούν. Οι καταστροφές όμως από τους σεισμούς μπορούν να αποφευχθούν ή τουλάχιστον να ελαχιστοποιηθούν. Η αντισεισμική θωράκιση και προστασία δεν είναι «καραμέλα για πιπίλισμα» αλλά μια αναγκαιότητα, ιδιαίτερα για την περιοχή τη δική μας.

Για το σεισμό του 1914 διαβάζουμε ακόμη αναφορικά με το Αθάνι:

«Είναι 3 μ.μ. ώρα και εισερχόμεθα εις Αθάνι.

Συνατώμεν ρακένδυτον τινά με τρομώδην μορφήν και καλούμεθα εις την πρώτην οικογένειαν η οποία έχει ασθενείς. Θλιβερά και τραγική εικών. Οίκημα άνευ στέγης με έδαφος πλημμυρισμένον από τα όμβρια ύδατα. Ασθενής πυρά εις κάποιαν γωνίαν προσδίδει κάποιαν όψιν εις την τρώγλην εκείνην εντός της οποίας Θεέ μου! είδομεν εκτάδην μικρά και ατυχή βρέφη κείμενα νοσηρά και άχροα πάσχοντα εκ πνευμονίας, πέριξ δε αυτών σιγώντες πατήρ και μήτηρ κατατρομασμένοι, μόλις ήρθρωσαν μίαν επίκλησιν προς τον ιατρόν κ. Μαραγκόν²· ω ιατρέ! τα παιδιά μας σώσαι μας. Ο φίλος ιατρός κ. Μαραγκός συγκεκινημένος επιτελεί το ιερότερον των καθηκόντων εν ω ημείς εκ της φρικτής εντυπώσεως ην μας παρήγαγεν η αθλιότης και η δυστυχία των ατυχών εκείνων περιφέρομεν το βλέμμα συμπάσχοντες επί της όλης εκείνης ζοφεράς εικόνος. Προχωρούμεν. Αλλά πως να προχωρήσωμεν; Η οδός φράσσεται από τους τοίχους τας στέγας και τα λιθότοιχα των πεσόντων οικιών. Διασκελίζομεν αυτά διερχόμενοι επί των εριπείων. Μας ακολουθεί πλήθος γυναικών θρηνούντες και ο κ. Μαραγκός αρχίζει να μας απαριθμεί τας τοποθεσίας ένθα εύρον οικτρόν θάνατον τόσαι υπάρξεις. Φρίκη μας καταλαμβάνει όταν εις τινά ερείπια διακρίνομεν αίματα εισέτι πεπηγότα προερχόμενα από τους φονευθέντες υπό της φοβεράς ταύτης πληγής.

Προχωρούμεν προσκόπτοντες ανά παν βήμα εις τα συντρίμματα και ένθεν μεν διακρίνομεν θρίμματα διαρραγέντων πιθοδοχείων, χυμένα κρασιά, έλαια, διάφορα σκεύη και έπιπλα αναμίξ ερριμένα, ένθεν δε μικράς καλύβας εκ καλάμων και κυπαρίσων εντός των οποίων συμφύρονται έρποντες τόσοι δυστυχείς, τόσοι απελπισμένοι […].

Προχωρούμεν, ευρισκόμεθα προ των ερειπίων της Εκκλησίας του Αθανίου και του ωραίου αυτού διδακτηρίου όπερ εστοίχησε 32 όλας χιλιάδας δραχμών! […] Διακρίνομεν μορφάς με τον φόβον εζωγραφισμένον εις τα μέτωπά των και ενώ ταχύνομεν την πορείαν απλούται προ ημών η καταπληκτική των καταβυθισθέντων δύο προς την θάλασσαν τεραστίων διαστάσεων βραχωδών εκτάσεων εικών. Κορυφούται η εντύπωσίς μας, διότι εδώ σιναντώμεν άλλα θύματα αιτούντα τον ιατρόν όστις προθυμοποιείται να επιτελέση το καθήκον του, εν ω ημείς διασκελίζομεν τους αθλίους εκείνους δρόμους μη δυνάμενοι πλέον να μένωμεν μέσα εις την γυμνήν και ανατριχιαστικήν αθλιότητα ην τόσο απηνώς ενέσπειρε η αγρία σεισμική δόνησις μη φεισθείσα ουδεμίας οικίας ή καλύβης εκ των 200 περίπου οικιών αι οποίαι απετέλουν τον συνοικισμόν του Αθανίου […]³».

Άλμπουμ με 25 φωτογραφίες

__________________________________________
¹ Παναγιώτης Θ. Κουνιάκης, Η νήσος Λευκάς από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς: Ήθη-Έθιμα-Εξέλιξις και Δράσις των πολιτικών αυτής ανδρών, 1928.
² Πρόκειται, μάλλον, για τον γιατρό Φίλιππο Μαραγκό του Αγγέλου (Πασχούρης). Γεννήθηκε το 1877 στο Κομηλιό Λευκάδας. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1903. Το 1904 συμμετείχε με επιτυχία στις Πρακτικές εξετάσεις της Ιατρικής για την απόκτηση αδείας επαγγέλματος. Υπήρξε βοηθός του μεγάλου Γαλβάνη. Μετά το τέλος των σπουδών του, παρά τις δελεαστικές προτάσεις που του έγιναν να ακολουθήσει καριέρα στρατιωτικού γιατρού ή πανεπιστημιακή καριέρα, επέστρεψε στη Λευκάδα και εγκαταστάθηκε στην Κοινότητα Άγιος Πέτρος, όπου εργάστηκε ως γιατρός6. Ασχολήθηκε με τα κοινά του νησιού του. Υπήρξε Δήμαρχος Απολλωνίων από το 1907-1914. Κατά την περίοδο 1927-1931 εγκαταστάθηκε στην πόλη της Λευκάδας, επειδή ανέλαβε ως πρόεδρος του επανιδρυόμενου Ταμείου Αμύνης Οινοπαραγωγής Λευκάδας (Τ.Α.Ο.Λ.).
Κατά την περίοδο αυτή συνέχισε την επαγγελματική του δραστηριότητα, κυρίως ως μαιευτήρας-γυναικολόγος, και συγχρόνως του ανετέθη η θέση του αστιάτρου. Στην περίοδο του αποκλεισμού, το 1918, φυλακίστηκε και παρέμεινε για 3 μήνες στις φυλακές Λευκάδας με την κατηγορία ότι διέγειρε τον λαό μαζί με άλλους παράγοντες της Κοινότητας του Αγ. Πέτρου σε συλλαλητήριο εναντίον της επικρατούσας πολιτικής κατάστασης. Αποφυλακίστηκε από τους Γάλλους – Σενεγαλέζους. Υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ίδρυσης του Τ.Σ.Α.Υ. και από τους πρώτους μετόχους του. Στο πόλεμο της Αλβανίας επιστρατεύθηκε και ανέλαβε τον Σταθμό Πρώτων Βοηθειών στη Φιλιππιάδα του μετακινουμένου προς την Αλβανία στρατού. Πέθανε στις 6 Αυγούστου 1954. [Δες εδώ].
³ Εφημερίδα «ΕΡΓΑΤΗΣ», Αριθ. 22, 23 Δεκεμβρίου 1914. [Δες εδώ]. Για την εφημερίδα «ΕΡΓΑΤΗΣ» ξέρομε πως Διευθυντές της ήταν ο Π. Κουνιάκης και Σπ. Μαγγίνας από τα πιο δραστήρια μέλη τότε του «Ομίλου Ερασιτεχνών Θεάτρου». Ένα φύλλο της εφημερίδας αυτής, το αρθ. 18/1914 (έτος Α΄. Λευκάς 27 Οκτωβρίου 1914), έχει στο Αρχείο του ο ιστορικός Π. Ροντογιάννης», όπως αναφέρει ο Πανταζής Κοντομίχης στο σύγγραμμά του Ο Τύπος της Λευκάδας 1800-1987 (Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2003, σελ. 117) για την εν λόγω εφημερίδα. Για το υπ΄ αριθμό 22 Φύλλο της 23ης Δεκεμβρίου 1914, που μας είχε στείλει ο κ. Θωμάς Χόρτης δεν κάνει καμιά απολύτως μνεία. Μάλλον δεν θα γνώριζε ότι υπάρχει.