Προνοιακά επιδόματα ανεργίας στη Γερμανία

Ομηρία και εξευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από το κράτος

Από παλιότερη κινητοποίηση ανέργων στη Γερμανία (Associated Press)

«Τα επιδόματα «Χαρτζ 4» (Hartz IV) είναι μια ανοιχτή φυλακή». Με τέτοιες φράσεις ο γερμανικός Τύπος συχνά αποδίδει τον ασφυκτικό έλεγχο του κράτους πάνω στους άνεργους και πάμφτωχους (ικανούς προς εργασία) που λαμβάνουν τα προνοιακά επιδόματα, γνωστά ως «Χαρτζ 4».

Άρχισαν να εφαρμόζονται την περίοδο 2003-2005 από τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Γκέρχαρντ Σρέντερ στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2010», ενός πακέτου μεταρρυθμίσεων με στόχο να μετατρέψει τη Γερμανία από «ασθενή της Ευρώπης» σε «ατμομηχανή της Ευρώπης». Πέρα από το γεγονός ότι συγχώνευσαν και συρρίκνωσαν τα επιδόματα ανεργίας, αναπηρίας, απορίας, εξοικονομώντας πολλά δισ. ευρώ για το καπιταλιστικό κράτος, λειτουργούν και σαν ένας μηχανισμός ενσωμάτωσης, ομηρίας και εξευτελισμού της ανθρώπινης προσωπικότητας, αξιοποιώντας τα αδιέξοδα που το ίδιο το σύστημα δημιουργεί.

Τα τελευταία δέκα χρόνια (2007-2017), συνολικά 18,2 εκατ. άνθρωποι έλαβαν -έστω και για μικρό χρονικό διάστημα- παροχές «Χαρτζ 4», από τους οποίους τα 5,47 εκατ. ήταν παιδιά (κάτω των 15 ετών), σύμφωνα με πρόσφατα επίσημα κυβερνητικά στοιχεία, που αναδεικνύουν ότι η «επίσημη» φτώχεια αγγίζει μια σημαντική μερίδα του γερμανικού λαού.

Δικαιούχοι «Χαρτζ 4» προμηθεύονται τρόφιμα από «κοινωνικά παντοπωλεία»

Στην ανεπτυγμένη καπιταλιστική Γερμανία, την ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης και την τέταρτη ισχυρότερη του κόσμου, που προβάλλεται ως «πρότυπο προνοιακής πολιτικής» και «κοινωνικού κράτους», η πραγματικότητα είναι η εξής: Στρατιές φτηνών, πειθήνιων και εξαθλιωμένων «εφεδρειών», που φυτοζωούν και η ίδια τους η ύπαρξη «κρέμεται» από την υποταγή στο κράτος, το οποίο ελέγχει κάθε πτυχή της προσωπικής τους ζωής και τους στέλνει να δουλέψουν με οποιουσδήποτε όρους. Οι άνεργοι δεν έχουν άλλη επιλογή, αν θέλουν να επιβιώσουν, αυτός είναι ο σύγχρονος καπιταλιστικός καταναγκασμός.

Δικαιούχοι επιδομάτων ανεργίας έξω από Υπηρεσία Ανέργων

Ο «Ριζοσπάστης», με μια σειρά δημοσιευμάτων με εμπειρία από ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, αναδεικνύει τι σημαίνει στον καπιταλισμό η λεγόμενη «πρόνοια για τους ανέργους»: Μια αιχμαλωσία στη φτώχεια και την εξαθλίωση, μια ανακύκλωση της ανεργίας και της δουλειάς με τους χειρότερους όρους εκμετάλλευσης. Αντίστοιχα μέτρα επιδιώκει να εφαρμόσει και να επεκτείνει και η ελληνική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Τα προβάλλει σαν «κοινωνική προστασία των ανέργων» και σαν «αντίμετρα», ενώ αποτελούν κομμάτια στο ίδιο παζλ της αντιλαϊκής της πολιτικής, που απογυμνώνει αδίστακτα και καταδικάζει στην αθλιότητα την εργατική τάξη.

Υπηρεσία ανέργων: «Τώρα είμαι εγώ το αφεντικό σου»…
Με το που χάσεις τη δουλειά σου ανήκεις στο κράτος, που σε αντιμετωπίζει σαν «βάρος» της κοινωνίας

Όταν ένας εργαζόμενος στη Γερμανία χάσει τη δουλειά του και απευθυνθεί στην Υπηρεσία Ανέργων (Jobcenter) για να λάβει το επίδομα ανεργίας (Arbeitslosengeld Ι) και να αναζητήσει δουλειά, το πρώτο πράγμα που του ξεκαθαρίζει ο αρμόδιος υπάλληλος είναι: «Τώρα είμαι εγώ το αφεντικό σου». Ο άνεργος στο εξής είναι στη διάθεση της Υπηρεσίας -αν όχι «υπάλληλος του κράτους»- και υπογράφει γι΄ αυτό.

Για να λάβει κανείς το επίδομα ανεργίας πρέπει να πληροί αρκετές προϋποθέσεις, όπως να μην εργάζεται πάνω από 15 ώρες τη βδομάδα, να έχει δηλώσει έγκαιρα την απόλυση, να ήταν ασφαλισμένος για τουλάχιστον 12 μήνες τα τελευταία 2 χρόνια. Από τα 2,4 εκατ. που είναι οι επίσημα καταγεγραμμένοι άνεργοι, μόλις οι 763.000 παίρνουν επίδομα ανεργίας. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το επίδομα ανεργίας διαρκεί για ένα χρόνο και το ύψος του ανέρχεται στο 60% του καθαρού μέσου μισθού των τελευταίων 12 μηνών και στο 67% αν ο άνεργος είναι γονιός.

Ακόμη κι αν καταφέρει να πάρει το επίδομα ανεργίας, συνεχώς κρέμεται από πάνω του η απειλή του «αποκλεισμού», δηλαδή η περικοπή του επιδόματός του έως και 3 μήνες αν παραβεί τους όρους που θέτει η Υπηρεσία Ανέργων. Σε αυτό το διάστημα ο άνεργος δεν είναι ασφαλισμένος, δεν δικαιούται υγειονομική περίθαλψη για τον ίδιο και την οικογένειά του, εκτός αν πληρώσει τα ασφάλιστρα.

Για όλο το διάστημα που παίρνει το επίδομα, ο άνεργος έχει άδεια από την Υπηρεσία, όπως και οι εργαζόμενοι, δηλαδή 4-6 βδομάδες το χρόνο. Για να λείψει από τον τόπο κατοικίας του πρέπει να έχει συνεννοηθεί με την Υπηρεσία, κάθε του κίνηση πρέπει να τη γνωρίζει η Υπηρεσία επειδή «μπορεί να προκύψει δουλειά». Δεν επιτρέπεται απλά να επισκεφτεί συγγενείς ή φίλους σε άλλη πόλη χωρίς να ενημερώσει και, πολύ περισσότερο, αν έχει εξαντλήσει τις μέρες της άδειάς του.

Η Υπηρεσία αντιμετωπίζει τον άνεργο σαν «βάρος» της κοινωνίας, επιδιώκει να τον «ξεφορτωθεί», ώστε να μην «τον πληρώνει το κράτος», ασκούνται πιέσεις να δεχτεί το συντομότερο δυνατό μία από τις πρώτες δουλειές που θα προκύψουν. Συνήθως προτείνουν θέσεις σχετικές με την προηγούμενη εργασία ή την ειδικότητα του ανέργου, αλλά επίσης προτείνονται δουλειές με πολύ χαμηλότερο μισθό από τον προηγούμενο ή αρκετά μακριά από τον τόπο κατοικίας του (έως 2,5 ώρες μονή διαδρομή).

Η καταβολή του επιδόματος μπορεί να διακοπεί (περίοδος αποκλεισμού) στην περίπτωση που ο άνεργος αρνηθεί την εργασία που του προσφέρεται, αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Ανέργων, ωστόσο σε αυτήν τη φάση υπάρχει μια ελαστικότητα και δεν κόβεται εύκολα το επίδομα. Σε κάθε περίπτωση ο άνεργος πρέπει να εξηγεί με συγκεκριμένα επιχειρήματα γιατί αρνήθηκε μια δουλειά και είναι πολύ σημαντικό να διατηρεί κανείς την ψυχραιμία του απέναντι στους υπαλλήλους της Υπηρεσίας Ανέργων, οι οποίοι κάνουν τα πάντα για να «λυγίσουν» τον άνεργο, να του σπάσουν τα νεύρα και να του κόψουν για ένα διάστημα το επίδομα. Πολλοί άνεργοι παραλληλίζουν αυτήν τη διαδικασία με «ανάκριση από τον εισαγγελέα»…

Οι μετανάστες και οι ανειδίκευτοι εργαζόμενοι δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις. «Στην πατρίδα σου δεν είχες καθόλου δουλειά και εδώ αυτή που σου προτείνουμε δεν σου αρέσει; Δεν έχεις υψηλά προσόντα, τι δουλειά περιμένεις να βρεις;». Αυτά είναι τα συνηθισμένα επιχειρήματα των υπαλλήλων, που έχουν περάσει από «κατάλληλη εκπαίδευση»…

Επίσης, μπορεί να επιβληθεί περίοδος αποκλεισμού αν ο άνεργος παραιτήθηκε από την προηγούμενη δουλειά του «χωρίς σοβαρό λόγο» ή απολύθηκε «λόγω συμπεριφοράς». Ορισμένες επιχειρήσεις αποφεύγουν να συμπληρώσουν τον λόγο της απόλυσης για να γλιτώσουν την αποζημίωση κι έτσι ο άνεργος μπλέκει σε έναν κυκεώνα προκειμένου να αποδείξει -ακόμη και δικαστικά- ότι «δεν έφταιγε που απολύθηκε».

Επίσης, είναι υποχρεωμένος να αποδεικνύει ότι ψάχνει για δουλειά στέλνοντας συνεχώς βιογραφικά και πηγαίνοντας σε συνεντεύξεις, ακόμη και για δουλειές που δεν τον ενδιαφέρουν, απλά για να έχει «αποδείξεις», αλλά και να συμμετέχει στα προγράμματα εργασιακής ένταξης. Στα προγράμματα αυτά ο άνεργος μαθαίνει πώς να «πλασάρει» τον εαυτό του στον υποψήφιο εργοδότη και δέχεται οδηγίες, όπως να αποφεύγει τα πολιτικά υπονοούμενα και κάθε αναφορά σε συνδικαλισμό, να μην αναγράφει στο βιογραφικό του όλες τις γνώσεις και την εμπειρία του, γιατί οι εργοδότες «τρομάζουν», θεωρώντας ότι ο υποψήφιος εργαζόμενος θα έχει πολλές απαιτήσεις…

Μια «ανοιχτή φυλακή» για μακροχρόνια ανέργους και εξαθλιωμένους

Η Υπηρεσία καταδιώκει ακατάπαυστα τους δικαιούχους των επιδομάτων, με κυρώσεις, κατάργηση επιδομάτων και αιφνιδιαστικούς ελέγχους στα σπίτια τους

Αν μετά τον ένα χρόνο του επιδόματος ανεργίας δεν έχεις βρει ακόμη δουλειά, θεωρείσαι μακροχρόνια άνεργος και «πέφτεις» στα επιδόματα Hartz IV (Χαρτζ 4). Δικαίωμα σε αυτά έχουν όσοι είναι 15 – 67 ετών και είναι ικανοί προς εργασία, αλλά το εισόδημά τους δεν ξεπερνά το όριο της φτώχειας, που στη Γερμανία ορίζεται περίπου στα 900 ευρώ το μήνα για ένα άτομο, σύμφωνα με το κόστος ζωής.

Τους πρώτους μήνες του 2018, οι δικαιούχοι «Χαρτζ 4» ανέρχονται μεσοσταθμικά στα 4,3 εκατ. Δεν είναι όλοι τους άνεργοι/ άποροι, αλλά και χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι (μίνι τζομπς, μερική απασχόληση κ.λπ.) και χαμηλοσυνταξιούχοι, που παρότι δουλεύουν ή παίρνουν σύνταξη ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και έχουν ανάγκη κρατικής στήριξης. Σε αυτούς πρέπει να προστεθούν και οι 544.000 ηλικιωμένοι άνω των 67 ετών -που δεν είναι ανάπηροι/χρόνια πάσχοντες- που η ζωή τους εξαρτάται από τα «Χαρτζ 4», είτε επειδή δεν κατάφεραν να βγουν στη σύνταξη, είτε επειδή παίρνουν πολύ χαμηλή σύνταξη.

Τα επιδόματα, όχι μόνο δεν εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής, αλλά είναι και πολύ μικρότερα από το επίσημο όριο της φτώχειας. Σε γενικές γραμμές: Ενα μεμονωμένο άτομο δικαιούται 415 ευρώ και τα ζευγάρια 374 ευρώ ο καθένας το μήνα. Για κάθε παιδί μέχρι 6 ετών δίνονται 240 ευρώ, για 7-14 ετών 296 ευρώ και για εφήβους κάτω των 18 ετών 316 ευρώ, οι νέοι κάτω των 25 ετών, που ζουν με τους γονείς τους, 327 ευρώ το μήνα. Επίσης, προβλέπεται επίδομα ενοικίου. Το τελικό ποσό υπολογίζεται εξατομικευμένα με έναν σύνθετο αλγόριθμο, βάσει διάφορων παραμέτρων.

Από τη στιγμή που ο άνεργος «πέσει» στα «Χαρτζ 4», είναι εντελώς όμηρος του κράτους και ελέγχεται κάθε πλευρά της ζωής του. Με την πρώτη «παραβίαση» έχει κυρώσεις. Μπορεί να θεωρηθεί ανά πάσα στιγμή «ύποπτος», ότι εξαπατά το κράτος και ζει σε βάρος των υπολοίπων. Καλλιεργείται έντονος ρατσισμός μεταξύ των πιο εξαθλιωμένων τμημάτων της εργατικής τάξης. Ο χαμηλόμισθος των 1.000 – 1.200 ευρώ, δηλαδή μόλις λίγο πάνω από το επίσημο όριο της φτώχειας, φθονεί και κατηγορεί τον άνεργο που «ζει από τα επιδόματα, χωρίς καν να δουλεύει…». Καλλιεργείται η αντίληψη ότι οι άνεργοι και οι υποαπασχολούμενοι που ζουν από τα «Χαρτζ 4» είναι σε έναν βαθμό «βολεμένοι»…

Δεν πρέπει να έχεις «στον ήλιο μοίρα»

Για να πάρεις τo «Χαρτζ 4» δεν πρέπει να έχεις περιουσιακά στοιχεία, ούτε στη Γερμανία, ούτε στη χώρα καταγωγής σου, αν είσαι μετανάστης. Υπογράφεις ότι η Υπηρεσία μπορεί να το ελέγξει. Οτιδήποτε έχεις, πλέον «ανήκει» στο κράτος. Αν έχεις π.χ. ένα οικόπεδο, σπίτι, αυτοκίνητο (αξίας πάνω από 7.000 ευρώ), χρήματα στον τραπεζικό λογαριασμό (περισσότερα από 1.500 ευρώ), πρέπει πρώτα να τα πουλήσεις, να εξαντλήσεις τις οικονομίες σου και τότε μόνο παίρνεις το επίδομα. Μέχρι να βρεις αγοραστή καταβάλλεται το επίδομα, όμως στη συνέχεια πρέπει να επιστραφούν τα χρήματα στο κράτος.

Επίσης, αν είσαι παντρεμένος ή συζείς με κάποιο άτομο, το εισόδημα του συντρόφου υπολογίζεται στο τελικό ποσό του επιδόματος. Η Υπηρεσία έχει λόγο και στην προσωπική σου ζωή, μπορεί να ελέγξει αν της έχεις αποκρύψει μία ερωτική σχέση, δηλαδή …έμμεσο εισόδημα!

Αφού η Υπηρεσία Ανέργων έχει βεβαιωθεί ότι δεν κατέχεις τίποτα, σου ζητάει να μετακομίσεις σε ένα πιο φθηνό (έως 400 ευρώ) και μικρό σπίτι (όχι πάνω από 27 τ.μ. ανά άτομο), προκειμένου να πληρώνει το ενοίκιο. Τα ενοίκια στη Γερμανία είναι ιδιαίτερα υψηλά και είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί οικονομικό σπίτι, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Τα γκέτο των «Χαρτζ 4»

Δηλαδή, ο άνεργος όχι μόνο χάνει τη δουλειά του, αλλά και το σπίτι του, τη γειτονιά του και τον προσωπικό του κύκλο. Αναγκάζεται να ξεσπιτωθεί, να βρει ένα μικρό δωμάτιο με άλλους συγκάτοικους, να «γκετοποιηθεί». Υπάρχουν συνοικίες με μικρά, παλιά και φθηνά σπίτια, που ονομάζονται «Ηartz IV περιοχές», όπου μένουν αποκλειστικά άνεργοι ή χαμηλόμισθοι. Σε αυτές τις περιοχές βρίσκονται και τα ειδικά γι΄ αυτούς καταστήματα, όπου αγοράζουν με δελτίο φθηνότερα τρόφιμα που λήγουν μέσα σε λίγες μέρες.

Αυτή η γκετοποίηση έχει μια σειρά από συνέπειες συνολικά για τη ζωή των ανέργων. Τα παιδιά τους στέλνονται σε υποβαθμισμένα σχολεία «φτωχών» περιοχών. Συναναστρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με παιδιά που ανήκουν επίσης στα πιο εξαθλιωμένα λαϊκά στρώματα, οι προοπτικές να βγουν από αυτόν το φαύλο κύκλο είναι μηδαμινές. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία έρευνας του Ιδρύματος Ερευνών «Bertelsmann» (Οκτώβρης 2017): Περισσότερα από 1 στα 5 παιδιά στη Γερμανία ζουν σε συνθήκες φτώχειας για πολλά χρόνια. «Η παιδική φτώχεια είναι μια μόνιμη κατάσταση στη Γερμανία: Μία φορά φτωχός, παραμένεις φτωχός. Πολύ λίγες οικογένειες μπορούν να απελευθερωθούν», αναφέρεται.

«Γιατί έχεις δύο οδοντόβουρτσες;»

Το κράτος έχει το δικαίωμα να ελέγχει το σπίτι που πληρώνει για τους ανέργους. Οι δικαιούχοι του «Hartz IV» διακινδυνεύουν να τιμωρηθούν με μείωση ή και πλήρη κατάργηση του επιδόματος, αν αρνηθούν στους υπαλλήλους της Υπηρεσίας τις αιφνιδιαστικές επισκέψεις στα σπίτια τους.

Πολύ γλαφυρό είναι το ρεπορτάζ του γερμανικού δικτύου ntv (10/5/2017): «Μήπως ένας παραλήπτης «Ηartz IV» εξακολουθεί να έχει αντικείμενα πολυτελείας; Ζει πράγματι στο διαμέρισμα, για το οποίο παίρνει επίδομα, ή φιλοξενείται σε συγγενείς και φίλους; Μοιράζεται με τον συγκάτοικο μόνο το διαμέρισμα ή μήπως και το κρεβάτι και τα έξοδα του σπιτιού; Αν η υπηρεσία ανέργων έχει αμφιβολίες -για παράδειγμα, όταν υπάρχουν αναφορές από τη γειτονιά ή από τρίτους- στέλνει στο σπίτι κάποιον υπάλληλο. Χτυπάει το κουδούνι, παρότι δεν περιμένεις επίσκεψη. Έξω στέκεται ένας ξένος και θέλει να δει το διαμέρισμα. Ακούγεται παράξενο, αλλά δεν συμβαίνει τόσο σπάνια, για κάποιον που ζει από τα προνοιακά επιδόματα ανεργίας και η υπηρεσία ανέργων θέλει να ελέγξει την κατάσταση».

Οι απεσταλμένοι «ντετέκτιβ» της Υπηρεσίας έχουν οδηγίες να ερευνούν αν στο μπάνιο υπάρχουν δύο οδοντόβουρτσες ή ξένα εσώρουχα στα συρτάρια, στοιχεία που μαρτυρούν ότι ο δικαιούχος φιλοξενεί και άλλο άτομο στο σπίτι και άρα μοιράζονται κάποια έξοδα, χωρίς να το έχει δηλώσει στην Υπηρεσία. Θεωρείται ότι εξαπατά το κράτος.

Οι παραλήπτες του επιδόματος ενοικίου μπορούν να αρνηθούν την έρευνα, αν τολμούν. Πολλοί προτιμούν να την υποστούν, διαφορετικά θα συνεχίσουν να θεωρούνται ύποπτοι και θα έχουν κυρώσεις.

Δικαστική απόφαση (στο κρατίδιο της Ρηνανίας – Παλατινάτου, τον Οκτώβρη 2014) δικαίωσε την Υπηρεσία Ανέργων, που έκοψε το επίδομα ενοικίου από μια άνεργη, επειδή αρνήθηκε έλεγχο στο σπίτι της επικαλούμενη προστασία του ιδιωτικού της χώρου. Υπήρχαν υποψίες -μετά από ανώνυμη τηλεφωνική καταγγελία και παρακολούθηση της κατανάλωσης Ενέργειας- ότι η γυναίκα μένει πλέον στο διαμέρισμα της κόρης της. Μητέρα και κόρη απέρριψαν την κατηγορία και έκαναν λόγο για απλές επισκέψεις, όμως από τη στιγμή που αρνήθηκε την έρευνα, πρέπει να πληρώνει μόνη της το ενοίκιο.

Δουλειές με 1 ευρώ την ώρα…

Οι επιδοτούμενοι με «Χαρτζ 4» είναι υποχρεωμένοι να δέχονται κάθε δουλειά που προσφέρει η Υπηρεσία Ανέργων και συνήθως αποτελούν μια δεξαμενή πάμφθηνων εργατικών χεριών. Τους βάζουν να δουλέψουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα στις λεγόμενες «δουλειές με 1 ευρώ/ώρα», όπως να μαζέψουν σκουπίδια, να φτυαρίσουν το χιόνι, υποδοχή στα νοσοκομεία, βοηθητικό προσωπικό σε σταθμούς ΜΜΜ, σε δουλειές της Εκκλησίας, όπως να καθαρίζουν νεκροταφεία κ.λπ. Έτσι, δήμοι και κρατίδια προσλαμβάνουν λιγότερους «κανονικούς» υπαλλήλους -κάτι που θα μείωνε και την ανεργία- που «κοστίζουν». Για όσο διάστημα ο άνεργος απασχολείται με 1 ευρώ/ώρα, δεν καταγράφεται στα στατιστικά στοιχεία της ανεργίας.

Με την πρώτη άρνηση για οποιαδήποτε δουλειά -εκτός αν συντρέχουν σοβαροί λόγοι υγείας- κόβεται το επίδομα κατά 30% για κάποιους μήνες και μπαίνει σε «μαύρη λίστα». Από τότε η πίεση είναι μεγαλύτερη, οι έλεγχοι συχνότεροι και πιο συγκεκριμένοι.

Επίσης, ένας επιδοτούμενος με «Χαρτζ 4» δεν δικαιούται ούτε αυτές τις 4 – 6 βδομάδες άδειας. Για να λείψει πρέπει να συνεννοηθεί και να λάβει άδεια από την Υπηρεσία.

Εκατοντάδες χιλιάδες οι κυρώσεις

Η επιβολή κυρώσεων με περικοπές επιδομάτων στην περίπτωση που κάποιος αρνηθεί οποιαδήποτε προσφορά για εργασία ή κατάρτιση, χάσει κάποιο ραντεβού, αποκρύψει πρόσθετο εισόδημα, αρνηθεί έλεγχο στο σπίτι, είναι εκτεταμένη. Το συνολικό ποσό των χρημάτων που δεν καταβλήθηκαν στους αποδέκτες «Hartz IV» την περίοδο 2007 – 2016 ανέρχεται σε 1,9 δισ. ευρώ. Μόνο το 2016 το γερμανικό κράτος «εξοικονόμησε» με αυτόν τον τρόπο 175 εκατ. ευρώ.

Το 2017 επιβλήθηκαν συνολικά 953.000 κυρώσεις σε 217.000 δικαιούχους, κυρίως λόγω παράλειψης ενός ραντεβού ή επειδή αρνήθηκαν ή διέκοψαν δουλειά ή άλλη δραστηριότητα. Επίσης, σε 34.000 άτομα κόπηκαν τελείως τα επιδόματα και «πετάχτηκαν» εκτός συστήματος.

Οι νέοι κάτω των 25 ετών πλήττονται περισσότερο, με το σκεπτικό ότι δεν έχουν πληρώσει σχεδόν καθόλου ασφαλιστικές εισφορές, άρα δεν δικαιούνται τις ίδιες παροχές με τους υπόλοιπους. Οι νέοι από την πρώτη κιόλας παραβίαση χάνουν -για κάποιο χρονικό διάστημα- όλο το επίδομά τους και συνήθως ξεκόβουν κάθε επαφή με την Υπηρεσία Ανέργων. Αν μέσα στο χρόνο υπάρξει κι άλλη παραβίαση, τότε μειώνεται ή καταργείται και το επίδομα ενοικίου.

Η Υπηρεσία έχει το δικαίωμα να ζητήσει πίσω το συνολικό ποσό των επιδομάτων, αν ένας άνεργος απέκρυψε περιουσιακά στοιχεία, όπως μαρτυρεί και πρόσφατη δικαστική απόφαση (25/4/2018), εξετάζοντας δύο υποθέσεις. Στην πρώτη περίπτωση ένας δικαιούχος από το Λεβερκούζεν, που λάμβανε το επίδομα για 7 χρόνια, δεν ανέφερε έναν λογαριασμό ταμιευτηρίου με 10.000 ευρώ και καλείται να επιστρέψει 31.000 ευρώ. Ενας δικαιούχος από το Νόικιρχεν δεν δήλωσε μια ασφάλεια ζωής με περίπου 5.000 ευρώ και η Υπηρεσία αξιώνει 18.000 ευρώ.

«Όχι άλλη προστασία»!

Αυτή η κρατική προνοιακή πολιτική αποδίδει καρπούς για το καπιταλιστικό κράτος. Εξαιτίας του εξευτελισμού, της ασφυκτικής πίεσης, του εξαναγκασμού σε πώληση όλων των περιουσιακών στοιχείων, αλλά και του κοινωνικού «ρατσισμού» της καπιταλιστικής ζούγκλας, τουλάχιστον 1 στους 3 δικαιούχους επιδομάτων «Χαρτζ 4» παραιτούνται από αυτό το δικαίωμά τους. Σύμφωνα με το γερμανικό Ινστιτούτο Ερευνών της Αγοράς Εργασίας (IAB), αυτοί που δεν υποβάλλουν καν αίτηση για «Χαρτζ 4», ενώ πληρούν τις προϋποθέσεις, υπολογίζονται σε 3,1 – 4,9 εκατ., δηλαδή το 34% – 44% των δικαιούχων.

Ρεπορτάζ στα γερμανικά ΜΜΕ «φωτίζουν» κατά καιρούς τέτοιες περιπτώσεις, αναζητώντας τις αιτίες αυτού του «παράδοξου» φαινομένου, όπως αυτό του ραδιοτηλεοπτικού δικτύου NDR (22/4/2017):

«Ο Κάμιλ είναι 13 ετών και ζει με τη μητέρα του στο Κίελο. Εχουν υπενοικιάσει την κρεβατοκάμαρά τους σε έναν φοιτητή, κερδίζοντας 300 ευρώ το μήνα, χρήματα που έχουν επείγουσα ανάγκη για να ζήσουν. Η μητέρα του, Αντζέλικα Ε., ένιωθε ταπεινωμένη από τους υπαλλήλους της υπηρεσίας ανέργων και παραιτήθηκε από τις παροχές Χ4. Ετσι, ο Καμίλ ζει με τη μητέρα του σε 18 τ.μ.».

Άλλη περίπτωση: «Αλλά και ο Φλόριαν Ο. από το Στόκζε, ένιωθε τόσο εκφοβισμένος από την υπηρεσία, που κατέληξε στον ψυχίατρο. Στη συνέχεια παραιτήθηκε από το Χ4 και προσπαθεί να ζήσει ως μεροκαματιάρης. Ωστόσο, αυτό είναι δύσκολο. Ιδιαίτερα το χειμώνα δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου χειρωνακτικές εργασίες. Εξαιτίας των χαλασμένων δοντιών του δεν μπορεί να δουλέψει σαν πωλητής ή σερβιτόρος. Ο 38χρονος δεν δικαιούται οδοντιατρική ασφαλιστική κάλυψη, λόγω χρεών στο ασφαλιστικό του Ταμείο. Όμως, υπάρχει διέξοδος από αυτή την παγίδα του χρέους;».

(Δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη», Φύλλο του Σαββατοκύριακου 16-17 Ιούνη 2018 – ΚΕΙΜΕΝΑ: Ελένη ΜΑΪΛΗ).