Το «παλιό καλό» ΠΑΣΟΚ…
Με αφορμή την ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη (και μια ανακοίνωση του γραφείου τύπου της Νομαρχιακής Επιτροπής Λευκάδας του ΠΑΣΟΚ για την συμπλήρωση 44 χρόνων από την ίδρυση του Κινήματος, με τίτλο «3η του Σεπτέμβρη: Η ελπίδα επιστρέφει», που μπορεί να διαβαστεί εδώ).
Την περίοδο 1974-1981, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και ο Α. Παπανδρέου προχώρησαν σε μια απίθανη δημαγωγία, που στόχο είχε τον αποπροσανατολισμό του λαού. Ο Α. Παπανδρέου χρησιμοποίησε αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα, οικειοποιήθηκε ξένες ιδέες και προτάσεις και δε δίστασε να ισχυριστεί ότι «θεμέλιος λίθος» του «κινήματός» του ήταν ο «σοσιαλιστικός μετασχηματισμός» της κοινωνίας.
Ανάμεσα στα άλλα, στην ιδρυτική Διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ σημειώνεται: «Ακυρώνονται οι διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες που έχουν οδηγήσει την Ελλάδα σε οικονομική, πολιτική και στρατιωτική εξάρτηση από τα μονοπωλιακά συγκροτήματα της Δύσης και ιδιαίτερα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού». Και παράλληλα, στο ίδιο κείμενο, επισημαίνεται: «Η ρίζα της συμφοράς βρίσκεται στην εξάρτηση της πατρίδας μας»…
Η δεύτερη επταετία του ΠΑΣΟΚ ξεκινάει με τους «σοσιαλιστές» να γίνονται κυβέρνηση και τα πάντα ανατρέπονται. Τα συνθήματα μαζί με τη Διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ πηγαίνουν …περίπατο. Οι «δεσμεύσεις» για απαγκίστρωση της χώρας από τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς έληξαν με την παραμονή της Ελλάδας στους κόλπους του ΝΑΤΟ, ενώ το σύνθημα «Εξω οι βάσεις» του Α. Παπανδρέου, έγινε …υπογραφή στη συμφωνία παραμονής των βάσεων, που ψευδεπίγραφα το ΠΑΣΟΚ χαρακτήρισε συμφωνία «απομάκρυνσής» τους… Η χώρα, φυσικά, δε βγήκε ποτέ από την ΕΟΚ, γιατί, όπως υποστήριξε ο Α. Παπανδρέου, «το κόστος αποχώρησης είναι μεγαλύτερο από αυτό της ένταξης».
Η «κοινωνικοποίηση του χρηματοδοτικού συστήματος στο σύνολό του και των βασικών μονάδων παραγωγής», που το 1974 έταζε το ΠΑΣΟΚ, περιορίστηκε στην «κοινωνικοποίηση» των χρεών των προβληματικών επιχειρήσεων, μοιράζοντας τα χρέη των Ελλήνων κεφαλαιούχων στις πλάτες του ελληνικού λαού.
Στο ίδιο διάστημα, το κίνημα των «μη προνομιούχων Ελλήνων» μετατράπηκε στο κίνημα των «νέων τζακιών», το οποίο στο τέλος της επτάχρονης διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ, το 1989, οδήγησε στις βρώμικες ιστορίες του Κοσκωτά…
Στις εκλογές του 1990, το ΠΑΣΟΚ περνάει στην αντιπολίτευση και με φραστικές κορόνες επιχειρεί να κρύψει την ταύτιση της πολιτικής που πρεσβεύει με αυτήν της κυβέρνησης της ΝΔ. Το 1993, το ΠΑΣΟΚ έρχεται εκ νέου στην εξουσία, για να συνεχίσει το αντιλαϊκό …έργο των προκατόχων του. Δεν καταργεί κανένα αντεργατικό και αντιασφαλιστικό νόμο της ΝΔ, όπως προεκλογικά είχε δεσμευτεί. Αντίθετα, μάλιστα, ενισχύει την επίθεση στα λαϊκό εισόδημα και τα εργατικά δικαιώματα. Ξεπουλά τον ΟΤΕ και άλλες δημόσιες επιχειρήσεις, παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες ότι δεν πρόκειται να τις ιδιωτικοποιήσει.
Το 1995 έχουμε την περίφημη δήλωση του Α. Παπανδρέου: «Πάμε χέρι – χέρι με τον Κλίντον». Παράλληλα, τα διαπιστευτήριά της στα γεράκια του αμερικανικού Πενταγώνου η ελληνική κυβέρνηση τα δίνει με τη συμμετοχή της στο βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας την περίοδο 1994-95, καθώς και με τη συμμετοχή της στο «απάνθρωπο» εμπάργκο εναντίον του γιουγκοσλαβικού λαού.
Το Γενάρη του 1996, παραιτείται από πρωθυπουργός ο Α. Παπανδρέου, αναλαμβάνει ο Κ. Σημίτης και το Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιάς το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές και ξεκινά τη νέα «εκσυγχρονιστική» πορεία του. Το ΠΑΣΟΚ έχει μετεξελιχθεί ήδη σε νεοφιλελεύθερο κόμμα και πιάνει δουλιά…
Με «σημαία» το στόχο της Οικονομικής Νομισματικής Ενοποίησης (ΟΝΕ), η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ εξαπολύει, με τις ευλογίες της ΝΔ και τη στήριξη του ΣΥΝ, μια άνευ προηγουμένου αντιλαϊκή επίθεση και στο στόχαστρο μπαίνουν οι …κοινωνικές δαπάνες. Περικοπές στην Υγεία, στην Παιδεία, «πάγωμα» στις αυξήσεις των μισθών και των συντάξεων, καθολική άρνηση σε οποιαδήποτε λαϊκή διεκδίκηση, είναι τα πρώτα επιτεύγματα της κυβέρνησης Σημίτη.
Εργαζόμενοι και αγρότες βλέπουν τα εισοδήματά τους να λεηλατούνται και όταν τολμούν να αντιδράσουν βρίσκουν απέναντί τους, τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους. Το ΠΑΣΟΚ ποινικοποιεί τους λαϊκούς αγώνες και δε διστάζει να χτυπήσει ακόμα και το αντιιμπεριαλιστικό κίνημα της χώρας, επειδή τολμά να …καταστρέψει τη φιέστα που έστησαν για να υποδεχτούν τον πλανητάρχη!
Στα οκτώ αυτά χρόνια της διακυβέρνησης της χώρας, το ΠΑΣΟΚ ξεπούλησε τη ΔΕΗ, την ΕΥΔΑΠ, «αποτελείωσε» τον ΟΤΕ, έδωσε τα «Ελληνικά Πετρέλαια» στον Λάτση, τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και το αεροδρόμιο στους Γερμανούς, το Ρίο – Αντίρριο στους Γάλλους και ξεπούλησε όλο το τραπεζικό σύστημα στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Δε δίστασε να βγάλει στο σφυρί τις παραλίες, τα δάση, ακόμα και τα σπήλαια αυτού του τόπου… Την ίδια στιγμή, το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, για να «κλείσει» το έλλειμμα, δημιούργησε και κρούσματα διαφθοράς, με πρωταγωνιστές κυβερνητικά στελέχη και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, ενώ, μέσω του σκανδάλου της Σοφοκλέους, καταληστεύτηκαν οι οικονομίες του ελληνικού λαού και «γεννήθηκαν» …«Νεονάκηδες».
Πάντως, όλο αυτό το διάστημα, το ΠΑΣΟΚ δεν άλλαξε τη Διακήρυξή του, στην οποία καταγραφόταν: «Θέλουμε απαλλαγή της οικονομίας μας από τον έλεγχο του ξένου μονοπωλιακού και ντόπιου μεταπρατικού κεφαλαίου» και της «οικονομικής ολιγαρχίας»…
Οσο για τις σχέσεις που ανέπτυξε το ΠΑΣΟΚ με τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς, τα «ευχαριστήρια» του Προέδρου Μπους προς την ελληνική κυβέρνηση, σε συνδυασμό με τις διευκολύνσεις που παρείχε σε όλους τους τελευταίους ιμπεριαλιστικούς πολέμους μέσω της βάσης της Σούδας, αλλά και τις αποστολές Ελλήνων στρατιωτών στη Βοσνία, στο Κοσσυφοπέδιο και το Αφγανιστάν, και την ιστορική δήλωση Σημίτη: «Ευχαριστούμε τις ΗΠΑ», καταμαρτυρούν τη δράση του…
Σ΄ αυτήν την περίοδο, το ΠΑΣΟΚ δεν πρόλαβε μόνο να βάλει «ταφόπλακα» στο Κυπριακό, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που κατέβαλε όλο το προηγούμενο διάστημα με την προώθηση του αμερικανόπνευστου «σχεδίου Ανάν» και τις πιέσεις που άσκησε στον κυπριακό λαό και την ηγεσία του, μέχρι και την τελευταία στιγμή, προκειμένου να το αποδεχτεί και να οριστικοποιηθεί η διχοτόμηση του νησιού…
Το Φλεβάρη του 2004, πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ανακηρύχτηκε ο Γ. Παπανδρέου. Τα πρώτα δείγματα γραφής του «νέου» ΠΑΣΟΚ, όπως ήθελε να το αποκαλεί ο νέος αρχηγός του, φανέρωναν ότι θα συνεχίσει τη σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική του. Την εποχή αυτή μέσα στο ΠΑΣΟΚ βρήκαν καταφύγιο γνήσιοι εκφραστές αυτής της πολιτικής, όπως ο κ. Μάνος και ο κ. Ανδριανόπουλος.
Το ΠΑΣΟΚ από το 1974 έως το 1981 μπόρεσε να αξιοποιήσει την έλλειψη ευελιξίας της ΝΔ, η οποία δεν τόλμησε να κάνει ούτε εκείνες τις ανώδυνες επιλογές για τη συγκεκριμένη περίοδο που είχαν κάνει αστικά κόμματα στη δυτική καπιταλιστική Ευρώπη μετά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: Την κατάργηση των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων, την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, την υιοθέτηση ορισμένων συνθημάτων που δεν έρχονταν σε αντίθεση με το πρόγραμμα και την πολιτική της, όπως με μεγάλη ικανότητα έκανε το ΠΑΣΟΚ, το διαχωρισμό Εκκλησίας και κράτους, που ούτε το ΠΑΣΟΚ τόλμησε.
Την πρώτη τετραετία αστικής διακυβέρνησης (1981-1985), το ΠΑΣΟΚ μιλούσε προπαγανδιστικά περί «μεικτής οικονομίας», μιλώντας για δημόσιο, ιδιωτικό και «κοινωνικό» τομέα, όπου οι «δημόσιες» και «κοινωνικές» επιχειρήσεις θα διείσδυαν εκεί που το ιδιωτικό κεφάλαιο αδιαφορούσε ή αδυνατούσε να διεισδύσει. Τη δεύτερη τετραετία (1985-1989), η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έβαλε και φραστικά τη λεγόμενη «ιδιωτική πρωτοβουλία» σε πρώτη γραμμή, ως τον τομέα που θα κατηύθυνε την οικονομία τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα, προχώρησε και σε εισοδηματική πολιτική λιτότητας που συνοδευόταν με μέτρα προετοιμασίας για το 1992 («ενιαία εσωτερική αγορά της ΕΕ»), ενώ έκανε και στη ΓΣΕΕ εκλογικό πραξικόπημα, καθαιρώντας με δικαστική απόφαση ακόμα και στελέχη του ΠΑΣΟΚ, για να ελέγχει απόλυτα την κατάσταση. Είχε παρέλθει ανεπιστρεπτί η πολιτική παροχών προς τους εργαζόμενους, την οποία το ΠΑΣΟΚ είχε ακολουθήσει την πρώτη τετραετία, προκειμένου να ενισχυθεί η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων (ζήτηση), στο πλαίσιο των αναγκών του ελληνικού καπιταλισμού να αυξηθούν η παραγωγή και η παραγωγικότητα, λόγω και της ένταξης στην ΕΟΚ.
«Η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες»
Το ΠΑΣΟΚ, πράγμα που σήμερα επίσης το κάνει και ο ΣΥΡΙΖΑ, προσπάθησε να δώσει ένα σχετικά διαφορετικό νόημα, στα λόγια βέβαια, στον πατριωτισμό, σε αντίθεση με την ταύτιση του πατριωτισμού με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, τον δυτικοευρωπαϊκό καπιταλισμό, τον αντισοσιαλισμό και αντικομμουνισμό της ΝΔ. Με το σύνθημα «η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες» (το επανέφερε κάποια στιγμή και ο σημερινός πρωθυπουργός), με τις κραυγές κατά της υποτέλειας, της αποικιοποίησης, της πολιτικής δημιουργίας προτεκτοράτων, πετύχαινε δύο στόχους ταυτόχρονα: Να αξιοποιήσει το συγκριτικά με τις ανάγκες χαμηλό επίπεδο της εργατικής πολιτικής συνείδησης, να το χρησιμοποιήσει επίσης ως μέσο άσκησης πίεσης στους κόλπους της ΕΟΚ και του ΝΑΤΟ, βεβαίως υπέρ των συμφερόντων της αστικής τάξης της Ελλάδας, του ελληνικού καπιταλισμού.
Οι αναδιαρθρώσεις του 1985
Στην Ελλάδα, οι πρώτες αναδιαρθρώσεις άρχισαν να εφαρμόζονται από το 1985, περίοδος που στην ΕΟΚ αποφασίστηκε η «Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη», προκειμένου να μπουν τα θεμέλια της «Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς», που ήταν ο προπομπός της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Τότε το ΠΑΣΟΚ άρχισε να νομοθετεί για τη μερική απασχόληση, να εφαρμόζει πολιτική «σταθεροποίησης της οικονομίας» και με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου απαγορεύτηκαν οι αυξήσεις μισθών και στον ιδιωτικό τομέα κ.ά. Ηταν επίσης η περίοδος που παραδοσιακοί κλάδοι της οικονομίας μαράζωσαν, όπως τα αμαξώματα, η ναυπηγική βιομηχανία, η κλωστοϋφαντουργία, ο ιματισμός, το δέρμα κ.ά., και αναπτύσσονταν γοργά οι τομείς Ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής, που μπορούσαν να λειτουργούν και με ελαστικές εργασιακές σχέσεις.
Πρωτόγνωρες διαστάσεις στο ρουσφέτι
Ρόλο εξυπηρέτησης του κεφαλαίου έπαιξαν και τα ΕΟΚικά προγράμματα (ΚΑΠ, ΜΟΠ, Ταμείο Συνοχής κ.ά.), που στόχευαν στη συγκέντρωση της γης και της παραγωγής στους μεγάλους καπιταλιστές, μέσω του ξεκληρίσματος των μικρομεσαίων αγροτών, γενικότερα στη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, καθώς και σε υποδομές σύνδεσης της ελληνικής με την ΕΟΚική αγορά. Η εναλλαγή στην αστική εξουσία συνοδεύτηκε από τη μαζική ιδεολογική χειραγώγηση και τη φθορά συνειδήσεων, που αποτέλεσαν ένα από τα χαρακτηριστικά της σχέσης σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης – λαϊκών μαζών. Στη βάση αυτή, το ρουσφέτι και η ευρύτερη δημοσιοϋπαλληλία απέκτησαν επί ΠΑΣΟΚ πρωτόγνωρες διαστάσεις στην ιστορία του ελληνικού καπιταλισμού. Ταυτόχρονα, έγιναν σημαντικές αλλαγές στο συσχετισμό μεταξύ τμημάτων του κεφαλαίου, γνωστές ως εμφανιζόμενα «νέα τζάκια». Αυτές οι αλλαγές επενδύθηκαν ιδεολογικά με τα συνθήματα «να μπει τέλος στο κράτος της δεξιάς» και «να ελληνοποιηθεί το κράτος», που -κατά το ΠΑΣΟΚ- ήταν φέουδο της «Δεξιάς» και καρπός της υποτέλειας, στη βάση της διαίρεσης του ελληνικού λαού «σε εθνικόφρονες και σε μιάσματα».
Το επιχείρημα που παρουσίαζε σε όλη την ιστορία της η σοσιαλδημοκρατία, ότι μπορεί να διαχειριστεί τον καπιταλισμό εξασφαλίζοντας όμως και ένα επίπεδο εργατικών – λαϊκών δικαιωμάτων, είναι εκτός πραγματικότητας. Σήμερα, οι δυσκολίες της καπιταλιστικής ανάπτυξης, ο διεθνής ανταγωνισμός, ο διεθνής συσχετισμός δυνάμεων δεν αφήνουν πολλά περιθώρια. Το μόνο που μπορούν να υπόσχονται είναι ένα μείγμα από ψίχουλα, κοροϊδία και καθησύχαση των λαϊκών στρωμάτων.
(Με πληροφορίες από τον «Ριζοσπάστη»)
