Εκδηλώσεις στην Πρέβεζα με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Κώστα Κρυστάλλη
Και δυο ποιήματα του του «ποιητή του βουνού και της στάνης»
Η πόλη της Πρέβεζας είναι ο επόμενος σταθμός των εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται (με αφετηρία τον Δήμο Βορείων Τζουμέρκων) σε Αθήνα, Ιωάννινα, Πάτρα και Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας με αφορμή την συμπλήρωση 150 χρόνων από την γέννηση του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη.
Οι εκδηλώσεις να θυμίσουμε ξεκίνησαν τον Ιούλιο στην γενέτειρα του ποιητή το Συρράκο με μεγάλη επιτυχία και τελούνται υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Οι εκδηλώσεις στην πόλη της Πρέβεζας θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 6 και την Κυριακή 7 Οκτωβρίου από το Δήμο Βορείων Τζουμέρκων σε συνεργασία με το Δήμο Πρέβεζας και τον Σύνδεσμο Συρρακιωτών Πρέβεζας.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, ομιλίες για τη ζωή και το έργο του ποιητή, θεατρική παράσταση, ανάγνωση πεζογραφημάτων και ποίησης, χορό και τραγούδι κ.α.
Η έναρξη των εκδηλώσεων θα γίνει αύριο Σάββατο και ώρα 8 το βράδυ στην αίθουσα της Θεοφανείου με την θεατρική παράσταση «…δι’ αυτόν τον προορισμόν…» που θα παρουσιάσει η Ομάδα Τέχνης «βορείως» του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων. Μια θεατροποιημένη προσέγγιση της ζωής και του έργου του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γιάννη Σεντελέ (Δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων).
Την Κυριακή οι εκδηλώσεις θα μεταφερθούν στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Πρέβεζας και θα ξεκινήσουν στις 11 το πρωί και το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
11:00 Έναρξη ημερίδας με τραγούδι από τον Πέτρο Μόκα.
11:05 Προσφωνήσεις.
11:20 Ευάγγελος Αυδίκος, καθηγητής Ιστορίας και Λαογραφίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας: «Η Γάνωσις». Ένα άγνωστο πεζογραφικό διαμάντι του Κ. Κρυστάλλη.
11:30 Σπυρίδων Μπρίκος, συγγραφέας: Ανάγνωση πεζογραφημάτων (αποσπάσματα).
11:35 Δημήτριος Παπαχρήστος, συγγραφέας: «Κ. Κρυστάλλης, ο Σταυραετός της λογοτεχνίας μας».
11:50 Μαρία Τσουμελέκα, φιλόλογος: Ανάγνωση ποίησης.
11:55 Θάλεια Ιερωνυμάκη, Ειδικό Διδακτικό Προσωπικό, Τμήμα\Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πατρών: «Η ποίηση του Κ. Κρυστάλλη, από το ειδύλλιο στην ελεγεία».
12:10 Ιωάννα Συγκούνα, φιλόλογος: Ανάγνωση ποίησης.
12:15 Παναγιώτης Κυπαρίσσης, ποιητής – σκηνοθέτης: Η Δραματική Γραμματική στην «Πεντάμορφη» του Κ. Κρυστάλλη.
12:30 Τέλος ημερίδας με τραγούδι του Κώστα Γεροδήμου και χορευτικά του Συνδέσμου Συρρακιωτών Πρέβεζας.
(Δημοτική Ραδιοφωνία Πρέβεζας)
Με την ευκαιρία αυτή δύο ποιήματα του «ποιητή του βουνού και της στάνης»:
Ὁ τρύγος
Ὅταν ἀνθίζ᾿ ἡ ἀγριάμπελη κι ἁπλώνει τὰ κλαδιά της
στὸ σκῖνο, στὸ χαμόδενδρο, στοῦ πεύκου τὰ κλωνάρια,
στὰ ρέματα τοῦ ποταμοῦ, στὸν ἐγκρεμὸ τοῦ βράχου,
κι ἀγέραν, κάμπους καὶ βουνά, τὴν πλάση πέρα ὡς πέρα
γιομόζει ἀπὸ μοσκοβολιὰ μὲ τὸν ἀνασασμό της,
πυκνὸ – πυκνὸ κι ὁλόμαυρο μελισσολόι πετιέται
μὲς ἀπὸ βράχους καὶ κρινιά, μὲς ἀπὸ ἐρμιὲς καὶ κήπους,
καὶ τ᾿ ἄνθη της βοσκολογᾷ καὶ παίρνει τὸν ἀχνό τους,
καὶ διαλαλάει μ᾿ ἕνα βοητὸ τὸν ἀναγαλιασμό του.
Ἔτσι οἱ κοπέλες τοῦ χωριοῦ πετιοῦνται ἀπὸ τὰ σπίτια
κ᾿ εἰς κάμπους κ᾿ εἰς βουνὰ σκορποῦν, κι ὅπ᾿ εἶναι ἀμπέλι τρέχουν
μὲ τὰ καλάθια τὰ πλεχτὰ καὶ μὲ τὰ βατοκόπια
καὶ μὲ τραγούδια, μὲ χαρές, ὅταν ἀρχίζει ὁ τρύγος.
Ἀναταράζονται οἱ ἐρμιές, ἀχολογοῦν τ᾿ ἀμπέλια,
λὲς κι ἀπὸ κάθε πέτρα ὀρθή, λὲς κι ἀπὸ κάθε βάτον,
ὅπου στὸ χόρτο σέρνεται, κόρης κορμὶ φυτρώνει.
Πράσινη ἁπλώνεται ἡ φυτιὰ κ᾿ οἱ ρόγες μεστωμένες,
μαῦρες καὶ κίτρινες, ξανθιές, μαυρολογοῦν, γιαλίζουν
στὴν πρώτη ἀχτίδα τοῦ ζεστοῦ τοῦ ἥλιου ὅπ᾿ ἀνατέλλει,
σὰν μαῦρα μάτια, σὰν χοντρὰ κλωνιὰ μαργαριτάρια.
Οἱ βέργες οἱ καμαρωτὲς λαμποκοποῦν κ᾿ ἐκεῖνες,
κ᾿ οἱ περογλιὲς ξαπλώνονται στὰ διάπλατα κρεββάτια,
καὶ στὴν πυκνή τους χλωρασιὰ καὶ στὸ βαθύ τους ἴσκιο
τὴν ἱδρωμένην ἀργατιὰ δροσίζουν, ἀνασαίνουν,
τὴν ἀργατιὰ ποὺ ὁλημερὶς ὅλο τρυγάει κι ἁπλώνει,
Τὴν ἀργατιὰ ποὺ λαχταρᾷ πότε νὰ πέσει ὁ ἥλιος,
πότε νὰ ἰσκιώσουν τὰ ριζά, νὰ δροσερέψει ὁ κάμπος.
Νάτος ὁ ἥλιος ποὺ ἔπεσε καὶ πάει νὰ βασιλέψει,
νάτα ποὺ ἰσκιῶσαν τὰ ριζὰ καὶ δροσερεύει ὁ κάμπος…
O ἥλιος χάθη ὁλότελα καὶ τὰ βουνὰ σουρπώσαν,
θόλωσαν τ᾿ ἀνοιχτὰ νερὰ κι ἀπάνω βγῆκαν τ᾿ ἄστρα…
Διπλὰ ἀνασαίν᾿ ἡ ἐργατιὰ κι ἀπαρατάει τὸ ἔργο,
κ᾿ ἐκεῖ ποὺ κληματόβεργες κι ἀπὸ παλιούργια φράχτες
καλύβι ὁλόρθο πλέκουνε, δεῖπνον ἁπλὸ κυκλώνουν,
καὶ τὸν ἁπλὸ τὸ δεῖπνο τους φωτάει θαμπὸ λυχνάρι.
Ὕστερα εἰς κάθε μιὰ φυτιά, κάθε ὄχτο, κάθε ἀμπέλι,
τρανὲς ἀνάβουνε φωτιὲς μὲς στ᾿ ἁπλωτὸ σκοτάδι.
Ὀλοῦρ᾿ – ὀλοῦρ᾿ ἀπ᾿ τὶς φωτιὲς σταίνουν χορὸ οἱ κοπέλες,
στρώνονται χάμου οἱ γέροντες κ᾿ οἱ νιοί, κι ἀπ᾿ ὅλους ἕνας
τοὺς συνοδεύει στὸ χορὸ μ᾿ ἕνα ἁπαλὸ τραγούδι
καὶ μ᾿ ἕνα λάλημα γλυκὸ – γλυκὸ τοῦ ταμπουρᾶ του.
Ὥσπου τ᾿ ἀστέρια τ᾿ οὐρανοῦ τὸ μεσονύχτι δείχνουν,
καὶ τότες οἱ χοροὶ χαλοῦν, σκορπᾶν οἱ δουλευτάδες.
Στρώνουν γιὰ στρώματα κλαδιὰ κι ἀποσταμένοι γέρνουν.
Κ᾿ ἐκεῖ ποὺ σβήνουν οἱ φωτιές, ἔρμες ἀνάρια – ἀνάρια,
τὸ νυχτοπούλι τ᾿ ἄγρυπνο γλυκὰ τοὺς νανουρίζει,
ὥσπου νὰ σκάσει ὁ αὐγερινός, ποὺ θὰ ξυπνίσουν πάλι,
πάλι στὸ ἔργο τους νὰ μποῦν, στὸν ζηλεμένο τρύγο.
Ἤθελα νἄμουν τσέλιγκας
Ἤθελα νἄμουν τσέλιγκας, νἄμουν κ᾿ ἕνας σκουτέρης,
νὰ πάω νὰ ζήσω στὸ μαντρί, στὴν ἐρημιά, στὰ δάσα,
νἄχω κοπάδι πρόβατα, νἄχω κοπάδι γίδια,
κ᾿ ἕνα σωρὸ μαντρόσκυλα, νἄχω καὶ βοσκοτόπια,
τὸ καλοκαίρι στὰ βουνά, καὶ τὸν χειμῶ στοὺς κάμπους.
Νἄχω ἀπὸ πάλιουραν βορὸ καὶ στρούγγα ἀπὸ ροδάμι,
νἄχω καὶ σὲ ψηλὴν κορφὴ καλύβα ἀπὸ ρουπάκια,
νἄχω μὲ τὰ βοσκόπουλα σὲ κάθε σκάρον γλέντι,
νἄχω φλογέρα νὰ λαλῶ, ν᾿ ἀντιλαλοῦν οἱ κάμποι,
νἄχω καὶ κόρη ὄμορφη, στεφανωτήν μου νἄχω,
νὰ μοῦ βοηθάει στὸ σάλαγο, νὰ μοῦ βοηθάει στὰ γρέκια,
κι ὄντας θὰ τὰ σταλίζουμε τὰ δειλινὰ στοὺς ἴσκιους,
στῆς ρεματιᾶς τὴ χλωρασιὰ μαζί της νὰ πλαγιάζω,
νὰ μὲ κοιμίζει μὲ φιλιὰ στοὺς δροσερούς της κόρφους.
