Μια αποκαλυπτική και διδακτική ιστορία (Η περίπτωση του Θ. Λυκογιάννη … που έγινε Αθ. Παυλόπουλος)
«(…) μονίμως εις την διάθεσιν του ΓΕΣ/ Δ.Υ.Πλ προκειμένου ούτος να χρησιμοποιηθή δι΄ εμπιστευτικήν υπηρεσίαν»
Tο ΚΚΕ, στα 100 χρόνια πάλης του ενάντια στο εκμεταλλευτικό σύστημα, αντιμετώπισε και τον συνεχή διωγμό, την κατασταλτική δράση των ελληνικών κρατικών μηχανισμών, σε στενή συνεργασία και με ξένους κατασταλτικούς μηχανισμούς. Αυτή η αντικομμουνιστική δράση έχει πολλές φανερές αλλά και αθέατες όψεις, δράσεις που έμειναν στο σκοτάδι για μεγάλο διάστημα, πολλές φορές και για πάντα.
O Θανάσης Λυκογιάννης στην περίοδο της μεταξικής δικτατορίας
Η καταστολή με τη μορφή των φυλακίσεων, των βασανισμών, των εκτελέσεων και δολοφονιών αγωνιστών συνοδευόταν απαραίτητα και με την προσπάθεια συκοφάντησης του αγώνα των κομμουνιστών, την ιδεολογική δολιοφθορά και διάβρωση. Αυτή η προσπάθεια των αστικών μηχανισμών εκτείνεται και σε περιόδους σχετικής νομιμότητας, όπου δεν είναι στην πρώτη γραμμή οι ωμές διώξεις. Το ΚΚΕ έχει πολύχρονη πείρα, παλιότερη και νεότερη, στην αντιμετώπιση της δράσης τέτοιων μηχανισμών, ούτε στιγμή δεν πτοήθηκε. Φρουρός του ΚΚΕ είναι η συλλογική του λειτουργία, η επαγρύπνηση, η πολύχρονη πείρα του, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που αναγνωρίζουν ότι με ανιδιοτέλεια παλεύει για το δίκιο τους.
Οι μηχανισμοί που κινούνται στο σκοτάδι, σταθερά εκπαιδεύονται, εξελίσσουν μεθόδους και διαχρονικά επιδίδονται σε μια πολύπλευρη δραστηριότητα, σε μια μελετημένη «λεπτοδουλειά» προβοκάτσιας, έντεχνης αξιοποίησης αδυναμιών, αλλά και ενίσχυσης κάθε αντιπάλου του ΚΚΕ.
Σε έγκυρα κρατικά αρχεία που παραθέτουμε, υπάρχει το εξής χαρακτηριστικό απόσπασμα:
Έγγραφο του υπαρχηγού ΓΕΣ Στυλιανού Κιτριλάκη σχετικά με τον Λυκογιάννη
«(…) Προς τούτο ενδείκνυται η δημιουργία μονίμου υπευθύνου επιτελικού οργάνου συγκροτουμένου εξ αντιπροσώπων των αρμοδίων Υπηρεσιών Εθνικής Ασφαλείας του κράτους των οποίων αρμοδιότης θα είναι η βάσει σχεδίου αντιμετώπισις όλων των προβλημάτων των δημιουργουμένων εκ της παρουσίας και δράσεως των Ελλήνων κομμουνιστών εντός και εκτός της χώρας, η λήψις των επιβαλλομένων προς τούτο μέτρων, ο συντονισμός των ενεργειών των Υπηρεσιών Εθνικής Ασφαλείας (επισήμανσις στελεχών των διαφόρων παρατάξεων, παρακολούθησις, διάβρωσις, προσεταιρισμός, σκοπιμότης συλλήψεως, εκτοπισμού ή μη, χρεοκοπία ή ηρωοποίησίς των, αποφυλάκισις κλπ. κλπ.) καθώς και ο έλεγχος της επιτυχούς ή μη εφαρμογής των μέτρων υπό των υπευθύνων οργάνων της Εθνικής Ασφαλείας μετά κυρώσεων»1.
Είναι ένα μόνο απόσπασμα από τα πολλά ανάλογα σχέδια. Το συγκεκριμένο είναι γραμμένο την περίοδο μετά την εκδίωξη της οπορτουνιστικής ομάδας των Παρτσαλίδη – Δημητρίου – Ζωγράφου από το ΚΚΕ στη 12η Ολομέλεια του 1968, οι οποίοι μαζί με άλλους δημιούργησαν το λεγόμενο ΚΚΕ (εσωτερικού). Οι υποδείξεις του κυρίου αυτού αξιοποιήθηκαν πολύπλευρα, μόνο που δεν μπόρεσαν σε καμιά περίπτωση να σταθούν εμπόδιο στην ηρωική πορεία του ΚΚΕ, παρά τις επιπτώσεις που είχαν σε ορισμένες περιπτώσεις τα μέτρα της Ασφάλειας.
«Εθνοπροδοσίαι και Ψευδολογίαι του ΚΚΕ», ένα από τα πονήματα του Λυκογιάννη
Ως συγγραφέας του αποσπάσματος εμφανίζεται κάποιος Αθ. Παυλόπουλος, ο οποίος την περίοδο της χούντας και πριν από αυτή είναι συγγραφέας αντικομμουνιστικών βιβλίων («Ιστορία Διεθνούς Κομμουνισμού», «Εθνοπροδοσίαι και Ψευδολογίαι του ΚΚΕ» κ.ά.) χρηματοδοτούμενα από τις κρατικές υπηρεσίες. Ο ίδιος εμφανίζεται ως καθηγητής σε διάφορες σχολές για στελέχη του Στρατού, της Χωροφυλακής κ.λπ.
Ποιος είναι όμως ο Αθανάσιος Παυλόπουλος; Το πραγματικό του όνομα ήταν Θανάσης Λυκογιάννης και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της κατάντιας ορισμένων πρώην στελεχών του ΚΚΕ, τα οποία πέρασαν με το μέρος του ταξικού εχθρού, θλιβερή εξαίρεση δίπλα στη στρατιά ηρώων που διαπαιδαγώγησε και ανέδειξε το ΚΚΕ.
Η πορεία του Λυκογιάννη έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δείχνει πώς οι κρατικοί μηχανισμοί αξιοποίησαν στην αντικομμουνιστική τους δράση πρώην στελέχη του ΚΚΕ, που υπέκυψαν στην πολύμορφη πίεση του αντιπάλου. Τους αξιοποίησαν όχι μόνο για τον χαφιεδισμό τους – την άντληση πληροφοριών – αλλά κυρίως ως «γνώστες του χώρου», στους μηχανισμούς ιδεολογικής και πολιτικής δολιοφθοράς που στήνουν οι διάφορες υπηρεσίες.
Ο Λυκογιάννης ήταν μέλος του ΚΚΕ από την περίοδο του Μεσοπολέμου, παλιός Ακροναυπλιώτης, στην περίοδο μετά την Κατοχή υπήρξε στέλεχος της ΚΟΑ στον τομέα της διαφώτισης. Στις αρχές του 1948 ο Λυκογιάννης πιάστηκε στη Θεσσαλονίκη, μαζί με το μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ Κώστα Φαρμάκη. Και οι δύο στις 12 Φλεβάρη 1949 πέρασαν στρατοδικείο και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ο Φαρμάκης αντιμετώπισε το εκτελεστικό απόσπασμα ηρωικά, ως στέλεχος του ΚΚΕ, εκτελέστηκε λίγες μέρες αργότερα, ξημερώματα 16 Φλεβάρη 1949. Ο Λυκογιάννης είχε ήδη ανταλλάξει τη ζωή του συνεργαζόμενος με τις κρατικές αρχές.
Ορισμένα στοιχεία για την τύχη του Λυκογιάννη πληροφορούμαστε από τα έγγραφα των φακέλων της Ασφάλειας. Στις 11 Φλεβάρη 1949, ο διοικητής της Γενικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, Ταγματάρχης της Αστυνομίας Νικόλαος Μουσχουντής, πληροφορεί με επιστολή του τον Βασιλικό Επίτροπο του Έκτακτου Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης ότι ο Λυκογιάννης πρόδωσε κρίσιμες πληροφορίες για την κομματική δράση και για τον ΔΣΕ. Κλείνοντας την επιστολή του, ο Μουσχουντής εκτιμά: «Γενικώς κρίνομεν τα παρασχεθέντα εις ημάς αρκούντως αξιόλογα και τον πληροφοριοδότην ως σπουδαία πηγήν των πληροφοριών καταπολεμήσεως του ΚΚ».
Στις 17 Φλεβάρη 1949 ο διευθυντής της Αστυνομίας Θεσσαλονίκης, Ταξίαρχος Απόστολος Ξανθόπουλος, με «άκρως απόρρητη – προσωπική επιστολή», ενημερώνει τον υπουργό Δημόσιας Τάξης (Κωνσταντίνο Ρεντή), ότι κατόπιν της 6/16/80.15 τηλεφωνικής διαταγής του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, ο Λυκογιάννης δεν εκτελέστηκε. Και καλεί ώστε να ενεργήσει ο υπουργός Δημόσιας Τάξης στον υπουργό Στρατιωτικών, ώστε ο στρατιωτικός διοικητής Θεσσαλονίκης να παραδώσει τον Λυκογιάννη στη δικαιοδοσία της αστυνομίας.
Τον επόμενο χρόνο, στις 13 Φλεβάρη 1950, απόρρητη επιστολή της Διεύθυνσης Υπηρεσίας Πληροφοριών του ΓΕΣ, που την υπογράφει ο υπαρχηγός ΓΕΣ Στυλιανός Κιτριλάκης, ζητάει από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης να θέσει τον κρατούμενο κατάδικο Λυκογιάννη «μονίμως εις την διάθεσιν του ΓΕΣ/ Δ.Υ.Πλ.2 προκειμένου ούτος να χρησιμοποιηθεί δι΄ εμπιστευτικήν υπηρεσίαν» και «η μέριμνα συντηρήσεως και φρουρήσεως τούτου θα ανήκη εις το Γ.Ε.Σ.».
Ο Θανάσης Λυκογιάννης πλέον κινήθηκε στους διαδρόμους των κρατικών μηχανισμών ως αντικομμουνιστής Αθανάσιος Παυλόπουλος.
Ορισμένες σημειώσεις
1. Η περίπτωση του Παυλόπουλου ως «συγγραφέα» – τρόφιμου του ΓΕΣ υπενθυμίζει την προέλευση μιας σειράς αντικομμουνιστικών συγγραμμάτων, που και σήμερα μοιράζονται και ξαναμοιράζονται ως ένθετα σε συγκεκριμένες εφημερίδες. Η αξία τους είναι μηδαμινή, καθώς αποτελούν πονήματα κάποιού που αντάλλαξε τη ζωή του με την υποχρέωση να βιοπορίζεται ως επαγγελματίας αντικομμουνιστής λιβελογράφος.
2. Οι βρώμικες υπηρεσίες και τα Γραφεία Τύπου των διωκτικών αρχών φροντίζουν να έχουν ως απαραίτητους συνεργάτες διάφορους «ανανήψαντες» – γνώστες του χώρου – σε διατεταγμένη υπηρεσία. Η ιστορία της ταξικής πάλης γνωρίζει και άλλους, που δίχως να εκβιαστούν για τη ζωή τους (κάτω από την επίδραση των φιλοδοξιών τους και για άλλους λόγους) εγκατέλειψαν την όποια αγωνιστική τους πορεία και πέρασαν στην υπηρεσία τέτοιων μηχανισμών. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι οι δημοσιογράφοι Γιώργος Γεωργαλάς και Σάββας Κωνσταντόπουλος, δίχως να είναι φυσικά οι μόνοι.
3. Ποτέ οι ταξικοί και πολιτικοί αντίπαλοι του ΚΚΕ και οι υπηρεσίες τους δεν παραιτήθηκαν από την προσπάθεια εξαγοράς μελών ή και προώθησης στις γραμμές του πρακτόρων και σε ορισμένες περιπτώσεις είχαν επιτυχίες. Έχει όμως και το Κόμμα τη δική του πείρα, τα μέσα και την ικανότητα να περιφρουρεί και να υπερασπίζεται τη δράση του.
4. Η αστική ιδεολογία και πολιτική, παρόλο που διαθέτει τεράστιες υποδομές και οικονομικούς πόρους για την επεξεργασία και τη διάδοσή της (Πανεπιστήμια, ΜΜΕ, αστικά κόμματα κ.ά.), δεν περιορίζεται μόνο στο πεδίο του ιδεολογικού πολέμου. Η πολεμική αυτή συνοδεύεται μόνιμα, σταθερά και από μια συστηματική εκστρατεία που αξιοποιεί τη συνειδητή διαστρέβλωση, τη συκοφάντηση, το ψέμα, την προβοκάτσια, την εξαπάτηση.
Η ιδεολογική – πολιτική αντιπαράθεση, από όποια σκοπιά και να γίνεται απέναντι στο Κόμμα, είναι ευπρόσδεκτη και εξηγήσιμη, απέχει όμως παρασάγκας από την προσπάθεια ιδεολογικής δολιοφθοράς με τη διασπορά συκοφαντιών, διαστρεβλώσεων, ψέματος. Για παράδειγμα, είναι άλλο πράγμα ο καλοπροαίρετος προβληματισμός για τα αποτελέσματα ενός απεργιακού αγώνα και άλλο η χιλιοειπωμένη βρωμιά που έντεχνα διακινείται από ανθρώπους της εργοδοσίας, αλλά και ΜΜΕ ότι δήθεν το ΚΚΕ πληρώνει τους απεργούς για να καταστρέφει τις βιομηχανίες.
Είναι άλλο πράγμα η συζήτηση για το αν αξίζει ένας εργαζόμενος να ενισχύσει οικονομικά το ΚΚΕ και άλλο πράγμα η αναπαραγωγή του αποδεδειγμένου ψέματος ότι το ΚΚΕ είχε μετοχές στην εταιρεία «Γερμανός». Είναι άλλο πράγμα η διαφορετική ιστορική προσέγγιση πάνω σε ένα ζήτημα της Ιστορίας του ΚΚΕ και άλλο το μελάνι της σουπιάς, ότι δήθεν το ΚΚΕ ανακατασκευάζει την Ιστορία του από σκοπιμότητα ή ότι δήθεν ανυψώνει τη μια ιστορική μορφή και αποκαθηλώνει την άλλη.
Παραπομπές:
1 Από Εισηγητικό Σημείωμα προς τη Γενική Διεύθυνση Εθνικής Ασφαλείας στις 3/6/1968 με θέμα: «Επί της διασπάσεως του ΚΚΕ και της αντιμετωπίσεως των εκ ταύτης δημιουργουμένων προβλημάτων».
2 ΓΕΣ/Δ.Υ.Πλ: Διεύθυνση Υπηρεσίας Πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου Στρατού
(Πηγή: «Ριζοσπάστης», Φύλλο του Σαββατοκύριακου 20-21 Οχτώβρη 2018)
To σύμπτωμα αυτό της αντικουμουνιστικής υστερίας από πρώην κομμουνιστές , αναφέρεται και συνταντάται σε αρκετές περιπτώσεις
και δεν έχει ακόμα αναλυθεί στα αίτιά του.
Δεν επαρκεί μια ατομοκεντρική προσέγγιση μόνο, αλλά να ενταχθεί το όλο σύμπτωμα μέσα στις κοινωνιολογικές παραμέτρους της κάθε εποχής. Ο κάποια στιγμή ο προπολεμικός γραμματέας του ΚΚΕ Σταυρίδης δίδαξε αντικομμουνισμό στην σχολή ευελπίδων , οι βουλευτές της δεκαετίας του 1930 Μανωλέας και Τυρίμος του Λαικού μετώπου, και άλλοι σγημαίνοντες πρωτοόροι από το ΣΕΚΕ ακόμα τα πρώτα χρόνια και μετά κκε. Ιδιαίτερα τα χρόνια τα περισσότερο ταραγμένα. Κάποιοι είδαν και ώς ένα απ αίτια την εγκατάσταση του Ζαχαριάδη ( κομματικό μέλος του ΚΚΣΕ) στην Ελλάδα με Σοβιετική έντολή και τον ονόμαζαν Κουτβή – όπως και άλλους- μια και είχε φοιτήσει στην σχολή της Μόσχας ΚΟΥΤΒ για την πσραγωγή στελεχών της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτοί είδαν – με πρώτο τον Σταυρίδη- ότι τους έτρωγε την θέση και δυσανασχετούσαν με την ταχεία- με σοβιετική βοήθεια βέβαια- κομματική εξελιξή του. Κάποιοι άλλοι υποστήριξαν πιότερο το υλικό στοιχείο που τους προσφέρονταν για να αλλάξουν στρατόοεδο. Υπήρχαν και κάπως γραμματιζούμενοι που δεν ανέχονταν την πρωτοκαθεδρία των φυτευτών αστοιχείωτων όπως έλεγαν. Υπήρξαν και οι ιδεολογικές αποκλείσεις ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια με τις φράξιες ( κατά κκε), παλαιοκομμουνισμούς και παλαιοκουμουνιστές, σεχταρισμούς κλπ και κάποιοι το έπερναν προσωπικά. Από αυτή την κατεύθυνση δεν υπήρξε αλλαγή στρατοπέδου αλλά εξ αριστερών κάπως κριτική στο τότε κκε.
Υπήρξε και το συμβάν την αρχή της δεκαετίας του 1930 της αναίτιας εξαφανίσεως των Ελλήνων κομμουνιστών που επεσκέφθησαν την Σοβιετική Ένωση και αυτό έβαλε σε ποικίλες υποψίες κάποιους.
Το όλο θέμα της μεταστροφής στρατοπέδου 180 μοίρες και μάλιστα ενεργητικά και καταγγελτικά για το πρώην στρατόπεδο του κκε που ήταν ενταγμένοι, μπορεί να μελετηθεί ευρύτερα και όχι με αφορισμούς ένθεν κακείθεν.
Κατά μια εκτίμηση λιγότερο συνέβαλε σε αυτό το φαινόμενο το ρετσινόλαδο του Μανιαδάκη, το οποίο μπορεί να οδηγούσε σε υπογραφή απ τους κρατουμένους κομμουνιστές των προπαγανδιστικών δηλώσεων μετανοίας του Μεταξά. Γιατι δεν παρατηρήθηκε το φαινόμενο οι αποδέκτες κρατούμενοι του Ρετσινόλαδου του Μεταξά ( οι δηλωσίες) να καταφύγουν στον αντικομμουνισμό. Απλά υπέγραφαν την δήλωση μετανοίας μια και δεν άντεχαν τους ξυλοδαρμούς και το Ρετσινόλαδο και έμεναν στα αζήτητα. Πολλοί επανετάχθηκαν στο κκε μετά από επανακύρωση της κομμουνιστικής νομιμότητας, μια και το κκε ανεγνώρισε την βιαιότητα των βασανιστηρίων του Μανιαδάκη.
Ο Μανωλέας- βουλευτής του Πειραιά με το κκε ηδονιζόνταν να τρώει ξύλο τόσο που έγκατέλειπαν την προσπάθεια βασανισμού του και οι βασανιστές του. Αλλά έγινε κολλητός της Μεταξικής αντικουμουνιστικής κατάστασης.
Άλλοι πάλι εκμεταλεύτηκαν και το ίδιο του κκε – το ηγετικό στέλεχος Νίκος Σαργολόγος- που με μέρος των χρημάτων που πήρε απ την Μόσχα για κομματική βοήθεια και προπαγάνδα, τόσκασε για την Αμερική και άνοιξε εστιατόρια κατά ορισμένους, ή κατ άλλους έκαμε μεγάλη περιουσία.
Το θέμα αυτό της αντικομμουνιστικής υστερίας κυρίως από πρώην κομμουνιστές και βέβαια στο πλαίσιο των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων ιδιαίτερα προπολεμικά με την άκρως ρευστή κοινωνικά και πολιτική κατάσταση , το πρόβλημα του πολιτειακού από το 1924 που ανακυρήχυηκε η δημοκρατία μέχρι και το τέλος του πολέμου, χρήζει μια βαθύτερης μελέτης και επαναπροσέγγισης ιστορικά και κάτω από τις εξελίξεις της ψυχολογίας και των συμπερασμάτων της γνώσης της ψυχιατρικής και κοινωνικής ψυχολογίας.
Σίγουρα το υλικό δέλεαρ ήταν και αυτό κίνητρο, αλλά και το γιατί ήταν κίνητρο που επενέβαινε στην ιδεολογική στράτευση και την μετασχημάτιζε στο αντίθετό της , παίρνει μελέτη με στόχο και την κοινωνική και πολιτική και την υπαρξιακή διερευνησή του φαινομένου και πάντα στιε συνθήκες της ευρύτερης εποχής άλλά ακόμα και την ένταξη του φαινομένου σε μικρότερα χρονικά επί μέρους διαστήματα της μεταβλητής και δύσκολης και ασταθούς πολιτικά εποχής 1920-1949.
Στοιχεία που θα έδιναν πληροφορίες και και μέσα απ τον μεγάλο όγκο αναφορών θα μπορούσαν να βρίσκονται αυτού του είδους τα συμβάντα και να κανονικοποιείται το σύμπτωμα, ήταν οι φάκελοι των πολιτών που τηρούσε το Ελληνικό κράτος μέσω αστυνομίας και χωροφυλακής για την επαρχία και ο στρατός για χρόνια.
Το φαινόμενο άρχισε να οργανώνεται την δεκαετία του 1930 και μετά την φήφιση κυρίως του ιδιωνύμου το 1929.
Και για την ψήφιση του Ιδιωνμου δεν είναι αμέτοχη ώς κρατική λειτουργία της καταγραφής των αντιφρονούντων τότε στο κοινωνικό σύστημα , και μετά ιδιαίτερα την μαζικοποίηση των εργασιακών διεκδικήσεων την δεκαετία του 1920 , που προοδευτηκα και μετά την Μικρασιατική καταστροφή άρχισαν να συγκροτούνται και κάτω από την επαγγελματικότερη οργάνωση των κλάδων εργασίας, και τον χώρο ελευθερίας που άφησε η κατάργηση της μοναρχίας το 1924, μαζί με την πίεση των μικρασιατών προσφύγων για βελτίωση των όρων ζωής των ιδιαίτερα στα τότε αστικά ή αστικότερα τοπία.
Το 1926 είχαμε διεκδικήσεις και συγκρούσεις σε όλη την Αθήνα και για πρώτη φορά ο Νίκος Ζαχαριάδης μπήκε στην για τα καλά στο στόχαστρο του κράτους και του στρατού ( Ναπολέων Ζέρβας αξιωματικός του φρουραρχίου) που κλήθηκε να αντιμετωπίσει τους εξεγερμένους διαδλωτές , με κομβικό σημείο το τότε υπουργείο οικονομικών στην Οδό Σταδίου, στην πρόσοψη της πλατείας Κλαυθμώνος που γκρεμίστηκε το 1939 για να απελευθερωθεί το πλάτωμα του παλιού κήπου του Κλαυθμώνα της Αθήνας. Το κράτος συνολικά κατάλαβε από νωρίς ιδιαίτερα τα χρόνια μετά το 1922 και την αύξηση του πληθυσμού με τους πρόσφυγες την σημασία της καταγραφής των πολιτών δια του γενικευμένου μέτρου της έκδοσης αστυνομικών ταυτοτήτων και εγγράφων για τους πολίτες για όλη την χώρα που ασφαλώς και θα ήταν ένα μέτρο εκσυγχρονισμού της βελτίωσης της λειτουργίας του κράτους για την εξυηρέτησι των πολιτών. Ταυτόχρονα και η σιγουριά των πολιτικών και κρατικών οντοτήτων ότι ο νέος πόλεμος είναι αναπόφευκτος ακόμα και αμέσως μετά την λήξη του Α παγκοσμίου πολέμου, δημιουργούσε επιτακτικά την ανάγκη καταγραφής σεευρύτερη βάση των στρατολογικών εκάστοτε κλάσεων και της δυνάμεως και τις δυνατότητες κινητοποιήσεως και μεταφοράς των στρατευσίμων , μαζί με τον απαραίτητο όγκο ένδυσης και εξοπλισμού των και αναγκαιότητες συντήρησης των γενικά και σε καιρό ειρήνης και εν πολέμω. Επί Ιωάννη Μεταξά και για ποικίλους λόγους , μαζί ήταν και η άσκηση ελέγχου των πολιτών αλλά και για την άσκηση της πατερναλιστικής κρατικής πολιτικής του καθεστώτος, άρχισαν να εκδίδονται μαζικά αστυνομικές ταυτότητες ( είχαν δίφυλη μορφή τότε στο μέγεθος ή λίγο μικρότερο των σημερινών ταυτοτήτων καθε φύλλο).
Εξ άλλου η Ελλάδα ήταν χώρα αγροτική ώς οικονομική διάρθρωση , επικρατούσε το εύκολα ελεγχόμενο απ το κράτος Ελληνικό χωριό και οι κωμοπόλεις ή οι μικρές επαρχιακές πόλεις ώς μονάδα οικιστική, δημιουργήθηκαν και άλλα χωριά με την είσοδο προσφύγων και το ώς τότε σύστημα αναφοράς και απαιτήσεων των πολιτών πρός το κράτος διαμεσαλοβούνταν μέσω των οργάνων της τάξης, ακόμα και ώς απλή καταγραφή και επιβεβαίωση της ύπαρξης του πολίτη. Το καλύτερο δομημένο σύστημα του κράτους σε γραφειοκρατική αποδεικτική βάση ήταν τα στρατολογικά όπου υπήρχαν γραφεία του κράτους για την παρακολούθηση γεννεαλογικά της στράτευσης των πολιτών, με τις αναφορές μητρώων των γραφείων των κοινοτήτων από το 1929, που η χαρτογράφηση διοικητικά της χώρας έγινε στην βάση των Κοινοτήτων και όχι των διευρυμένων ώς τότε Δήμων.
Επίσημη πολιτική του κράτους από την δεκαετία του 1930, και μετά την προοδευτική αναδιανομή γής και την απολλοτρίωση των τσιφλικιών το 1923 μαζί με την εγκατάσταση των προσφύγων σε αγροτικές περιφέρειες και την διανομή κλήρου,βασική λοιόν αρχή του κράτους ήταν όλη αυτή η ύπαρξη της γεωργικής και οικιστικής μικροιδιόκτησίας να αποτελεί και κριτήριο αυτοελέγχου ή ελέγχου μεταξύ των για τους πολίτες, και για την κοινωνική ευταξία αλλά και για την δυνατότητα ελέγχου των πολιτών απ το κράτος.
Η συγκρότηση του κράτους της 4ης Αυγούστου ,– μετά και τις κοινοβουλευτικές περιπέτειες και ασυμφωνίες των ετών 1932-1935 και την οικονομική χρεωκοπία της χώρας το 1932, τα απανωτά στρατιωτικά κινήματα και τον γενικότερο απομονωτισμό των κρατών διεθνώς μαζί με την αναγκαιότητα της αυτοκατανάλωσης σε σχέση με την παραγωγή της χώρας, –ήταν και απαιτούσε τον πιότερο έλεγχο της κοινωνικής και παραγωγικής ζωής , για τούτο και ο περισσότερος έλεγχος των κινήσεων των πολιτών που θα έμπαινε στην υπηρεσία και της στρατιωτικής προετοιμασίας της χώρας, εν όψει του εκτιμώμενου απ όλους ώς σίγουρου β παγκοσμίου πολέμου. Και αυτή είναι η βάση πάνω στην οποία δομήθηκε η χρόνια ασκηθείσα πρακτική μαζικότερα των φακέλων των αντιφρονούντων στο κράτος πολιτών , με επικινδυνότερους τους χαρακτηριζομένους κομμουνιστές ( υπήρχαν και βαθμοί επικυνδυνότητας Α-Β-Γ), υπήρχαν και οι συνειδηπόροι, οι εκ ανιόντων μέχρι και παπού ή συγγενών επικίνδυνοι αντιφρονούντες κλπ χαρακτηρισμοί επικινδυνότητας των πολιτών. Η ερασιτεχνικότερη οργάνωση μαζικότερα γραφειοκρατικά της δίωξης των επικινδύνων αντιφρονούντων και της προσπάθειας μεταστροφής των – υπερ του καθεστώτος- ήταν οι πρακτικές του Κων/νου Μανιαδάκη του Μεταξικού καθεστώτος και συμποσούνταν και ασκούνταν στις δηλώσεις μετανοίας, που προπαγανδιστικά τις επεδίκνυε το καθεστώς τονίζοντας έτσι την παραπέρα έδρασή του ώς κράτος, για τουτο και το Κράτος της 4ης Αυγούστου , που έλεγε ο ίδιος ο Μεταξάς και οι συνεργάτες του.
Η καχυποψία του καθεστώτος απέναντι στον μετανοούντα παρέμενε, αλλά ήθελε την υπογεγραμμένη δήλωση μετανοίας και για το ζητούμενο πλέρια λαικότερο προφίλ , όπως κάθε κάπως αυταρχικό ή συνολικά αυταρχικότερο καθεστώς. Δεν επιδιώχθηκε η ενεργητική μαζική μεταστροφή των μετανοούντων από το καθεστώς Μεταξά, για τον λόγο αυτό, της ελλείψεως εμπιστοσύνης στους μετανοούντες. Για τούτο και το Μεταξικό καθεστώς απέκλεισε ακόμα και απ την οικειοθελεί στράτευση στο Αλβανικό μέτωπο τους αντιφρονούντες , με πρώτους τους κομμουνιστές αλλά και το πλείστον τους απότακτους του 1935 αξιωματικούς του στρατού. Τους κομμουνιστές της Ακροναυπλίας και αλλαχού φυλακές τους παρέδωσε στους Γερνανούς το 1941 ( στην Ακροναυπλία υπάρχει και κομματικό μπέρδεμα και ευθύνη του κκε κάπως ) νίπτοντας τας χείρας του υποκριτικά.
Το ευρύ φάσμα όχι απλά μετανοίας, αλλά και ενεργητικής μεταστροφής και μαχητικότητας, μέχρι εξοντώσεως, εναντίον των πρώην συντρόφων κωδικοποιήθηκε με τις δηλώσεις αποκηρύξεως μεταπολεμικά και δη στα χρόνιατου εμφυλίου, που όσοι αποκήρυσαν έπρεπε να σταλούν στην πρώτη γραμμή του εμφυλιοπολεμικού μετώπου, εναντίον των πρώην συντρόφων των. Για να εξοντωθούν έτσι όλοι οι πρώην αντιφρονούντες. Το σχέδιο αυτό για την απαλλαγή από τους αντιφρονούντες συνολικά (έστω και μετανοημένους ) που κωδικοποιήθηκε με την μορφή των δηλώσεων αποκηρύξεως, ήταν ένα από τα επερχόμενα σχέδια ψυχολογικού πολέμου και των Αμερικανικών ψυχολογικών ερευνών που έλαβαν χώρα λιγώτερο μέσα στον πόλεμο και συνεχώς ώς το 1947 που έφτασαν στην Ελλάδα ώς μέρος του σχεδίου Μάρσαλ. Μεγάλη ώθηση σε αυτές τις μελέτες έδωσε η ψυχολογική έρευνα αμέσως μετά την κατάρευση της Γερμανίας το 1945, από τους στρατιωτικούς ψυχολόγους και ψυχιάτρους των ΗΠΑ για τους ηγέτες των ναζί Γερμανών και πρίν την εκτελεσή των στην Νυρεμβέργη.