Εικόνες από την παλιά πόλη της Πρέβεζας

Στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου, κοντά στα ερείπια της αρχαίας Βερενίκης, σε απόσταση 10 περίπου χιλιομέτρων από τα ερείπια της αρχαίας Νικόπολης, που ιδρύθηκε μετά τη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ., είναι χτισμένη η πόλη της Πρέβεζας, σε μια θέση κλειδί για τη μετέπειτα πνευματική και εμπορική της ανάπτυξη. Την πρώτη σαφή αναφορά του ονόματος της βρίσκουμε στην ελληνική παραλλαγή του «Χρονικού του Μορέως» του 1429, στίχος 9108: « … κάτεργα εξήντα ήλθασιν και είναι Γενοβίσων, επέζεψαν στην Πρέβεζαν, κουρσεύουν τα χωρία … ».

Η ετυμολογία του ονόματος Πρέβεζα σύμφωνα με τις επικρατέστερες απόψεις ανάγεται ή στη σλαβικής προέλευσης λέξη Perevor (= πέρασμα, διάβαση) ή στην αλβανικής προέλευσης Prevёzё / a (= μεταφορά, διαμετακόμιση) ή στην ιταλικής προέλευσης Prevezione (=προμήθεια). Όλες οι ερμηνείες είναι σχετικές με τη δεσπόζουσα γεωγραφική θέση της.

Οι ιστορικές αναφορές για την Πρέβεζα στο διάστημα από το 1292 ως τα μέσα του 15ου αιώνα είναι ελάχιστες. Σε ανώνυμα Βυζαντινά χρονικά γράφεται ότι κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1477/78 επί Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή και οχυρώθηκε δύο φορές επί Βαγιαζίτ Β΄ το 1486/87 και το 1495. Ο Ενετός ναύαρχος Βαρθολομαίος Πέζαρο με οχτώ γαλέρες επιχείρησε ανεπιτυχώς να την κατακτήσει το 1499 και λεηλάτησε την πόλη, απ’ όπου απήγαγε «στολίσκο είκοσι κατέργων».

Από το 1530 ως το 1684 η πόλη παρέμεινε σε Οθωμανικά χέρια. Σημαντικότερο ιστορικό γεγονός στο διάστημα αυτό υπήρξε η περίφημη ναυμαχία της Πρέβεζας το Σεπτέμβριο του 1538. Στη ναυμαχία αυτή ο ναύαρχος Χαϊρεντίν πασάς Βαρβαρόσα νίκησε το συνασπισμένο δυτικό στόλο του αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄, του πάπα Παύλου Γ΄ και των Ενετών του Αντρέα Ντόρια.

Το Σεπτέμβριο του 1684 η Πρέβεζα περιήλθε στα χέρια των Ενετών, αφού ο Φρανσίσκο Μοροζίνι κατέλαβε το φρούριό της. Η ενετική αυτή κατοχή κράτησε ως το 1701, οπότε παραχωρήθηκε στους Τούρκους σύμφωνα με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς (Ιανουάριος 1699). Η σύντομη τουρκική κατοχή έληξε το 1718 όταν με τη συνθήκη του Πασάροβιτς επανήλθε στους Ενετούς μέχρι την κατάλυση της Ενετικής Δημοκρατίας το 1797. Κατά τα χρόνια αυτά, από διοικητική άποψη, υπήρχε σχετική αυτονομία. Η Πρέβεζα ήταν διαιρεμένη σε οκτώ κλήρους, με τις αντίστοιχες ενορίες και επίσης είχε χρισθεί πρωτεύουσα των Ηπειρωτικών κτήσεων των Ενετών (Continente).

Η πόλη είχε υποστεί μεγάλες καταστροφές και είχε εγκαταλειφθεί από τον πληθυσμό της κατά τη διάρκεια του Τουρκοβενετικού πολέμου (1714-18). Οι Ενετοί κάλεσαν τους οπλαρχηγούς της Ακαρνανίας να την κατοικήσουν. Ο πληθυσμός ενισχύθηκε και από Επτανήσιους και το λιμάνι της άρχισε να παρουσιάζει κίνηση. Και όλο το 18ο αιώνα η Πρέβεζα αποτελούσε την «πύλη της Ηπείρου» για τις ναυτικές δυνάμεις της Μεσογείου.

Με τη συνθήκη του Καμποφόρμιο (1797) η Πρέβεζα περιήλθε για ένα χρόνο σε Γαλλική κατοχή. Τον Οκτώβριο του 1798 ο Αλή Πασάς, αποβλέποντας στην επέκταση της κυριαρχίας του, με 4.000 Τουρκαλβανούς άντρες στράφηκε εναντίον των Γάλλων της Πρέβεζας, κατέσφαξε τη φρουρά τους, πυρπόλησε και λεηλάτησε την πόλη (Χαλασμός της Πρέβεζας).

Με τη Ρωσοτουρκική συνθήκη του 1800 η Πρέβεζα και η περιοχή της παραχωρήθηκε στην Τουρκία και ως το 1803 αποτελούσε αυτόνομη πολιτεία με Τούρκο αρμοστή. Από το 1803 ως το 1821 η πόλη βρισκόταν και πάλι υπό την εξουσία του Αλή Πασά. Κατά την περίοδο αυτή έγιναν οχυρωματικά έργα (κάστρα Αγίου Γεωργίου, Αγίου Ανδρέα, Ακτίου, Παντοκράτορα) και ανεγέρθηκαν αξιόλογα κτίσματα όπως το Σεράι Πασά στη θέση Παλιοσάραγα. Στην περιοχή σώζονται τα ιαματικά λουτρά του παλιού Σαραγιού. Έχουν αναβαθμιστεί από το δήμο Πρέβεζας και λειτουργούν εδώ και αρκετές δεκαετίες. Τον ίδιο καιρό επισκέφθηκαν την πόλη ο Κοσμάς ο Αιτωλός και ο λόρδος Μπάυρον.

Το 1821 η περιοχή, απομακρυσμένη από τα κέντρα του Αγώνα, δεν ήταν εύκολο να επαναστατήσει αρκετοί όμως κάτοικοί της έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις της Στερεάς και της Πελοποννήσου. Παρά το γεγονός ότι παρέμεινε έξω από τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους, η ανάπτυξή της κατά το 19ο αιώνα υπήρξε αξιόλογη κυρίως στον οικονομικό τομέα. Απελευθερώθηκε από τον Ελληνικό στρατό στις 21 Οκτωβρίου 1912.

Το 1917 κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καταλαμβάνεται από τις δυνάμεις της Αντάντ, ενώ κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η πόλη βομβαρδίζεται από τη γερμανική και συμμαχική αεροπορία, με απώλειες σε όλους τους τομείς. Ο εμφύλιος πόλεμος το Σεπτέμβριο του 1944 άφησε και στην Πρέβεζα έντονα τα σημάδια του.

Αρνητικά όμως την είχε σημαδέψει η αυτοκτονία του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη τον Ιούλιο του 1928 στη θέση Βαθύ της Μαργαρώνας ένα βαρύ φορτίο, που η πόλη κουβάλησε αναίτια για πολύ καιρό. Η εξόχου καλλονής φύση της και το ήπιο του χαρακτήρα των κατοίκων της διαφοροποίησε άμεσα την αρνητική εικόνα.

Μετά το 1983 η Πρέβεζα εντάχθηκε στον ενιαίο πολεοδομικό σχεδιασμό (Ε.Π.Α.). Σήμερα η πόλη διαθέτει πλήρη κοινωνική και τεχνική υποδομή και λειτουργίες Νομαρχιακού και Περιφερειακού επιπέδου: διοίκηση, Νοσοκομείο, εκπαίδευση και λοιπή κοινωνική υποδομή, αθλητικές εγκαταστάσεις, κεντρικές λειτουργίες πόλης, Λιμεναρχείο, Τελωνείο κ.λπ.

Σε επίπεδο παραγωγικής υποδομής αναφέρουμε τη Βιομηχανική περιοχή στην περιφέρεια της πόλης και τις μονάδες ιχθυοκαλλειέργειας και ιχθυογέννεσης στον Αμβρακικό. Στη μεταφορική υποδομή σημαντική είναι η ύπαρξη του λιμανιού και της μαρίνας, το Αεροδρόμιο του Ακτίου και της έδρας μεταφορών για τα λεωφορεία του Νομού.

Ο επισκέπτης της σήμερα θα θαυμάσει τη γαλήνη της θάλασσας και του ελαιώνα της, το μοναδικό ηλιοβασίλεμα στον Παντοκράτορα με τις λουλουδισμένες αυλές, το Αλωνάκι, την ακτή του Μονολιθίου. Θα επικοινωνήσει με το αρχιτεκτονικό παρελθόν της πόλης επισκεπτόμενος τους ναούς της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1873), του Αγίου Νικολάου (1530), του Αγίου Χαραλάμπους (1700) με το υπέροχο τέμπλο, του Αγίου Αθανασίου με αξιόλογες τοιχογραφίες (1780), καθώς και τα κάστρα Αγ. Ανδρέα, Αγ. Γεωργίου και Παντοκράτορα. Αξιόλογο κτίσμα ήταν η Εβραϊκή Συναγωγή (1932), που κατεδαφίστηκε το 1962, η Δημοτική Αγορά (1939) και η Εθνική Τράπεζα (1930-32). Ενδιαφέρουσα είναι η γνωριμία με την αρχαία Νικόπολη, «πόλις ευανδρούσα, λαμβάνουσα καθ’ημέραν επίδοσιν» (Στράβων) σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων από την Πρέβεζα. Το Ζάλογγο και η Κασσώπη, το Νεκρομαντείο στον Αχέροντα, η Πάργα είναι σταθμοί ενδιαφέροντος για τον επισκέπτη.

Η σημερινή Πρέβεζα πορεύεται με σεβασμό στις μνήμες και τις παραδόσεις της, στηριγμένη στις ανησυχίες, τις αναζητήσεις και τις προσδοκίες των φιλόξενων κατοίκων της.

(Πηγή για το κείμενο: discoverpreveza.gr – Ιστοσελίδα Τουρισμού του Δήμου Πρέβεζας)

Άλμπουμ με 45 φωτογραφίες
(Για να δείτε το άλμπουμ σε ξεχωριστό παράθυρο κάντε κλικ στον τίτλο με τα άσπρα γράμματα)