«Παλιοχρονιά» φέτος για την ελαιοπαραγωγή και στο νησί μας
Κάμωμα της ελιάς στο σύγχρονο ελαιοτριβείο της οικ. Ανδρέα Κατωπόδη στην Καρυά
Έχει ξεκινήσει εδώ και κάμποσο καιρό το κάμωμα της ελιάς στον τόπο μας. Το σύγχρονο ελαιοτριβείο της οικογένειας του κ. Ανδρέα Κατωπόδη, στη θέση «Παλιοδραγάτα», σε μια παράκαμψη του δρόμου Πλατύστομα-Καρυά, επισκεφτήκαμε σήμερα το μεσημέρι, συνοδεύοντας ένα συγχωριανό και φίλο στο κάμωμα της ελιάς. Εκεί συναντήσαμε ακόμη δύο άλλους Αλεξανδρίτες που έκαναν τις ελιές τους. Είναι το ίδιο ελαιοτριβείο όπου είχε παρουσιαστεί το καλοκαίρι που μας πέρασε, σε ένα διπλανό κτίριο, το παραδοσιακό κάμωμα της ελιάς με το άλογο κλπ.
Το ελαιοτριβείο παρακρατεί 11% του παραγόμενου ελαιόλαδου (ξάι) και 13% όταν αναλάβει και την μεταφορά του ελαιοκάρπου. Σε αυτά προστίθεται 2% ακόμη για περιοχές όπου έγινε δακοκτονία.
Οι περιοχές αυτές στο νησί μας ήταν οι ακόλουθες: ΔΕ Απολλωνίων (Λασκαρέικα, Παλιάμπελα, Καλαβρός, Ρέντα, Ψωμέικα, Κολώνι, Βουνάκια, Βολιός, Καραμαλιώτη, Καμπαναριά, Βαρκά, Άϊ Θανάσης, Παλιόρογκα, Λυγιές, Ρογιά, Φουρνί, Αγριλίδια, Σπήλια, Σύβρος χωριό, Άγιος Ηλίας), ΔΕ Λευκάδας (Άγιος Ιωάννης, Βίλλα Ελιά, Κάστρο Μαΐστρο, Αγιά Μαρίνα, Εργατικές κατοικίες, Βλαχέρνα, Ροντογιανέικα, Μάντρα Φώτη, Τζορελέικα, Νεκροταφείο, Τζάμπο, Γήπεδο, Διασταύρωση Καρυάς, Κούλουμος, Καλλιγώνι, Άλογα, Αγάλματα, Χρυσό Βελόνι, Καρφακέικα, Υδραγωγείο), ΔΕ Ελλομένου (Γήπεδο, Ποτάμι, Διασταύρωση Ράχης, Ράχη, Νιοχώρι, Αγία Παρασκευή, Πίττας, Κουλούρια, Διασταύρωση Χαραδιατίκων, Μπαμπάκια, Αλώνια, Λογαρού, Λαχίδα, Διασταύρωση Παλιοκατούνας, Πηγάδι Παλιοκατούνας, Βλύχα, Νεκροταφείο, Αλώνια, Σκεπάρνια, Αγρισυκιά, Πλαγιά, Αυγερό, Νεκροταφείο Χαραδιάτικα, Ποταμάκι, Άγιος Δημήτριος), ΔΕ Καρυάς (Μικρωνάτα, Θεοτόκος, Άγιος Δημήτρης, Διασταύρωση Πλατυστόμων, Λιτρουβιό, Γήπεδο, Διασταύρωση Βαυκερής, Λεύκα, Διασταύρωση Εγκλουβής).
Εδώ τώρα μας γεννιέται αυτόματα το ερώτημα με ποια κριτήρια είχαν επιλεγεί οι περιοχές αυτές. Ενδεχόμενα όμως να μην υπήρχε σε άλλες περιοχές, για διάφορους λόγους, εκδήλωση ενδιαφέροντος στα προγράμματα δακοκτονίας που διενεργούνται με ευθύνη της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων.
Ως «παλιοχρονιά» για την ελαιοπαραγωγή χαρακτηρίζεται γενικά φέτος και στο νησί μας, την Λευκάδα, η φετινή σοδειά. Γεγονός που μας επιβεβαίωσε και ο κυρ Ανδρέας, αλλά προκύπτει και από διάφορα στοιχεία ανθρώπων που ασχολούνται με το λάδι και την ελιά. Αιτία για τη μειωμένη παραγωγή οι διάφορες ασθένειες που προσβάλουν την ελιά, όπως ο δάκος, ο ρυγχίτης κ.ά.. Οι ασθένειες αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα και την παρατηρούμενη αύξηση της οξύτητας του ελαιόλαδου, που σπάνια είναι φέτος κάτω από την μονάδα, ακόμη και για ελιές που ελαιοποιούνται αμέσως μετά τη συλλογή τους.
Έτσι, σύμφωνα με στοιχεία του εξειδικευμένου τριμηνιαίου περιοδικού «Ελιά και Ελαιόλαδο» (Σεπτέμβριος, Οκτώβριος Νοέμβριος 2018) που υπογράφει ο γεωργοοικονομολόγος και εκδότης, κ. Βασίλης Ζαμπούνης, η προβλεπόμενη παραγωγή ελαιόλαδου 2018-19 αναμένεται να είναι μειωμένη σε σχέση με την παραγωγή του περασμένου χρόνου 2017-18 στις 7 από τις 8 Μεσογειακές χώρες που καλύπτουν το 85% της παγκόσμιας παραγωγής.
Συγκεκριμένα, μόνο η Ισπανία φαίνεται να παρουσιάζει μια αυξημένη κατά 23,4% (+293.700 τόνους) παραγωγή σε σχέση με την περυσινή χρονιά, ενώ η Ελλάδα, που συνεχίζει να κατέχει για δεύτερη συνεχή ελαιοκομική χρονιά τη δεύτερη θέση μετά την Ισπανία, εμφανίζει μία μείωση της παραγωγής κατά 30,4% (-105.000 τόνους). Σε χειρότερη ακόμη θέση βρίσκονται η Ιταλία με μείωση της φετινής παραγωγής κατά 40,6% (-130.000 τόνους), γεγονός που οφείλεται, σύμφωνα με τον αναλυτή, κυρίως στον παγετό που έπληξε το βασικό της ελαιώνα, στην Πούλια (Απούλια), και ελάχιστα στο δάκο ή στην Xylella fastidiosa, η Τυνησία που η προβλεπόμενη παραγωγή αναμένεται να είναι μειωμένη κατά 42,9% (-120.000 τόνους) και η Πορτογαλία με μείωση της παραγωγής κατά 33,2% (-44.800 τόνους). Η Συρία αποτελεί λόγω των πολιτικών εξελίξεων τον μεγάλο άγνωστο.
| ΧΩΡΑ | 2018-19 | 2017-18 | ΔΙΑΦΟΡΑ |
| ΙΣΠΑΝΙΑ | 1.550.000 | 1.256.300 | +293.700 (+23,4%) |
| ΕΛΛΑΔΑ | 240.000 | 345.000 | -105.000 (-30,4%) |
| ΤΟΥΡΚΙΑ | 220.000 | 236.000 | -16.000 (6,8%) |
| ΙΤΑΛΙΑ | 190.000 | 320.000 | -130.000 (-40,6%) |
| ΤΥΝΗΣΙΑ | 160.000 | 280.000 | -120.000 (-42,9%) |
| ΜΑΡΟΚΟ | 110.000 | 140.000 | -30.000 (-21,4%) |
| ΣΥΡΙΑ | 100.000 (;) | 100.000 | (;) |
| ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ | 90.000 | 134.800 | -44.800 (-33,2%) |
| ΣΥΝΟΛΟ | 2.660.000 | 2.812.100 | -152.100 (-5,4%) |
Η φετινή παγκόσμια παραγωγή ελαιόλαδου υπολογίζεται στους 3.1 εκατ. τόνους. Συνολικά στις 8 βασικές χώρες ελαιοπαραγωγής και εμπορευματοποίησης οι μειώσεις εν μέρει αντισταθμίζονται από τη σημαντική αύξηση της παραγωγής στην Ισπανία με αποτέλεσμα η φετινή παραγωγή αναμένεται να φθάσει γύρω στους 2.660.000 τόνους ελαιόλαδου, δηλαδή κατά 152.100 τόνους ή 5,4% μικρότερη της περυσινής 2017-18, όπως επισημαίνει στο προαναφερόμενο άρθρο του ο κ. Ζαμπούνης.
Άλμπουμ με 39 φωτογραφίες
(Για να δείτε το άλμπουμ σε νέο παράθυρο κάντε κλικ στον τίτλο με τα άσπρα γράμματα)
Ασφαλώς και οι σύγχρονες εγκαταστάσεις των λιτρουβιών, δίνουν καλύτερο λάδι σε μέσο όρο -αυτό υπονοεί η εκμηχάνιση ως περίπου μαζική βιοτεχνική γραμμή παραγωγής- και σταθερότητα ποιότητας ανάλογα πάντα με την ποιότητα της ελιάς. Απουσιάζει όμως η παλιά μυσταγωγία- νοσταλγία πλέον- για τα παλαιότερα λιτρουβιά με αναφορά στα αλογοκίνητα στην σύνθλιψη του ελαιόκαρπου τις πέτρες, τα τσόλια για το ζεμάτισμα του ελαιοκλίκερ, τις βίδες και το μάζεμα του λαδιού από το πάνω μέρος του δοχείου ( το λάδι ελαφρύτερο απ το νερό ). Ακόμη και το πετρελαιοκίνητο λιτρουβιό είχε και αυτή την νοσταλγική εργαλειακή δομή και τις τροχαλίες. Μίγμα και συστήματος τροχαλιών μαζί με τα παραδοσιακά λιτρουβιά ( αυτά με τα άλογα και τις πέτρες ) υπήρχαν κατά καιρούς. Στην εξέλιξη ήταν τα ηλεκτροκίνητα λιτρουβιά με τα υδραυλικά πιεστήρια και τους μηχανικοηλεκτρικούς διαχωριστήρες. Εδώ και πάλι η ποιότητα του λαδιού ήταν σταθερή ανά είδος ποιότητας ελαιόκαρπου.
Τα πέτρινα ογκώδη εκάστοτε δοχεία αποθήκευσης του λαδιού και του ξάι , ή τα πήλινα υαλωμένα τα λεγόμενα και εκάστοτε κορωνέικα- ορισμένα τα μεγαλύτερα πήλινα υαλωμένα ήταν Ιταλικά για τα καλύτερα λιτρουβιά-… αποτελούν μια εξελικτική της βιοτεχνικής οργάνωσης της χώρας για χρόνια. Αυτή την όλη βιοτεχνική λειτουργική, υπό το πρίσμα μιας βιομηχανικής οργανωτικής στον χρόνο είναι αυτό που η Γερμανική κουλτούρα ονόμασε για την Ελληνική πραγματικότητα: Machine “o’l και υπό το πρίσμα της απουσίας αντιστοίχων μονάδων στην Γερμανία λόγω αδυνατότητας της ελαιοκαλιέργειας στα εδάφη και χώματα της χώρας αυτής. Και στις βιομηχανικές Γερμανικές επετηρίδες, βρήκαν αξιόλογα δείγματα οργάνωσης με υψηλό βαθμό επίτευξης οικονομιών σε τέτοιες μικρότερες κλίμακες παραγωγικής καθετοποιημένης οργάνωσης , και άρα υψηλή εγχώρια και μάλιστα εντοπίως προστιθέμενη αξία, το οποίο θεώρησαν και ως μια απ τις παραμέτρους εξήγησης για την διάσταση και η διάρκεια που πήρε η αντίσταση στην Ελληνική επαρχία τα χρόνια 1941-1944. Και βέβαια είναι γνωστό ότι τα πρόστιμα που επέβαλαν οι κατοχικές δυνάμεις στις ελαιοπεριοχές ήταν ο εφοδιασμός των Γερμανικών δυνάμεων κατοχής με τόνους ελαιόλαδου ( 100 τόνους επέβαλαν στην περιοχή του Ηρακλείου Κρήτης) ως αντίποινα σε κάποια αντιστασιακή πράξη των κρητών. Ταυτόχρονα το λάδι ήταν το κυριότερο ίσως προιόν γενικευμένου μαυραγοριτισμού τα χρόνια της κατοχής – τον μεγάλο όγκο – σε μεγάλα μεγέθη- του οποίου μαυραγοριτισμού κίνησαν και άσκησαν τοι Γερμανοί κυρίως στρατιωτικοί επιτελείς στην Ελλάδα -λιγότερο άσκησαν τον μαυραγοριτισμό οι Ιταλοί-.
Machine “o’l λοιπόν ο συμβολικός όρος της Γερμανικής κουλτούρας για την Ελληνική βιοτεχνική έως και βιομηχανική σε μικρότερα μεγέθη απ αυτά της Γερμανικής βιομηχανικής οργάνωσης.