Το Β΄ Πανελλαδικό συνέδριο της Ε.Δ.Α. (8-15 Δεκεμβρίου 1962) – Επίσημα κείμενα

Τα ονόματα των εκλεγμένων στην Διοικούσα Επιτροπή και την Εποπτική Επιτροπή

Ήταν έτοιμο να ριχτεί στην πυρά. Μαζί με άλλα βιβλία θρησκευτικού κυρίως περιεχομένου. Διασώθηκε την τελευταία στιγμή από περαστικό και έτσι έπεσε στα χέρια μας. Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Το Β΄ Πανελλαδικό συνέδριο της Ε.Δ.Α. – Επίσημα κείμενα». Εκδόθηκε στην Αθήνα το 1963 από την «Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά».

Το Β΄ Πανελλαδικό Συνέδριο της ΕΔΑ πραγματοποιήθηκε από τις 8 έως και τις 15 Δεκέμβρη 1962, τρία ακριβώς χρόνια μετά το Α΄ Συνέδριο. Οι προσυνεδριακές εργασίες διήρκεσαν τρεις περίπου μήνες. Η εναρκτήρια συνεδρίαση έγινε στην αίθουσα του θεάτρου «Ακροπόλ», ενώ οι εργασίες του Συνεδρίου συνεχίστηκαν στα κεντρικά γραφεία της ΕΔΑ.

Στο Συνέδριο συμμετείχαν 354 αντιπρόσωποι που είχαν εκλεγεί από τις συνεδριακές συνδιασκέψεις των οργανώσεων των μεγάλων πόλεων και των νομών ολόκληρης σχεδόν της Ελλάδας. Από τους συνέδρους 278 ήταν άνδρες, 33 γυναίκες και 43 εκπρόσωποι της νεολαίας και των δύο φύλων. Η κοινωνική σύνθεση των αντιπροσώπων ήταν η ακόλουθη: 146 εργάτες και υπάλληλοι, 51 αγρότες, 41 επαγγελματίες, 99 επιστήμονες-διανοούμενοι, 4 τέως αξιωματικοί και 13 σπουδαστές. Από άποψη γεωγραφικής κατανομής οι αντιπρόσωποι προέρχονταν 150 από την οργάνωση της Αθήνας, 40 από την οργάνωση του Πειραιά και οι υπόλοιποι 164 από οργανώσεις της Θεσσαλονίκης και των άλλων νομών της χώρας.

Στην εναρκτήρια συνεδρίαση προσεκλήθησαν και παρέστησαν παράγοντες της πολιτικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και εκπρόσωποι του ελληνικού και του ξένου τύπου. Το Συνέδριο χαιρέτησαν μεταξύ άλλων ο συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης, ο στρατηγός-μέραρχος του ΕΔΕΣ Κοσίντας, ο βουλευτής του Εργατικού Κόμματος της Αγγλίας Άρθουρ Λιούις, ο δημοσιογράφος της «Ουνιτά» Φρ. Πιστολέτζι. Τις εργασίες του Συνεδρίου παρακολούθησαν επίσης τις επόμενες μέρες μετά την έναρξη ο σοβιετικός συγγραφέας Μπόρις Πολεβόι και ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης.

Χαιρετιστήρια γράμματα και τηλεγραφήματα επέστειλαν προς το Συνέδριο ο Μανώλης Γλέζος, οι πολιτικοί κρατούμενοι της «Σωτηρίας», των γυναικείων φυλακών Αβέρωφ, των φυλακών Άμφισσας, του Αναρρωτηρίου των φυλακών Αβέρωφ, των φυλακών Αίγινας, καθώς και οι οργανώσεις των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων της Σοβιετικής Ένωσης και της Τσεχοσλοβακίας.

Το Συνέδριο είχε ευρεία απήχηση τόσο στον ελληνικό όσο και τον ξένο τύπο. «… Η ΕΔΑ, στηριζόμενη στην υποστήριξη των λαϊκών μαζών, κατέκτησε σταθερή θέση στο Κοινοβούλιο. Παρά την άνευ προηγουμένου τρομοκρατία και νοθεία κατά την περίοδο των βουλευτικών εκλογών τον Οκτώβριο του προηγούμενου χρόνου, δόθηκαν σ΄ αυτήν από τους εκλογείς 700 χιλιάδες περίπου ψήφοι. Για το αυξανόμενο κύρος και την επιρροή του κόμματος μίλησαν στο Συνέδριο οι αντιπρόσωποι από τις μεγάλες πόλεις της χώρας, από τις επαρχίες και από πολλά χωριά. Οι αντιπρόσωποι εξέφρασαν την συμφωνία τους με την δήλωση του προέδρου του κόμματος Ι. Πασσαλίδη ότι η ΕΔΑ είναι το κόμμα του ελληνικού λαού με την πιο μεγάλη επιρροή», σημείωνε μεταξύ άλλων σε εκτεταμένο άρθρο της η «Πράβδα».

Το Β΄ Συνέδριο ψήφισε ομόφωνα την έκθεση δράσης και τις εισηγήσεις, μία του προέδρου της ΕΔΑ Γιάννη Πασαλίδη και δύο συνεισηγήσεις, του Ηλία Ηλιού και του Αντώνη Μπριλλάκη.

Στην πρώτη εισήγηση αφού γίνονταν αναφορές στη διεθνή κατάσταση, υπογραμμίζονταν οι εξελίξεις στον εσωτερικό τομέα με έμφαση την οικονομία:

«Που οδήγησε η πολιτική αυτή στον οικονομικό τομέα; Σε μεγαλύτερη διείσδυση του ξένου μονοπωλιακού κεφαλαίου στην ελληνική οικονομία. Και συνεπώς σε μεγαλύτερη οικονομική εξάρτηση της χώρας μας απ΄ αυτό. (…). Στα πλαίσια της ίδιας πολιτικής συγκεντρώνεται η παραγωγή και τα κλειδιά της οικονομίας μας σε λίγα ντόπια μονοπωλιακά συγκροτήματα και συνεργάζονται με τα ξένα στην καταλήστευση του εθνικού πλούτου και του μόχθου των εργαζομένων. Η σύνδεση με την Κοινή Αγορά και τα μέτρα που την συνοδεύουν οδηγούν ασφαλώς στην εξαφάνιση μέρους της βιομηχανίας και της βιοτεχνίας. (…).»

Η εισήγηση σημείωνε την αύξηση της ανεργίας και της μετανάστευσης, την ένταση της ανισότητας στην κατανομή του εθνικού εισοδήματος, για το οποίο εκτιμούσε ότι παρέμενε σε χαμηλό επίπεδο. Η εισήγηση εκτίμησε ότι «οξύνθηκε η αντίθεση λαού και υποτέλειας» που ήταν «η κυρίαρχη αντίθεση στην ελληνική κοινωνία».

Ακολούθησε η έκθεση της Διοικούσας Επιτροπής προς το Β΄ Συνέδριο. Χαρακτήριζε την πολιτική της ΕΡΕ ως αντεθνική, που προωθούσε τη φασιστικοποίηση της πολιτικής ζωής της χώρας, ιδρύοντας τάγματα ασφαλείας και προχωρώντας σε νέες εκτοπίσεις.

Στη συνέχεια ο Ηλίας Ηλιού με τη συνεισήγησή του αναφέρθηκε στην οικονομία που βρισκόταν «υπό το πέλμα των μονοπωλίων και εκτιμούσε:

«Η κυριαρχία της αντιδραστικής Δεξιάς επιβλήθηκε στη χώρα μας από τον ξένο παράγοντα που εζήτησε να βρη στήριξη για να μπορεί να εφαρμόση την πολιτική του. (…) Αυξήθηκε περισσότερο η καθυστέρηση της οικονομίας σε σχέση με τις άλλες χώρες, (…) η οικονομία μας παραμένει αγροτική καθυστερημένη.»

Η εισήγηση του β΄ θέματος του Συνεδρίου για το «καθήκον της οργανωτικής αναπτύξεως της ΕΔΑ στον αγώνα για τη δημοκρατία και την αλλαγή», με συνεισηγητή τον Αντώνη Μπριλάκη, επέκρινε τις «αποκλίσεις δεξιού χαρακτήρα» που έπρεπε να υπερνικηθούν, όπως:

«α) Την άποψη ότι λόγω της φύσεώς της τάχα η ΕΔΑ δεν μπορεί να είναι κόμμα οικοδομημένο σε γερές οργανώσεις βάσεως. (…)

β) Την άποψη ή την πρακτική που καταλήγει στο ότι δεν είναι δυνατόν να αναπτύξουμε γερές οργανώσεις. Αυτή η άποψη υπολογίζει μόνο τις δυσκολίες, υποτάσσεται σ΄ αυτές. (…)

γ) (…) Την άποψη ότι καλλιεργεί τον φιλελευθερισμό, (…) νομιμοποιεί την φραξιονιστική δραστηριότητα. (…)

Το Β΄ Συνέδριο της ΕΔΑ εξέλεξε τα κεντρικά καθοδηγητικά της όργανα, τη νέα Διοικούσα Επιτροπή και την Εποπτική Επιτροπή. Σε αυτά εκλέχτηκαν οι πιο κάτω:

ΔΙΟΙΚΟΥΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΕΔΑ

ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

ΕΠΟΠΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΕΔΑ

ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε. ΤΗΣ ΕΔΑ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΔΑ: ΠΑΣΑΛΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ