Για το βιβλίο «Ισπανικός Εμφύλιος και Λαϊκό Μέτωπο»

Παρουσίαση του βιβλίου του Χοσέ Ντίαθ «Ισπανικός Εμφύλιος και Λαϊκό Μέτωπο» από το περιοδικό ΒΙΔΑ (τεύχος 27, Οκτώβρης 2018, σ.σ. 38-40).

Κυκλοφόρησε το βιβλίο του Χοσέ Ντίαθ «Ισπανικός Εμφύλιος και Λαϊκό Μέτωπο» από τις εκδόσεις Εντύποις. Η μετάφραση, η ανθολόγηση των κειμένων και οι σημειώσεις έγιναν από τον Πέτρο Αλ Αχμάρ. Τα κείμενα χρονολογούνται από το 1935 έως το 1940, ουσιαστικά την περίοδο λίγο πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Ποιος ήταν όμως ο Χοσέ Ντίαθ; Και γιατί είναι σημαντικά τα άρθρα του, οι διαλέξεις και οι εισηγήσεις του; Αντιγράφουμε από την έκδοση το σύντομο βιογραφικό του σημείωμα:

Ο Χοσέ («Πέπε») Ντίαθ Ράμος, γιος αρτεργάτη και καπνεργάτριας, γεννήθηκε στη Σεβίλλη στις 3 Μάη 1895 και έγινε αρτεργάτης στα 11. Στα 18 του εντάχθηκε στο σωματείο των αρτεργατών «Λα Αουρόρα», το οποίο προσχώρησε στη CNT λίγο αργότερα. Το 1917 ηγήθηκε απεργίας των αρτεργατών, των οποίων έγινε πρόεδρος, και το 1920 πρωτοστάτησε στη γενική απεργία που οργάνωσε η CNT στη Σεβίλλη. Καταζητούμενος από την αστυνομία και την Ισπανική Πολιτοφυλακή, για οργανωτικούς λόγους, και αφού προετοίμασε τη φυγή και των πιο απειλούμενων συντρόφων του, όντας μέλος της περιφερειακής επιτροπής της CNT, διέφυγε στη Γρανάδα και αργότερα στη Μαδρίτη. Μετά το πραξικόπημα του Μιγέλ Πρίμο ντε Ριβέρα στις 13 Σεπτέμβρη 1923, ο Ντίαθ, διαφωνώντας με τον εκφυλισμό της CNT που αποφάσισε η πανεθνική της επιτροπή, συνέχισε τη συνδικαλιστική δουλειά στην παρανομία και συνελήφθη στη Μαδρίτη το 1925. Αφού οι βασανιστές του δεν κατάφεραν να του αποσπάσουν λέξη, τον έβγαλαν από τη φυλακή προκειμένου, σκηνοθετώντας απόδρασή του, να τον δολοφονήσουν. Όταν κατήγγειλε το γεγονός, ενώ έβγαινε, προέβησαν σε εικονική εκτέλεσή του, πάλι, όμως, χωρίς αποτέλεσμα.

Στη φυλακή αναστοχάστηκε απολογιστικά τις πρόσφατες αγωνιστικές εμπειρίες και μελέτησε τη θεωρία και την τακτική των ρώσων μπολσεβίκων. Επιστρέφοντας στη Σεβίλλη, όπως και άλλοι επιφανείς αγωνιστές της CNT, αποκτά επαφές με κομμουνιστές, αξιοποιεί τις ελάχιστες νόμιμες δυνατότητες για συνδικαλιστική δουλειά και ανοίγει εργατική λέσχη. Το Σεπτέμβρη του 1927, μαζί με άλλους ηγέτες των αναρχικών της Σεβίλλης, προσχωρεί στο ΚΚΙ, το οποίο τότε είχε στην πόλη μόλις 20 μέλη. Το 1928 πρωτοστατεί στη γενική απεργία στη Σεβίλλη ενάντια στη δικτατορία. Το 1930 πραγματοποιεί το πρώτο του ταξίδι στη Σοβιετική Ένωση, όπου φοιτά στη Διεθνή Σχολή Λένιν. Η τοπική οργάνωση Σεβίλλης του ΚΚΙ, με το Ντίαθ πρωτεργάτη, οργανώνει μαζικές απεργίες, όπως αυτή της 3ης Ιούλη 1931 ή της 25ης Γενάρη 1932, ενάντια στην απόπειρα πραξικοπήματος για την κατάλυση της 2ης Ισπανικής Δημοκρατίας, η οποία είχε εγκαθιδρυθεί μόλις στις 14 Απρίλη 1931.

Στο 4ο συνέδριο του κόμματος το Μάρτη του 1932 εκφωνεί, ως προεδρεύων, τον εναρκτήριο λόγο, καταφερόμενος ενάντια στη σεχταριστική πολιτική της ως τότε κομματικής ηγεσίας, και εκλέγεται μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Λίγο αργότερα, ενώ ήταν στη φυλακή λόγω των επεισοδίων της Πρωτομαγιάς, ο Ντίαθ εκλέγεται Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΙ. Για την αποφυλάκισή του συγκεντρώθηκε από τους εργάτες της Σεβίλλης το μεγάλο απαιτούμενο ποσό των 5.000 πεσετών. Συμμετέχει το 1935 στο 7ο παγκόσμιο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς.

Το θάρρος, η ψυχραιμία, η σεμνότητα και η απλότητά του αναγνωρίζονταν από όλους. Η αγωνιστική σύνδεσή του με τις μάζες τον βοήθησε να λαμβάνει πολύ καλά υπόψη τις διαθέσεις τους. Έτσι, η ακούραστη δουλειά του απέδωσε καρπούς: τη γιγάντωση του ΚΚΙ και το Λαϊκό Μέτωπο. Στις εκλογές του 1936 εκλέχτηκε βουλευτής Μαδρίτης. Η σύνδεσή του με τις μάζες δεν σταμάτησε ούτε τον καιρό του εμφυλίου πολέμου, παρά την διαρκώς επιβαρυνόμενη κατάσταση της υγείας του. Δεν εγκατέλειψε τη Μαδρίτη, όταν ο εχθρός βρισκόταν προ των πυλών της το Νοέμβρη του 1936. Υπέστη και ο ίδιος προσωπικό κόστος, όταν οι φασίστες αξιωματικοί δολοφόνησαν την αδελφή του, Κάρμεν, ελέω οικογενειακής ευθύνης, με σαδιστικό τρόπο (την έβαλαν, μαζί με την άλλη αδελφή του, Κόντσα, να αποφασίσουν ποια από τις δύο θα δολοφονηθεί). Ίδια τύχη είχε και η μητέρα της δεύτερης κόρης του.

Το Δεκέμβρη του 1938, με κομματική απόφαση, μεταφέρεται στη Σοβιετική Ένωση για αποθεραπεία, όπου το Φλεβάρη του 1939 προβαίνει σε τρίτη εγχείρηση στη Μόσχα λόγω καρκίνου στο στομάχι. Η ήττα τον βρίσκει εκεί, αλλά αναλαμβάνει άμεσα τα καθήκοντά του. Στις 31/08/1939 εκλέγεται στη Γραμματεία της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Με τη ναζιστική εισβολή στην ΕΣΣΔ τον Ιούνη του 1941 μετακινείται σε διάφορα μέρη και το φθινόπωρο του 1941 εγκαθίσταται στην Τιφλίδα. Όμως, η ασθένειά του υποτροπίασε και στις 20 Μάρτη 1942 αυτοκτονεί, πέφτοντας από παράθυρο του νοσοκομείου της πόλης. Κηδεύτηκε στην Τιφλίδα με τιμές αρχηγού κράτους. Τα οστά του επέστρεψαν στη Σεβίλλη το 2005.

Θεωρούμε ότι αυτό το βιβλίο του Ντίαθ φωτίζει πολλές άγνωστες πτυχές του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου. Βοηθά να κατανοηθούν οι συσχετισμοί και οι αντιφάσεις εντός του αντιφασιστικού στρατοπέδου αλλά κυρίως βοηθά να κατανοηθεί η πολιτική του κομμουνιστικού κόμματος και η πάλη των κομμουνιστών στην Ισπανία. Στη χώρα μας, είναι αλήθεια, υπάρχει πολύ μικρή βιβλιογραφία για τους ένοπλους εργάτες κομμουνιστές στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο αλλά και σχεδόν τίποτε από επίσημα κείμενα του ΚΚΙ.

Από αυτή τη σκοπιά το βιβλίο αυτό άργησε για πολλούς και διάφορους λόγους. Ένας από αυτούς ήταν και ότι οι μεταφράσεις που ευδοκίμησαν στη χώρα μας μεταπολιτευτικά είχαν μόνιμα στο κέντρο τους τους αναρχικούς και μια μόνιμη πολεμική για τους κομμουνιστές. Αυτό δημιούργησε μια μερική αντίληψη και μια καχυποψία για τον αγώνα που έδωσαν οι κομμουνιστές στην Ισπανία. Κατηγορήθηκαν από πολλούς ότι ήταν οι κύριοι υπεύθυνοι της ήττας, θέση που ακόμα και σήμερα πολλοί αναρχικοί συμμερίζονται. Στην ίδια κατεύθυνση συνέβαλε με αντιδιαλεκτικό τρόπο η ταινία Γη και Ελευθερία του Κεν Λόουτς ώστε να εμφανίζονται οι κομμουνιστές ως αντεπαναστατική-κατασταλτική δύναμη, ενώ η πολιτική της αφήγηση ήταν καθαρά φιλοτροτσκιστική.

Το βιβλίο του Ντίαθ ανατρέπει αυτή την εικόνα και δείχνει ότι οι κομμουνιστές έπεσαν στη μάχη με όλο τους το είναι διεξάγοντας έναν αμείλικτο πόλεμο ενάντια στους φασίστες και τους συνεργάτες τους. Έτσι οι αναγνώστες μπορούν να βγάλουν ασφαλή συμπεράσματα και να εμπλουτίσουν τις ιστορικές τους γνώσεις γύρω από την ταξική πάλη, τον αντιφασισμό και την επανάσταση στην Ισπανία.

Πηγή: parapoda.wordpress.com via proletconnect.blogspot.com