Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Λευκάδας για τον θάνατο του ποιητή Νάνου Βαλαωρίτη
Στο «Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών»
Ο Νάνος Βαλαωρίτης το 2008 στη Λευκάδα (Φωτό: Θεοδώρα Γεωργάκη)
Όταν πεθαίνει ένας ποιητής ο κόσμος μένει άχαρος να μετρά την ασχήμια του, να μετρά και να αναμετράται με τους «λογαριασμούς» της κάθε ασήμαντης μέρας του – προσδοκώντας πάντα τον επόμενο αναστάσιμο της ψυχής του στίχο…
Έτσι πενθούμε τον μεγάλο μας ποιητή, Νάνο Βαλαωρίτη, από δυνατή φύτρα βγαλμένο. Η Ελλάδα κι ο κόσμος πενθούν, καθώς τεράστιο ήταν το ποιητικό και διανοητικό άπλωμα του ποιητή σε όλα τα μεγάλα καταθετήρια ιδεών του κόσμου, και πιότερο ίσως η Λευκάδα, το μικρό νησί του Ιονίου, που εγκιβωτίζει μέσα στους αιώνες την πνευματική κληρονομιά, την ηχηρή ποιητική φωνή της οικογένειας Βαλαωρίτη.
Ο Νάνος Βαλαωρίτης (1921-2019), ο κοσμοπολίτης αλλά βαθύτατα Έλληνας ποιητής, δημογραφική και δημιουργική μετεξέλιξη του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (1824-1879), θα στεγάσει την ανήσυχη πνευματική του φύση στις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης και της Αμερικής, συνομιλητής των μεγάλων δημιουργών των ποιητικών μανιφέστων του εικοστού αιώνα. Ως δυναμικός εκπρόσωπος του υπερρεαλιστικού κινήματος, θα συνδυάζει την ηφαιστειακή ποιητική δημιουργικότητα με τον στοχασμό πάνω σ’ αυτήν. Η ισχυρή διανοητικότητά του συναιρεί κινήματα, πρωτοπορίες, εκκεντρικότητες με νόημα, ιδέες ανατρεπτικές που συνεκφέρουν την ποίηση με την κοινωνική αναμόρφωση, σχηματοποιώντας ένα ηθικό μοντέλο «ενόρασης» της πολιτικής και κοινωνικής αναγέννησης και της «εννόησης» του ανθρώπου μέσω της ποίησης. Αυτό προσπάθησε να υλοποιήσει και μέσα στη διευρυνόμενη ολοένα «αποικία» των νεότερων ομοτέχνων, που έγινε ένα είδος πατρίδας για όσους διακονούν την «οχληρή» αποστολή της ποίησης.
Το σύνολο του ποιητικού του έργου, ο δοκιμιακός του λόγος, οι μεταφραστικές του επιλογές, η φωνή των συνεντεύξεών του διαχρονικά, η ίδια η παρουσία του (γενναία και σφριγηλή όπως του δημοτικού τραγουδιού και του ρωμαλέου στίχου τού επικού προγόνου του, ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη) διαπνέονται από την υπερηφάνεια του αδούλωτου ανθρώπου, αρχέτυπο του οποίου είναι, στην κάθε εποχή, ο Ποιητής. Του χρωστάμε, όχι μόνο την αστείρευτη ροή των πολύσημων, σιβυλλικών στίχων του, που όλοι θα πρέπει ν’ αρχίσουμε να ψελλίζουμε μέσα στο ευφάνταστο σύμπαν στο οποίο μας ταξιδεύουν, αλλά κάτι ανώτερο ακόμα ή μάλλον σύστοιχο με την ποιότητα της αυθεντικής ποιητικής του ανδρείας: την αξιοπρέπεια και την περηφάνια μας στα χρόνια της επώδυνης τελευταίας κατάκτησης της χώρας μας – που την ονομάσαμε απλώς κρίση, για να αμβλύνουμε ίσως την κατάντια της υπόταξής μας.
Γιατί ο Νάνος Βαλαωρίτης, με την αγέρωχη, αιχμηρή οξύτητα του λόγου του, την τόλμη και την παρρησία του ελεύθερου στοχαστή, με τις ευρηματικές τεχνικές του υπονομευτικού σαρκασμού του, του χιούμορ και της ανελέητης ειρωνείας του, υφασμένης μαστορικά μέσα στους στίχους του, μας πρόσφερε βιωμένο ένα κάτοπτρο αυτοαναγνώρισης, και ταυτόχρονα ένα φρόνημα αντίστασης και μια διαυγή συνείδηση για τα τεκταινόμενα στη διεθνή, ευρωπαϊκή και εθνική πολιτική σκηνή.
Ο ποιητής σίγησε. Αλλά δεν έφυγε. Οι ποιητές έρχονται για να μείνουν. Το ποιητικό, το δοκιμιακό, το κριτικό και μεταφραστικό του έργο -περιουσία κατατεθειμένη με ιδιόχειρη «διαθήκη»-όπως όλων των δημιουργών-, ως ακριβοδίκαιη, κοινή κληρονομιά των πάντων, θα προσφέρει στο εξής «μέρισμα» τόσο σε ευαίσθητους αναγνώστες όσο και στη φιλολογική κοινότητα, που έχει ήδη οικειοποιηθεί μιαν ατέρμονη σπουδή πάνω στο πολυσχιδές και πρωτεϊκό έργο του.
Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Λευκάδας αφιερώνει αυτό τον πρώτο γενικόλογο υπομνηματισμό στον ποιητή, λόγο οφειλόμενο και παραμυθητικό, όπως συμβαίνει σε κάθε μεγάλη απώλεια. Και θα εγρηγορεί για μια τιμημένη και άξια της ποιητικής και ανθρώπινης διαδρομής του μνήμη, μέσα και έξω από τα σχολεία.
Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου
Η Πρόεδρος
Δρ. Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού
(Φωτό: Η φωτογραφία είχε ληφθεί τον Αύγουστο του 2008 στην δημοτική πινακοθήκη με αφορμή μια έκθεση ζωγραφικής των Νάνου Βαλαωρίτη, Marie Wilson – Βαλαωρίτη και Κατερίνας Βαλαωρίτη).
