Αποκαλυπτήρια Μνημείου το Σάββατο στο θανατονήσι και Κάστρο αγώνα της Γυάρου

Γυάρος. Από το αρχείο του λευκαδίτη φύλακα του στρατοπέδου Παύλου Γερ. Μελά.

Μια συγκινητική εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 12 Οκτώβρη, στις 12 το μεσημέρι, στη Γυάρο, όπου η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ θα προχωρήσει σε αποκαλυπτήρια μνημείου και θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος Δημήτρης Κουτσούμπας.

Πάσχα 1950. Λευκαδίτες αγωνιστές στη Γυάρο (Γιούρα).

[Διακρίνονται: Όρθιοι από αριστερά στην πίσω σειρά: 1. Χριστόφορος Κούρτης, 2. Σταμάτης Κακλαμάνης, 3. Νίκος Βανδώρος, 4. Φώντας Χαλικιάς, 5. Λευτέρης Γλένης, 6. Ανδρέας Παπαδόπουλος, 7. Αντώνης Καραμποΐκης, 8. Θεοδόσης Γεωργάκης (παπά Μπακατσέλος), 9. Παπά Στάθης Κτενάς, 10. Χρήστος Φραγκούλης, 11. Πέτρος Λάζαρης, 12. Νίκος Σταματέλος, 13. Πάνος Μεσσήνης, 14. Πάνος Κωσταράκης, 15. Κώστας Μουσούρης, 16. Γιάννης Χαλκιόπουλος, 17. Ορέστης Βαγενάς. Μεσαία και μπροστινή σειρά: Πανταζής Ασπρογέρακας, Μήτσος Σκληρός, Κώστας Σκληρός, Ανδρέας Θάνος, Σπύρος Φραγκούλης, Αποστόλης Μιχαλάτος, Στάθης Καράμπαλης, Σπυραντώνης Αραβανής, Πολυχρόνης Σγουρόπουλος, Χριστογιάννης Γεωργάκης, Μήτσος Χαλικιάς (Τζίμης), Τριαντάφυλλος Λογοθέτης, Διονύσης Σκληρός, Μήτσος Λογοθέτης, Πανταζής Κοντογεώργης, Νίκος Κατωπόδης, Γεράσιμος Φραγκούλης, Λουκάς Αργυρός, Αρίσταρχος Θερμός (ή Λογοθέτης).]

Όπως σημειώνει σε σχετική της ανακοίνωση η ΚΕ του ΚΚΕ, η εκδήλωση πραγματοποιείται ως «ελάχιστος φόρος τιμής σε όλους όσοι φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, βασανίστηκαν ή άφησαν τη ζωή τους σ΄ αυτό το μαρτυρικό νησί καταμεσής του Αιγαίου» και οργανώνει αποστολή, που θα αναχωρήσει το πρωί του Σαββάτου από το λιμάνι του Λαυρίου, δίνοντας προτεραιότητα στους αγωνιστές που εξορίστηκαν ή φυλακίστηκαν στο «θανατονήσι», καθώς και στις οικογένειές τους.

Πρωτοχρονιά 1951. Λευκαδίτες κρατούμενοι στη Γυάρο.

Δεκάδες ήταν οι Λευκαδίτες αγωνιστές που πέρασαν από το κολαστήρι της Γυάρου (Γιούρα), τόσο την πρώτη περίοδο της λειτουργίας του (1947-1953) όσο και την τελευταία, κατά τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας των συνταγματαρχών. Φωτογραφίες από την πρώτη περίοδο λειτουργίας των φυλακών και του στρατοπέδου έχουν δημοσιευτεί στο Λεύκωμα «Ήρωες και Μάρτυρες της Λευκάδας» του Πανταζή Ν. Παπαδάτου (εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1982), χωρίς όμως να αναφέρονται τα ονόματα των περισσοτέρων κρατουμένων.

Στο κάτεργο της Γούρας. Πάσχα 1950. Λευκαδίτες κρατούμενοι αγωνιστές με λευκαδίτικες ενδυμασίες.

Στην τελική ευθεία οι εργασίες για την ανέγερση της «Ρωγμής»

Το μνημείο που θα αποκαλυφθεί, με τίτλο «Ρωγμή», φιλοτέχνησε ο γλύπτης Αντώνης Μυρωδιάς, ο οποίος συμμετείχε σε πανελλήνιο καλλιτεχνικό διαγωνισμό που είχε προκηρύξει η ΚΕ του ΚΚΕ για τη φιλοτέχνηση και εγκατάσταση Μνημείων στη Γυάρο και τη Μακρόνησο και έλαβε την πρώτη θέση, όσον αφορά το διαγωνισμό για τη Γυάρο.

Από τις εργασίες για την τοποθέτηση του μνημείου.

Για το έργο ο ίδιος ο δημιουργός σημειώνει πως «στο «σώμα» του είναι καρφωμένα είκοσι ένα (όσα και τα χρόνια λειτουργίας των κολαστηρίων) πρίσματα, θραύσματα από υλικό ανοξείδωτο, μόνιμα λαμπερό και αναλλοίωτο στο χρόνο. Είναι η αντιδιαστολή: Το φωτεινό μέλλον λαμπερό στην αντίθεση με το ζοφερό, διαβρωμένο παρελθόν. Οι «Ρωγμές» με τις έντονες εξάρσεις προσδίδουν έντονα δραματικό χαρακτήρα στην πάλη μεταξύ των δύο ιδεολογιών. Τα πρίσματα και το αναλλοίωτο υλικό τους είναι η αναφορά στους κρατούμενους κομμουνιστές που υπέφεραν, βασανίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους για τις ιδέες τους, παρέμειναν ωστόσο αμετακίνητοι σε αυτές».

Από τις εργασίες για την τοποθέτηση του μνημείου.

Για την εγκατάσταση του μνημείου, όσο και για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, εδώ και μέρες δεκάδες οικοδόμοι, μηχανικοί, ηλεκτρολόγοι, χτίστες και άλλες ειδικότητες, μέλη και φίλοι του ΚΚΕ, βρίσκονται στο νησί, κάνοντας κάτω από αντίξοες συνθήκες τη νύχτα μέρα προκειμένου όλα να είναι έτοιμα ενόψει της εκδήλωσης, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και η κατασκευή του δεύτερου Μνημείου που θα τοποθετηθεί στη Μακρόνησο.

Άλμπουμ με 14 φωτογραφίες
Για να δείτε το άλμπουμ σε ξεχωριστό παράθυρο κάντε κλικ στον τίτλο

«Οι χαράδρες της Γιούρας είναι γιομάτες από αίμα και φρίκη»

Γυάρος, ο 1ος Όρμος.

«Η Γιούρα είναι ο τόπος του μαρτυρίου, βασανιστηρίων και της εξόντωσης χιλιάδων αγωνιστών της Εθνικής Αντιστάσεως. Είναι η μελετημένη προσπάθεια να «μείνουν τα κόκαλά μας» εκεί και να μη γυρίσει πίσω κανείς. Η πείνα, η δίψα, οι πρωτάκουστοι ξυλοδαρμοί, η μέχρι λιποθυμίας καταναγκαστική δουλειά, η εγκατάλειψη στο έλεος του κρύου, της σκόνης, της ζέστης και της αρρώστιας ήταν τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν. Οι χαράδρες της Γιούρας είναι γιομάτες από αίμα και φρίκη» (από κείμενο κρατουμένων της Γυάρου).

Το εξώφυλλο Λευκώματος που δημιούργησαν οι ίδιοι οι κρατούμενοι στη Γυάρο για τον γιορτασμό των 40χρονων του ΚΚΕ.

Το Μνημείο της Γυάρου είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στους χιλιάδες κομμουνιστές και αγωνιστές, που φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, βασανίστηκαν, πολλοί απ΄ αυτούς άφησαν και την τελευταία πνοή τους σε αυτόν τον τόπο. Το Μνημείο εντάσσεται κι αυτό με τη σειρά του σε ένα δίκτυο ιστορικών χώρων και μνημείων που φιλοτέχνησε το ΚΚΕ, τιμώντας την 100χρονη Ιστορία του, τις κορυφαίες στιγμές και τους χιλιάδες αλύγιστους της ταξικής πάλης, συμβάλλοντας να διατηρηθεί η μνήμη ζωντανή.

Άλμπουμ με 13 φωτογραφίες
Για να δείτε το άλμπουμ σε ξεχωριστό παράθυρο κάντε κλικ στον τίτλο

Σημειώνεται ότι τα κτίρια των φυλακών και άλλες εγκαταστάσεις της Γυάρου έχουν αφεθεί στη φθορά του χρόνου, τις διάφορες λεηλασίες και έχουν υποστεί πολλαπλές καταστροφές, ακόμα και από βολές του Πολεμικού Ναυτικού. Η τοποθέτηση μνημείου από την ΚΕ του ΚΚΕ συμβάλλει στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και την ανάδειξη της Γυάρου ως ιστορικού τόπου. Αποτελεί ζήτημα αγωνιστικής διεκδίκησης η δημιουργία προβλήτας για τη διευκόλυνση της πρόσβασης, καθώς και οι σωστικές παρεμβάσεις στα κτίσματα που καταρρέουν.

Άλμπουμ με 10 φωτογραφίες
Για να δείτε το άλμπουμ σε ξεχωριστό παράθυρο κάντε κλικ στον τίτλο

Επιπλέον, οι εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν ειδική έκδοση, με τίτλο «Γυάρος – Θανατονήσι και Κάστρο Αγώνα – «…μια η απάντησή μας: Ζήτω το ΚΚΕ»», το οποίο έχει επιμεληθεί η Υπηρεσία Αρχείου της ΚΕ του ΚΚΕ και περιέχει πλούτο ιστορικών και άλλων ντοκουμέντων και στοιχείων και για τις τρεις περιόδους λειτουργίας της Γυάρου ως τόπου εξορίας (1947-1952, 1955-1961, 1967-1974).

Το εξώφυλλο της έκδοσης

«Δυο χιλιάδες εφτακόσιες μέρες σ’ αυτό το νησί του διαβόλου, εννιά μίλια ανατολικά απ’ τη Σύρο, άγονο, άνυδρο, με μόνους κατοίκους τους αρουραίους, τους σκορπιούς και τα γαϊδουράγκαθα, να σε δέρνει μερόνυχτα εκείνος ο δαιμονισμένος άνεμος, να σε τυφλώνει η αντάρα του αγριεμένου πελάγου και να μη βλέπεις καΐκι για παρηγοριά μέρες πολλές, σκασμένος απ’ τη δίψα, νηστικός, άρρωστος, χωρίς γιατρό και περίθαλψη καμιά κι από πάνω να λυσσομανάει ο βούρδουλας -τα μπαμπού- του Γλάστρα, φορτωμένος πέτρες και βράχια όλη μέρα στην ανηφόρα προς το «Ιστίμπεη», να σπαρταράς κρεμασμένος στη «Συκιά» για παραδειγματισμό».

(902.gr)