Σπάνια φωτογραφία από την εκκένωση της Πρέβεζας από τους ΕΔΕΣίτες στα τέλη του 1944
Σπάνιο φωτογραφικό υλικό εμφανίζεται στα social media, που προέρχεται από το καναδικό πολεμικό ναυτικό, σκάφη του οποίου εκκένωσαν την Πρέβεζα από αντάρτες του ΕΔΕΣ και φιλοδεξιούς πολίτες το χρονικό διάστημα 27-29 Δεκεμβρίου 1944, μετά τη Μάχη της Πρέβεζας.
Στη φωτογραφία αποβατικό σκάφος του καναδικού πλοίου HMCS Prince Henry μεταφέρει “στρατιώτες” όπως τους χαρακτηρίζει κατά τη διαδικασία εκκένωσης της πόλης και τον ΕΛΑΣ να βρίσκεται προ των πυλών.
Σημείωση δικιά μας: Στις 29 Δεκέμβρη του 1944 στο μέτωπο της Ηπείρου, ο ΕΛΑΣ εκτόπισε τον ΕΔΕΣ από την Πρέβεζα. Ολόκληρη πλέον η Ήπειρος είχε ξεκαθαριστεί. Στις 30 Δεκέμβρη ο ΕΛΑΣ κατέλαβε και την Λευκάδα, αναγκάζοντας τα υπολείμματα του ΕΔΕΣ να διαφύγουν (με βρετανικά πλοία) στην Κέρκυρα.
Ίσως με το καναδικό αυτό πλοίο ή άλλα πολεμικά καράβια του Βρετανικού Ναυτικού να διέφυγαν στην Κέρκυρα και οι ΕΔΕΣίτες και Ράλληδες της Λευκάδας μετά την κατάληψη του νησιού από το 24ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Γράφει ο Μιχάλης Ντούσιας («ΕΑΜ Πρέβεζας, ΕΛΑΣ Ζαλόγγου-Σουλίου», Αθήνα, 1987) που ήταν τότε Καπετάνιος του 24ου Συντάγματος:
«… Το Σύνταγμα του ΕΔΕΣ και οι άλλοι ένοπλοι ταγματασφαλίτες που είχαν καταφύγει στην πόλη ανέρχονταν -σύμφωνα με τις πληροφορίες μας- σε έναν αριθμό πάνω από 600. Ήταν κυκλωμένοι και δεν είχαν καμιά άλλη διέξοδο εκτός απ΄ τη θάλασσα, αλλά θα τους ήταν αδύνατο να χρησιμοποιήσουν βενζινόπλοια ή άλλα μικρά πλωτά μέσα, γιατί -από τις θέσεις που κατείχαμε- θα τα εξουδετερώναμε εύκολα.
Πάνω στις προετοιμασίες μας για την επίθεση κατά της πόλης, φτάνει στον Αλέξανδρο μια Επιτροπή Λευκαδιτών, αποτελούμενη από το Δήμαρχο Λευκάδας Γιαννουλάτο, από το Μητροπολίτη Λευκάδας, καθώς και τρία γνωστά στελέχη των πολιτικών οργανώσεων, μεταξύ των οποίων σημειώνω το Γιάννη Γαζή, καθηγητή θεολογίας και παλαίμαχο ακροναυπλιώτη αγωνιστή. Μας παρακάλεσαν να αναβάλουμε την επίθεση κατά της πόλης, για να μη θρηνήσουμε θύματα. «Έτσι κι αλλιώς, μας είπαν, οι ένοπλοι που βρίσκονται στην πόλη δεν έχουν διέξοδο και εμείς αναλαβαίνουμε να τους πείσουμε να παραδοθούν». Δεχτήκαμε, δίνοντας προθεσμία 24 ωρών. Φανήκαμε ενδοτικοί, γιατί κι εμείς δε θέλαμε μια άσκοπη αιματοχυσία. Ωστόσο, καταλάβαμε το Μοναστήρι της Φανερωμένης και προωθήσαμε εμπροσθοφυλακές ως τις προσβάσεις της πόλης.
Τη νύχτα αυτής της ημέρας ενέσκυψε μια πρωτοφανής κακοκαιρία. Τα μεσάνυχτα, τα φυλάκιά μας έδωσαν την πληροφορία ότι από τη θάλασσα έβλεπαν προβολείς και τροχιοδεικτικές βολές. Βγήκαμε από το σπίτι που μέναμε μαζί με τον Αραχναίο και -παρά το σκοτάδι που επικρατούσε- φτάσαμε σε ένα ύψωμα κοντά στο Μοναστήρι της Φανερωμένης. Είδαμε τους προβολείς και τις τροχιοδεικτικές βολές και βεβαιωθήκαμε ότι επρόκειτο για μονάδες του πολεμικού ναυτικού. Δεν μπορούσαμε εκείνη τη στιγμή να ξέρουμε αν σκόπευαν να αποβιβάσουν δυνάμεις στη Λευκάδα και να μας επιτεθούν. Πάντως κινήσαμε τα τμήματά μας προς την πόλη και καταλάβαμε τα πρώτα σπίτια. Διαπιστώσαμε ότι είχαν έρθει 3 τουλάχιστον πολεμικά σκάφη, τα οποία, αφού όλη τη νύχτα με μεγάλη δυσκολία (λόγω της άγριας θαλασσοταραχής) παρέλαβαν τους άντρες του ΕΔΕΣ του Κ. Μαραγκού, κανονιοβόλησαν τα υψώματα γύρω από τη Λευκάδα και κατευθύνθηκαν στην Κέρκυρα, όπου αγγλικά πολεμικά είχαν μεταφέρει από την Ήπειρο τις μονάδες του ΕΔΕΣ.
Έτσι, μπήκαμε στην πόλη της Λευκάδας, χωρίς να χρειαστεί να ρίξουμε ούτε μια τουφεκιά. Δεν είχαν προφτάσει να μπουν στα καράβια και να μεταφερθούν στην Κέρκυρα γύρω στους 150 ένοπλοι ταγματασφαλίτες. Είχαν μπει στο Κάστρο της Λευκάδας, και ταμπουρώθηκαν εκεί. Τους καλέσαμε να παραδωθούν και μας απάντησαν με πυροβολισμούς. Τους ρίξαμε δύο βλήματα όλμων, αλλά δεν είχαμε καμιά διάθεση να σπαταλήσουμε τα βλήματά μας. Θα παραδίνονταν, αργά ή γρήγορα, όπως και πραγματικά παραδόθηκαν την άλλη ημέρα το πρωί…».
Τέλος σημείωσης.
Ένα ντοκουμέντο για τη νεότερη ιστορία της Πρέβεζας και για χρόνια “ταραγμένα” έχουν φυλάξει στα αρχεία τους οι Ένοπλες Δυνάμεις του Καναδά.
Τα report, οι αναφορές, αφορούν τα Χριστούγεννα του 1944, όταν καναδικά πλοία είχαν αναλάβει το έργο της εκκένωσης της πόλης της Πρέβεζας από τις δυνάμεις του ΕΔΕΣ και πολίτες δεξιών καταβολών, την ώρα που οι δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ βρίσκονταν προ των πυλών της πόλης για να εισέλθουν σε αυτή.
Το Σεπτέμβριο του 1944 είχαν προηγηθεί τα Σεπτεμβριανά της Πρέβεζας και το ειδεχθές έγκλημα της Παργινόσκαλας.
Το παρακάτω έγγραφο (οι γνώστες της αγγλικής μπορούν να το διαβάσουν με ένα κλικ επάνω στη φωτογραφία που ακολουθεί), έχει μία ιστορική αξία, καθώς αποδίδει πως έβλεπαν την κατάσταση στην Πρέβεζα οι Καναδοί.
Στις 20 Νοεμβρίου 1944, 181 στρατιώτες προερχόμενοι από τον Πειραιά (ανήκαν στα σώματα της Μέσης Ανατολής) μεταφέρθηκαν με το καναδικό πλοίο PRINCE DAVID στην Πρέβεζα (έφτασαν στις 22), ενώ μέχρι το τέλος του μηνός μεταφέρθηκαν ακόμη 276 για την άμυνα της πόλης. Οι Καναδοί παρατηρούν στην αναφορά τους ότι οι στρατιώτες φαίνονταν καλά εκπαιδευμένοι και καλά εξοπλισμένοι, ωστόσο ηττήθηκαν μέχρι τα Χριστούγεννα από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ.
Στην Πρέβεζα οι ναύτες του PRINCE DAVID, συνάντησαν έναν συμπατριώτη τους από το Μόντρεαλ, ο οποίος ήταν σε αποστολή κατασκοπείας στην περιοχή της Πρέβεζας και όπως τονίζεται “τώρα απολαμβάνει τον καφέ του στην παραλία της πόλης”.
Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1944 το PRINCE HENRY ειδοποιήθηκε να πλεύσει πάση δυνάμει προς την Πρέβεζα, ώστε να σώσει τις δυνάμεις του Ναπολέοντα Ζέρβα από μία “καταστροφή”, όπως τη χαρακτηρίζει. Τα Χριστούγεννα του 1994 το Prince Henry έφτασε στην Πρέβεζα για να εκκενώσει την πόλη από 3.000 “πρόσφυγες”, όπως τους χαρακτηρίζει, καθώς οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ήταν έτοιμες να καταλάβουν την πόλη.
Στην επιχείρηση εκκένωσης πήραν μέρος και σκάφη του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού.
Στη συνέχεια περιγράφεται ένας όχλος από άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που στοιβάζονταν πεινασμένοι πάνω στο πλοίο. Το πλοίο μετέφερε 1.100 επιβάτες στην Κέρκυρα και επέστρεψε στην Πρέβεζα στις 27 Δεκεμβρίου, για να παραλάβει τους μαχητές του ΕΔΕΣ (κάνει αναφορά για 1.300 άνδρες στην παραλία). Ανάμεσά τους οι ΕΔΕΣίτες ανακάλυψαν και 3 Γερμανούς λιποτάκτες, οι οποίοι όπως αναφέρεται κρατήθηκαν ξεχωριστά από τους Καναδούς και ανακρίθηκαν.
Το πλοίο επέστρεψε τρίτη και τελευταία φορά στην Πρέβεζα στις 29 Δεκεμβρίου και παρέλαβε 823 στρατιώτες του ΕΔΕΣ, 542 Ιταλούς ως αιχμαλώτους πολέμου, 50 πρόσφυγες και 50 Ρώσους με πολιτικά ρούχα, για τους οποίους κανείς ποτέ δεν κατάλαβε πως βρέθηκαν στην Πρέβεζα.
Στις 30 Δεκεμβρίου ο ΕΛΑΣ κατέλαβε την πόλη, ενώ το πλοίο άφησε τους άνδρες του ΕΔΕΣ στην Κέρκυρα και τους Ιταλούς και Ρώσους στον Τάραντα της Ιταλίας.
Στο σχετικό έγγραφο-αναφορά περιγράφεται και ένα αστείο γεγονός, πως αρκετοί αντάρτες του ΕΔΕΣ ζήτησαν… καμπίνα από τους Καναδούς.
Κάντε κλικ εδώ για να δείτε το έγγραφο (αρχείο PDF, 43,4 MB).
Πηγή: atpreveza.gr
Η διαφύλαξη στην Δυτική Ελλάδα των δυνάμεων του ΕΔΕΣ μίγμαε Τάγματα ασφαλείας ουσιαστικά το 1944, έγινε με συμμετοχή των Εγγλέζων και της ντόπιας προπλλεμικής πολιτικής τάξης που είχε επιστρέψει , ή είχε αναθαρίσει λίγο πρίν την αναχώρηση των Γερμανών
Τα ίδια γίνανε στην Πελοπόνησο ( Πάτρα και αλλαχού).
Πάλι η αφέλεια των εαμικών καιτου κκε ηγητόρων λειτούργησε λανθασμένα και τακτικά κσι στρατηγικά. Ο Νο 2 της κατοχικής ηγεσίας του κκε Γιάννης Ιωαννίδης είχε σωστή παραδοχή όταν μεταπολεμικά έλεγε σε συνέντευξη ότι :» τον κατέτρεχε μόνιμα η απουσία θεωρητικής παιδείσς».
Το ίδιο συνέβαινε και ίσχυε κσι ισχύει για τις εκάστοτε ηγεσίες του κκε και της αριστερας που μόνο από αποσπασματικό εμπειρισμό εμφορούνται.
Ιδιαίτερα όμως για την πυκνή σε πολιτική επεξεργασία εποχή αυτή 1944 ( απ τον Μάη στον Λίβανο) μέχρι την συμφωνία της Βάρκιζας τον Φεβ του 1945 το εαμ αλλά και κύρια το κκε μόνο ασύνδετες αποφάσεις και πρακτικές παρήγαγαν και τεράστια ιστορικά λάθη. Τα οποία συνεχίστηκαν και με τον ερχομό του Νίκου Ζαχαριάδη ταωτέλη Μαίου το 1945.
Από τον Μάη του 1944 έφτανε η παρουσία ενός απαξιωμένου προπολεμικού πολιτικού σε μια συνάντηση με το κκε εαμ ώστε η ηγεσία του κκε να θεωρήσει ότι αναβαθμίστηκε πιλιτικά και κοινωνικά στο τοπίο της αστικοπολιτικής ίντριγκας των απαξιωμένων προπολεμικών και φυγάδων πολιτικών την κατοχή.
Και αντίωτο κκε εαμ να ασκήσει de jure την εξουσία στην Ελλάδα προοδευτικά με την αποχώρηση των Γερμανώ ή να φλερτάρει με αυτήν πρίν τον Μάιο του 1944 κάτω και απ την σημασία του συμβουλίου των Κορυσχάδων της ΠΕΕΑ, άρχισε και εκχωρούσε de facto την αμέσως μεταπολεμική εξουσία στους απομακρυσμένους και απαξιωμένους και αδύναμους να επιβληθούν αστούς προπολεμικούς πολιτικούς του Καίρου και των δολομάτων τους στον Ελλαδικό χώρο ( τύοου Ζέρωα ΕΔΕΣ κλπ) και στους αντιδραστικούς που μείνανε στην Αθήνα με την ανοχή ή την συνεργασία των Γερμανών αοό το 1941.
Ο εκ Λευκάδος πολιτικός ο οποίος στις αφιερωματικές εκπομπές της τηλοψίας της Βουλής, λέει για τον σημαντικό ρόλο στην ιστορία της εποχής του Γ.Παπανδρέου , δεν ξέρει ούτε τι του γίνεται και πέρασε η ζωή του όσο χρόνια χωρίς να καταλάβει τίποτα παρά μόνο τό κάθισμα στην πολιτική καρέκλα μεταπολιτευτικά. Ακόμα και το κρυφό ταξίδι, απ την ίδια την ψευτοκυβερνηη του στο Κάιρο, πρός τον Τσέρτσιλ τον Αύγουστο του 1944 που έκανε ( κρυφά ) ο Γεώργιος Παπανδρέου θάπρεπε νά είχε προβληματίσει τις φανφάρες ώς τηλεοπτικρς πολιτικές ρήτρες του σύγχρονου αυτού μεταπολιτευτικά και δη σόσιαλ πολιτικού εκ Λευκάδος ορμώμενος. Γιατί κρυφά το ταξίδι στον Τσέρτσιλ το 1944. Το άλλοθι δηθεν της παραίτησης( δεν έγινε δεκτή απ τον Τσέρτσιλ) του Γ.Παπανδρέου με την έναρξη των σκοτωμών απ την κυβέρνηση -Εγγλέζους των Δεκεμβριανών, είναι άλλοθι αέρα πατέρα και πουλώντας φύκια για πολιτικές μεταξωτές Παπανδρεικές της εποχής κορδέλες. Αφού ο ίδιος ο Παπανδρέου είχε επιζητήσει την προνομιακή και κρυφή πρόσθετα συνεργασία με τον Τσέρτσιλ από το Κσιρο ακόμα.
Ο σόσιαλ τηλεοπτικος μεταπολιτευτικός πολιτικός στις ιστορικές προσωπογραφίες των πολιτικών να μην πετάει ρήτρες στον αγέρα έστω και τηλεοπτικά.
Τελικά την ντόπια πολιτική κσι ταγματασφαλίστικη αντίδραση , την προστάτευσαν οι ίδιοι οι αντιδραστικοί πολιτικοί ,έστώ
και αντιστασιακά στην κατοχή και κοινωνικά μετακατοχικά απαξιωμένοι, αλλά τις ευλογίες του Αγγλικού Παράγοντα που από το 1943 μεθόδευε και μεθόδευαν την εμφύλια ρήξη στην χώρα, προκειμένου να μην χάσουν τις μεταπολεμικές μακροχρόνια πολιτικές καρέκλες οι ντόπιοι και τα συνφέροντά τους οι Εγγλέζοι όσο κοντά ποδάρια και αν είχε ο Αγγλικός λέων τα επόμενα μεταπολεμικά χρόνια.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου το 1944 εφ όσον δεν έγινε αποδεκτή αλ τους Εγγλέζους -Σκόμπυ- η κοινή απόφαση με το ΕΑΜ για την δημιουργία ενιαίου ισόποσα στρατεύματος , έπρεπε να εμείνει στην παραιτησί του ( που δεν απεδέχθη ο Τσώρτσιλ) σλλά λαι να ειδοποιήσει το ΕΑΜ-ΚΚΕ να καταλάβει άμεσα την πρωτεύουσα. και με κάθε λογής έμεση βοήθεια του εαμ-κκε απ τον ίδιο.
Το ότι την 4η Δεκεμβρίου 1944 έψαχνε ώς πρωθυπουργός ωα βρεί λύση νέας κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Σοφούλη, αλλά δεμ το δέχτηκαν οι Εγγλέζοι , σημαίνει ότι έπρεπε να συνεργαστεί με το εαμ-κκε.
Ο ΕΑΜοφάγος και κομμονιστοφάγος Άγγελος Έβερτ, ώς αρχηος τγς αστυνομίας το 1944 , γιατί δεν ιπε από πήρε διαταγές μα πυροβολήσει το συλλαλητήριο γης 3ης Δεκέμβρη. Ποίοι ήταν οι ανωτεροί του που ο ίδιος είπε ότι του δώσαμε διαταγή??
Ο Έλλην σόσιαλ πολιτικός που στα «»σοβαρά κανάλια» της βουλής , λέει ότι ο Γ.Παπανδρέου το 1944 έσωσε την Ελλάδα, ελάχιστη σχέση έχει με την πολιτική ιστορία τξς χώρας τον εικοστό αιώνα.