Αλεξανδρίτες πανηγυριώτες στον Αλέξανδρο και αλλού…

Πανηγύρι στην πλατεία Αλεξάνδρου (μαχαλάς Μαυρογιαννάτα) το 1953

Φημίζονταν, κατά γενική ομολογία, για τον χορό τους οι Αλεξανδρίτες (κάτοικοι της περιοχής του Αλεξάνδρου Λευκάδας) και το αποδείκνυαν αυτό έμπρακτα στους γάμους και στα πανηγύρια όπου πήγαιναν. Δεν ήταν μόνο τα πανηγύρια που γινόταν στους μαχαλάδες του Αλεξάνδρου, με μεγαλύτερο αυτό της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο. Ήταν και τα πανηγύρια των γειτονικών χωριών, όπως της Αγίας Παρασκευής στα Πλατύστομα, της Αγίας Μαρίνας στη Βαυκερή κ.ά.

Χορός στην πλατεία Αλεξάνδρου το 1950

«Στο χωριό Αλέξανδρος (οικισμοί: Κολυβάτα – Μαυρογιαννάτα) ως το 1935 αλλά και αργότερα, κάθε Κυριακή έπαιζαν δύο «κομπανίες» και χόρευαν οι κάτοικοι, άντρες και γυναίκες, ως αργά τη νύχτα. Ο Αλέξανδρος ήταν χωριό κυρίως οργανοπαιχτών και τραγουδιστών. Στον Αλέξανδρο έχουμε και το μεγαλύτερο αριθμό λαϊκών ποιητών, ήδη από το 19ο αιώνα…», γράφει ο Σπύρος Βρεττός στο βιβλίο του «Οι λαϊκοί ποιητές της Λευκάδας (1900-1985) ως κοινωνικό φαινόμενο» (Εδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1991, σελ. 49-52) στο κεφάλαιο για την πολιτιστική ζωή των χωριών της Λευκάδας.

Χορός σε Αλεξανδρίτικο γάμο το 1968

Το έχουμε δει επίσης με τα ίδια μας τα μάτια και το έχουμε ακουστά από διηγήσεις για παλιότερες ακόμη εποχές. Σε εποχές βέβαια που ο χορός ήταν ακόμη ολόκληρη ιεροτελεστία κι όχι μόνο επίδειξη κινητικής ικανότητας. Αλλά μεράκι, έκφραση λεβεντιάς και περηφάνιας. Σε μια όχι και τόσο μακρινή εποχή που οι επισκέπτες των πανηγυριών περίμεναν υπομονετικά τους χορευταράδες να μπουν στο χορό, για να κάνουν χάζι. Που έδενε αρμονικά το τρίο: οργανοπαίχτης, τραγουδιστής, χορευτής. Θέλει τέχνη αυτό, εμπειρία και επιδεξιότητα, για να μπορέσουν να συντονιστούν τα όργανα με το χορευτή, γιατί ο χορευτής ήταν αυτός που καθόριζε τις περισσότερες φορές το σκοπό, που συνέπαιρνε με τις κινήσεις του τους οργανοπαίχτες για να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους.

Χορός Αλεξανδριτών με ηλεκτρόφωνο σε καφενείο της Νικιάνας

Γράφει επίσης ο Σπύρος Βρεττός:

«… Το πολιτιστικό περιβάλλον των χωριών της Λευκάδας από το 19ο αιώνα -ή και πολύ πιο πριν- διαμορφώνεται κυρίως από την επίδραση που ασκούν τα στοιχεία του λεγόμενου προφορικού πολιτισμού: δημοτικά τραγούδια, παραμύθια, άλλες μορφές λόγου και πληροφόρησης, για όλα τα γεγονότα, παλαιότερα και σύγχρονα…

Στους Αγίους Πατέρες το 1964

… Τα δημοτικά τραγούδια αποτελούσαν -ως το 1950 και παραπέρα- το σοβαρότερο παράγοντα της πολιτιστικής ζωής. Τα πανηγύρια που γίνονται στα περισσότερα από τα 42 περίπου χωριά της Λευκάδας -σε μερικά, δύο ή τρία το χρόνο- είναι κατεξοχήν ψυχαγωγικά, δεν έχουν εμπορικό χαρακτήρα. Μαζί με τους γάμους, που τελούνται σύμφωνα με ολόκληρο γιορταστικό τελετουργικό, αποτελούν τη βάση της ψυχαγωγίας των κατοίκων του χωριού…

Αλεξανδρίτες στο πανηγύρι της Βαυκερής (Αγίας Μαρίνας) το 1965

… Τα δημοτικά τραγούδια είναι κυρίως Ρουμελιώτικα και Πελοποννησιακά, λιγότερο Ηπειρώτικα και νησιώτικα. (Οι πρόσφυγες που φτάνουν στη Λευκάδα το 1922, φέρνουν και μικρασιατικά τραγούδια). Τα δημοτικά τραγούδια έρχονται στη Λευκάδα πριν από το 19ο αιώνα (βλ. π.χ. στη Συλλογή του Ιωάννη Σταματέλου, την αρτιότητα των δημοτικών που σε όλο το 19ο αιώνα γράφονται στη Λευκάδα για τα τοπικά γεγονότα). Διαδίδονται προφορικά, συνακόλουθα προς τις μετακινήσεις των πληθυσμών προς το νησί της Λευκάδας.

Στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1960