Απόκριες 1904 στη Λευκάδα και η εφημερίδα «Σάτυρος»
Του Θοδωρή Γεωργάκη
Ο φίλτατος Θωμάς Χόρτης απ’ τα Χορτάτα, άνθρωπος με προσφορά και δράση στα κοινά, αφού επί χρόνια υπηρετεί στο ΔΣ τον Σύλλογο των Λευκαδίων Αττικής, αλλά και ανήσυχος Λευκαδίτης, μας παρέδωσε τα παρόντα φύλλα απ’ την σατυρική εφημερίδα «ΣΑΤΥΡΟΣ», της οποίας αρκετά φύλλα τηρεί σε δερματόδετο τόμο, που εκδίδονταν το 1904 στη Λευκάδα απ’ τον Αδάμ!
Τα παρόντα φύλλα σατυρίζουν το Λευκαδίτικο καρναβάλι της εποχής με τρόπο καταπληκτικό, ώστε στις μέρες μας, να είναι πέρα από λαογραφία και ιστορία συγχρόνως για τους Λευκαδίτες. Ένα μικρό δείγμα…
«…. Εμπρός λοιπόν μετά χαράς
κάθε Λευκάδος μασκαράς
το μούτρο τ’ ας γανώση,
τον κύριον Καρνάβαλον να πάη ν’ αναταμώση…»
Το πρώτο στοιχείο της εποχής είναι αυτό που ζήσαμε στα χωριά μας την δεκαετία του 1960… Αντί μάσκες το «Γάνωμα»… Πιάναμε απ’ το τηγάνι που τηγάνιζε μέσα τις μαρίδες η μάνα μας και «βάφαμε» το πρόσωπό μας…
Κάτω απ’ τον τίτλο έχει την ταυτότητα της εφημερίδας…
«Το μέρος που εκδίδεται το φύλλο του «Σατύρου»
είν’ η Λευκάς, Γερμανικά: Ιθάκη του Ομήρου…»
Και δίπλα σ’ αυτό το δίστιχο το σύνθημα της εφημερίδας…
«Δύο κ΄ είκοσι αριθμούμε
και πολλά πληροφορούμαι…»
Εδώ είναι χαρακτηριστική η επικρατούσα αυτή την εποχή άποψη στη Λευκάδα, πως είναι η Ομηρική Ιθάκη, αφού ο Γερμανός αρχαιολόγος Δαίρπφελδ κάνει τις ανασκαφές στον κάμπο του Ελλομένου και τα πολλά ευρήματα τάφων στηρίζουν την άποψη του Γερμανού, πως Ομηρική Ιθάκη είναι η Λευκάδα!
Επίσης στο δεύτερο δίστιχο μας πληροφορεί τον αριθμό του φύλλου της σατυρικής εφημερίδας, είναι το 22ο, άρα, αφού είναι μηνιαία, εκδίδονταν περίπου δύο χρόνια συνεχώς!
Ακόμη πάντα σαν ταυτότητα της εφημερίδας αναφέρει τα χαρακτηριστικά της, τον ιδιοκτήτη, αλλά και την τιμή της…
«Ο καθένας ας το ξέρη
π’ ό,τι γράφεται στο φύλλο
θε να γράφεται με χέρι
που δεν ξέρει εχθρό και φίλο»
Και δίπλα ακριβώς…
«Και προσέτι ας μη ξεχάση
ο Αδάμ πως το συντάσσει.
Συνδρομή δέκα δραχμές
και στους έξω είναι χρυσές»
Το σατυρικό ποίημα για τις τότε Λευκαδίτικες Απόκριες είναι ένας «παράδεισος», με επίκεντρο τον υποψήφιο (;) βουλευτή Σκληρό, ο οποίος έφερε απ’ το Λονδίνο τους χορούς και τις παράτες του Καρναβαλιού…
Όμως, επίσης, με γλώσσα καυστική και δηκτική σατυρίζει τους … λεφτάδες, την «άρχουσα τάξη» του νησιού, που κατείχε τα λεφτά και τα χρησιμοποιούσε για τοκογλυφία σε βάρος των χωριατών με τόκο 100%!!! Eίναι το λεγόμενο «Προστύχι» που ξεκινά μέσα στην Αγγλοκρατία στο νησί, (1810-1864) και περνά και στις επόμενες δεκαετίες, μέχρι σχεδόν το 1960 στο νησί της Λευκάδος…
Ιδού το εδάφιο…
«…Κι όποιος δήποτε δω τύχει
νάχη δυο ψωροδεκάρες αρχινάει το προστύχι
και του βγάνει τον Χριστό
του χωριάτη με τον τόκον εκατό τοις εκατό…»
Υ.Γ. Αυτή η μιαρή τοκογλυφία και η εξαθλίωση των χωριατών είναι που τους όπλισαν το χέρι το 1819 εναντίον των Άγγλων κατακτητών και των προυχόντων της Χώρας… Αλλά γι αυτό το κεφαλαιώδους σημασίας θέμα, την επαίσχυντη τοκογλυφία σε βάρος των χωριατών του νησιού, περισσότερα στο βιβλίο μου με τίτλο: «TO ΡΕΜΠΕΛΙΟ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ. ΑΓΙΑ ΜΑΥΡΑ ΣΤΑ 1819», που σύντομα θα κυκλοφορήσει…
ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΗ ΣΑΤΥΡΑ ΤΟΥ … «ΣΑΤΥΡΟΥ»…
Κάντε κλικ στα εικονίδια για μεγέθυνση για να διαβάσετε την εφημερίδα
