Τα ονόματα 92 Λευκαδίων που πήραν μέρος στην επανάσταση του 1821

«φθανοντας εις το φρουριον τις πλαγιάς ανιξα τιν ελινικιν σιμεα κι απερασα ομού με αφτούς εις βονιτζα όθεν το στρατόπεδο του αρχιγου τσογκα…»

Κατά την διάρκεια των ερευνών του στην Εθνική Βιβλιοθήκη για τη συγγραφή της διδακτορικής του διατριβής «Η ελληνική παροικία της Μασσαλίας (1820-1922)» ο κ. Γεώργιος Τσίλης είχε ανακαλύψει τυχαία το ημερολόγιο του Σπυραντώνη Χαλικιόπουλου, Λευκαδίτη αγωνιστή στον αγώνα του 1821.

Το ημερολόγιο αυτό εκδόθηκε το 2019 με πρωτοβουλία του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας σε βιβλίο με τίτλο «Το ημερολόγιο του Σπυραντώνη Χαλικιόπουλου, Λευκαδίτη αγωνιστή στον αγώνα του 1821» και είχε παρουσιαστεί στις 4 Αυγούστου 2019 στην Λευκάδα στο πλαίσιο των Γιορτών Λόγων και Τέχνης.

Το ημερολόγιο αποτελείται από 60 χειρόγραφες σελίδες και είναι γραμμένο από έναν άνθρωπο που έγραφε σε φωνική γραφή, δηλαδή έγραφε τα γράμματα όπως τα άκουγε, όπως είχε παρατηρήσει στη βιβλιοπαρουσίαση η Δρ. Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού, και γι΄ αυτό το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον συγγραφέα ήταν να διατηρηθεί η ανορθόγραφη ιδιότυπη ορθογραφία του ημερολογιογράφου.

Ο συγγραφέας του βιβλίου κ. Τσίλης είχε σημειώσει με τη σειρά του ότι το χειρόγραφο γράφτηκε από έναν εντελώς αγράμματο αγωνιστή, ο οποίος γνώριζε μόνο το αλφάβητο, τελείως ανορθόγραφο, που έγραφε σε συνεχή γραφή χωρίς διαχωρισμό λέξεων και είχε επισημάνει ότι η αντιγραφή του ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Έγινε με τη χρήση μεγεθυντικού φακού. Επιπλέον χρειάστηκε αρκετός χρόνος προκειμένου να λάβει το βιβλίο την τελική του μορφή ενώ, όπως επίσης είχε αναφέρει, έκρινε σκόπιμο να διατηρήσει την αρχική του ορθογραφία.

Και μόνο το γεγονός ότι ο ημερολογιογράφος, ο Σπυραντώνης Χαλικιόπουλος, διέσωσε τα ονοματεπώνυμα 92 λευκαδίων αγωνιστών που πήραν μέρος στην επανάσταση του 1821 καθώς και τα μέρη που σκοτώθηκαν ή πέθαναν καθιστά το ημερολόγιο ένα σημαντικό ντοκουμέντο της τοπικής μας ιστορίας αναφορικά με τη συμμετοχή των Λευκαδιτών στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, στον οποίο σημειωτέον ότι πήραν μέρος πάνω από 800 Λευκάδιοι. Σε μία εποχή μάλιστα, που όπως είχε επισημανθεί από τους ομιλητές στη βιβλιοπαρουσίαση, όλα τα έσκιαζε των Άγγλων η φοβέρα, οι οποίοι διατηρούσαν αυστηρή ουδετερότητα και η συμμετοχή στον εθνικό ξεσηκωμό ισοδυναμούσε με απαγχονισμό ή στην καλύτερη των περιπτώσεων με δημεύσεις περιουσιών.

Στον κατάλογο των πεσόντων αγωνιστών αναφέρεται και ο Αλεξανδρίτης (από τον Αλέξανδρο Λευκάδας) Στάθης Κατσαρός (σταθις κατσαρος), ο οποίος, όπως αναφέρει ο φιλόλογος-ιστορικός Σπύρος Σούνδιας, ήταν το δεξί χέρι του Μαυροκορδάτου. Έφτασε ως το βαθμό του στρατηγού και χάθηκε στην Σφακτηρία πολεμώντας εναντίον του Ιμπραήμ.