Γαρυφαλλιά: Ένα από τα παλιά μυριστικά του τόπου μας

Η γαρυφαλλιά είναι ένα από τα παλιά μυριστικά του τόπου μας. Μαζί με τις τριανταφυλλιές, τις μοσχαρδινιές, το βασιλικό, τη μαντζουράνα, τη μέντα, το γιασεμί κ.ά. στόλιζαν παλιά τις αυλές των σπιτιών που ευωδίαζαν την εποχή που ανθοφορούσαν

Το κόκκινο γαρύφαλλο είναι συνδεδεμένο με την Εργατική Πρωτομαγιά και συμβολίζει το αίμα της παγκόσμιας εργατικής τάξης, ενώ έτσι πρόχειρα μας έρχεται τώρα στο νου «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» (Νίκος Μπελογιάννης και το σκίτσο του Πάμπλο Πικάσο) καθώς και η «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» το 1974 στην Πορτογαλία. Στο χωριό μου, τα Κολυβάτα Αλεξάνδρου Λευκάδας, θυμάμαι επίσης τον Ξενοφώντα τον Βρεττό, έναν παλιό κομμουνιστή, να έχει σχεδόν πάντα στο πέτο του σακακιού του ένα κόκκινο γαρύφαλλο.

Η γαρυφαλλιά είναι φυτό ιθαγενές των χωρών της Μεσογείου. Το επιστημονικό της όνομα είναι Δίανθος ο καρυόφυλλος (Dianthus caryofyllus). Είναι ελληνικό και σημαίνει άνθος του Διός με φύλλα με άρωμα κανέλλας. Η καλλιέργεια και η χρήση της ήταν γνωστή στην αρχαία Ελλάδα (Θεόφραστος 300 π.Χ.).

Ανήκει στην οικογένεια Caryofyllaceane, το γένος Dianthus, είδος D. caryofyllus. Τα μέλη αυτής της οικογένειας είναι δικοτυλίδονα (φυτό του οποίου ο σπόρος ή το έμβρυο έχει δύο εμβρυακά φύλλα ή κοτυληδόνες). Αποτελείται από 80 γένη και 200 είδη τα οποία είναι είτε ετήσια είτε πολυετή και τα περισσότερα από αυτά απαντώνται στο βόρειο ημισφαίριο.

Το άνθος αποτελείται από κάλυκα 5 σεπάλων και στεφάνη με πολλά ελεύθερα πέταλα. Τα άνθη τους είναι ενωμένα, μεμονωμένα ή σε κυματοειδής ταξιαρχίες και σχεδόν πάντα έχουν ένα ευχάριστο άρωμα.

Αρχικά είχε μονή στεφάνη. Το 1938 ο γενετιστής William Sim δημιούργησε νέες υβριδικές ποικιλίες, πολύχρωμες με μεγάλο βλαστό και άνθος. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται σήμερα είναι διασταύρωση του Dianthus caryofyllus το οποίο απαντάται στη Ν. Ευρώπη και τη Σαρδηνία και του Dianthus fruticosus το οποίο απαντάται στη Μεσόγειο και ιδίως στα Μεσογειακά νησιά.

(Πηγή: Βασιλική Χατζαρούλα, «Η καλλιέργεια της γαρυφαλλιάς για δρεπτά άνθη», πτυχιακή εργασία [Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Τμήμα Γεωπονίας, Αμαλιάδα 2020]).