Στ΄ αλώνια της Λευκάδας (Της Σεβαστής Κωνσταντινίδη-Ρεκατσίνα)

Της Σεβαστής Κωνσταντινίδη-Ρεκατσίνα*

Στο Βουνί της Εγκλουβής υπάρχει το συγκρότημα των βόλτων, αλωνιών και πηγαδιών. Πρόκειται για ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο στον ελλαδικό χώρο. Κάθε βόλτος διαθέτει το αλώνι και το πηγάδι του.

Τα παλιά χρόνια την περίοδο του καλοκαιριού και ιδιαίτερα τον Ιούλιο σχεδόν όλοι οι κάτοικοι της Εγκλουβής μετοικούσαν στην περιοχή.

Μικροί μεγάλοι ολημερίς θέριζαν στα χωράφια και αλώνιζαν το σιτάρι και τα διάφορα και πολλά δημητριακά που καλλιεργούσαν. Ήταν η εποχή που η παραγωγή του αλευριού της χρονιάς θα καθόριζε την επάρκεια της βασικότερης τροφής της οικογένειας, το ψωμί.

Είναι χαρακτηριστικές οι εικόνες του αλωνίσματος με τη σβάρνα (μια ξύλινη πλατφόρμα με στερεωμένες κοφτερές πέτρες ή στουρναρόπετρες σε σειρά στο κάτω μέρος της) που την έσερνε κάποιο άλογο ή ένα γαϊδουράκι και πάνω σε αυτή στεκόταν όρθιος ο αλωνιστής.

Μετά το αλώνισμα και το ανέμισμα ο καρπός αποθηκευόταν στους βόλτους για να προστατευτεί από τις βροχές αλλά και γιατί οι χωρικοί ήταν υποχρεωμένοι να περιμένουν τον φοροεισπράκτορα των Ενετών (και των Άγγλων αργότερα) προκειμένου να του αποδώσουν το φόρο της δεκάτης. Οι βόλτοι που τους έχτιζαν δίχωρους ή τρίχωρους (με δύο ή τρείς θαλάμους) προστάτευαν επίσης τους καλλιεργητές και τα ζώα τους από τις έντονες καλοκαιρινές καταιγίδες, ενώ τα πηγάδια (στέρνες) εξυπηρετούσαν τις ανάγκες ανθρώπων και ζώων σε νερό.

Σε πρόσφατο σχόλιό του στο fb ο (συνταξιούχος πλέον) πρώην προϊστάμενος της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λευκάδας κ. Στέλιος Βουκελάτος αναφερόμενος στο αλώνισμα που γινόταν σε αλώνι που βρισκόταν όπως αναφέρει στην Απόλπαινα, δίπλα στο ποτάμι (το Βάρδα) περιγράφει τη διαδικασία του αλωνίσματος ως εξής: «Το αλώνισμα γινόταν με τη φοράδα τους την καστανή, που γύριζε ακούραστα στο στρογγυλό αλώνι, γύρω από τον κεντρικό στύλο, απ΄ όπου την κρατούσε το λουρί. Κι έβλεπες σε λίγη ώρα τον ιδρώτα του αλόγου να λαμπυρίζει στο τρίχωμά του, καθώς τα πέταλα του άλεθαν τα στρωμένα στ΄ αλώνι στάχυα και κάθε τόσο ν΄ ακούς την φωνή του αλωνιστή, του αξέχαστού μας μπάρμπα Ζώη, να εκτοξεύει στον πυρωμένο αέρα του Ιουλίου (του Αλωνιστή) νικητήριαν ιαχή: «άιντε, και τ΄ άχερο καρπό!»

* πρώην δήμαρχος Καρυάς, Δημ. Σύμβουλος Λευκάδας