Η κακατσίδα (κηκίδι της βελανιδιάς) και η φαρμακευτική της χρήση στα χωριά του Αλέξανδρου κάποτε | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News
Published On: Τε, Σεπ 23rd, 2020

Η κακατσίδα (κηκίδι της βελανιδιάς) και η φαρμακευτική της χρήση στα χωριά του Αλέξανδρου κάποτε

1_kakatsida_kikidio_velanidiasΚακατσίδα (κηκίδι της βελανιδιάς) σε ρουπάκι στο δάσος των Σκάρων

Κακατσίδα. Είχαμε χρόνια να ακούσουμε αυτή τη λέξη κι αν μας ζητούσε κανείς μέχρι πρότινος να του πούμε τι σημαίνει δεν θα μπορούσαμε να απαντήσουμε. Έπεσε πριν λίγες μέρες στο τραπέζι από τον Γιώργο Σούνδια (Μέτορα), που θυμάται ακόμη πολύ καλά πολλά από τα περασμένα, σε μια συζήτηση για τις φαρμακευτικές χρήσεις των φυτών του τόπου μας στη λαϊκή ιατρική των χωριών του Αλέξανδρου Λευκάδας.

Να πούμε ότι όταν την είδαμε για πρώτη φορά να βγαίνει σε ορισμένα ρουπάκια των Σκάρων και αργότερα ακόμη πιο χαμηλά στην περιοχή του χωριού Κολυβάτα Αλεξάνδρου νομίσαμε ότι είναι ο καρπός του συγκεκριμένου είδους βελανιδιάς από τα τρία με τέσσερα διαφορετικά είδη που απαντώνται στην περιοχή. Αλλά τόσο διαφορετικός από τα συνηθισμένα βελανίδια; Δεν μας καλοκάθονταν, κάπου που είχαμε ρωτήσει δεν βγάλαμε άκρη κι έτσι ξεχάστηκε.

2_kakatsida_kikidio_velanidiasΚακατσίδα (κηκίδι της βελανιδιάς) σε ρουπάκι στο δάσος των Σκάρων

Η κακατσίδα, λοιπόν, ή κηκίδι της βελανιδιάς, δημιουργείται σε κάποια είδη του δέντρου αυτού όταν έντομα του Γένους Callirhytis spp. (διάφορα είδη σφήκας) αφήνουν τα αυγά τους στο φλοιό και τα φύλλα της βελανιδιάς. Τα κύτταρα του ιστού του δένδρου στο σημείο εκείνο αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ταχύτατα δημιουργώντας τα κηκίδια. Τα κηκίδια περικλείουν τις κάμπιες των εντόμων, οι οποίες τρέφονται από το εσωτερικό τους που είναι πλούσιο σε άμυλο και πρωτεΐνη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι κάμπιες δεν πειράζουν το υπόλοιπο δένδρο. Όταν είναι έτοιμες να βγουν στον κόσμο ανοίγουν μία τρύπα στο κηκίδι και βγαίνουν από εκεί.

1_karpos_velanidiasΚαρπός ρουπακιού (βελανιδιάς) στο δάσος των Σκάρων

Η κακατσίδα έχει σχήμα ωοειδές και είναι πολύ ελαφριά. Χρησιμοποιούνταν παλιότερα στα χωριά του Αλέξανδρου με τη μορφή σκόνης για την αντιμετώπιση κυρίως του συγκάματος των μωρών. Δεν αναφέρεται στα γιατροσόφια και τις συνταγές που χρησιμοποιούσαν παλιά οι λαϊκοί γιατροί της Λευκάδας και περιγράφει αναλυτικά ο Πανταζής Κοντομίχης στο βιβλίο του «Η λαϊκή ιατρική στη Λευκάδα» (εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 1985).

Σύμφωνα με το σάιτ rodakasherbs.wordpress.com που έχει και βιβλιογραφικές πηγές παλιά στη Λέσβο πολτοποιούσαν το κηκίδι και το χρησιμοποιούσαν σαν αιμοστατική σκόνη και για τη φροντίδα των ερεθισμένων και κουρασμένων ποδιών. Με τη σκόνη αυτή έφτιαχναν επίσης αντιμικροβιακές κηραλοιφές και αλοιφές για τις αιμορροΐδες, ενώ τη σκόνη αυτή διαλυμένη σε ζεστό νερό την έδιναν στα ζώα όταν είχαν διάρροια.

2_karpos_velanidiasΚαρπός ρουπακιού (βελανιδιάς) στο δάσος των Σκάρων

Η M.Grieve γράφει για τα κηκίδια («A Modern Herbal», Dover Publications, New York, 1931): «Θεραπευτικά, τα κηκίδια είναι ισχυρά στυπτικά, τα πιο ισχυρά από όλα τα φυτικά στυπτικά και χρησιμοποιούνται σαν βάμμα εσωτερικά σε περιπτώσεις δυσεντερίας, διάρροιας, χολέρας και σαν ντουζ για τη γονόρροια, τη λευκόρροια κ.τ.λ.. Τα κηκίδια χρησιμοποιούνται και εξωτερικά, κυρίως με τη μορφή αλοιφής (30 γρ. σκόνη κηκιδίου σε 120 γρ. λαρδί) σε αιμορροίδες που πονούν και για την αιμορραγία της μύτης και των ούλων. Το αφέψημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν γαργάρα για το λαιμό και την αμυγδαλίτιδα.»

roupakia_skaroiΡουπάκια (βελανιδιές) στο δάσος των Σκάρων

Επίσης τα κηκίδια, όπως και οι θήκες των βελανιδιών χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν στη βαφική. Οι ψαράδες στο Β. Αιγαίο μούλιαζαν τα δίκτυα τους σε τσάι βελανιδιάς για να τα βάψουν σε αποχρώσεις μεταξύ μπεζ και καφέ. Οι νοικοκυρές και οι υφάντρες έβαφαν τα μάλλινα και βαμβακερά νήματα σε αποχρώσεις μαύρου, καφέ, μουσταρδί, λαδί και καρυδί.

Quercus infectoria gall acorn wasp gallnut

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.


Displaying 2 Comments
Have Your Say
  1. Ο/Η Ελενη λέει:

    καλημέρα,
    θα ήθελα να σας εκφράσω ένα παράπονο( οχι οτι θα έχει σημασία για εσας), γιατί έχετε κλειδωμένα τα άρθρα και τις διευθύνσεις άλλων πηγών σας?Πρώτον υπάρχουν πολλές δυνατότητες αντιγραφής και δευτερον νομίζετε ότι κανείς δεν σέβεται τα πνευματικά δικαιώματα σας?
    ευχαριστώ

  2. Ο/Η kolivasf λέει:

    @Ελένη

    Αυτό έχει αποκλειστικά και μόνο να κάνει με τοπικό σάιτ που έχει αντιγράψει το μισό αρχείο της σελίδας. Πραγματικά αρπαχτικό! Έτσι τουλάχιστον δεν μπορεί να κάνει αντιγραφή επικόλληση όπως έχει κάνει πολλές φορές στο παρελθόν…

Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.