Τα σαλιγκάρια της ορεινής Λευκάδας
Είναι το κύριο είδος σαλιγκαριού που απαντάται στην ορεινή Λευκάδα. Στην περιοχή του Αλεξάνδρου το θυμόμαστε από τα παιδικά μας χρόνια, ενώ άδεια κελύφη βρίσκουμε πολύ συχνά. Το μέγεθός του είναι μεγάλο και το κέλυφος σφαιρικό σε άσπρο χρώμα.
Δεν γνωρίζουμε αν το είδος αυτό είναι εδώδιμο και ούτε είναι στις προθέσεις μας κάτι τέτοιο. Αρκούμαστε στη φωτογράφηση, αν και κάποτε που βρεθήκαμε στην Κρήτη (χοχλιούς λένε εκεί τα σαλιγκάρια) έτυχε να δοκιμάσουμε σε ένα φιλικό σπίτι και ήταν ένας πεντανόστιμος μεζές.
Σύμφωνα με την Βικιπαίδεια τα σαλιγκάρια δραστηριοποιούνται όταν επικρατεί υγρασία (π.χ. μετά την βροχή, κατά την διάρκεια της νύχτας) ενώ όταν οι συνθήκες είναι υπερβολικά ξηρές υποχωρούν στο εσωτερικό του κελύφους και σφραγίζουν την είσοδο με ένα είδος προσωρινού καλύμματος από αποξηραμένη βλέννα, το επίφραγμα. Σε αυτή την κατάσταση τα σαλιγκάρια βρίσκονται σε ένα είδος «νάρκης» και μπορούν να επιβιώσουν χωρίς νερό για μήνες.
Έχουν μακρόστενο σώμα, που προεξέχει εν μέρει από το κέλυφος, και κεφάλι το οποίο φέρει δύο ζευγάρια κεραιών που συστέλλονται. Τρέφονται με φυτικές ύλες (χορτάρι, βλαστάρια) τις οποίες αποσπούν από το υπόστρωμα χρησιμοποιώντας την γλώσσα τους (που φέρει κερατώδεις σχηματισμούς σαν δόντια) ενώ κινούνται αργά αφήνοντας ίχνη βλέννας.
Έχουν βρεθεί κελύφη σαλιγκαριών σε αρχαιολογικές ανασκαφές, μια ένδειξη ότι τα σαλιγκάρια τρώγονται από τα προϊστορικά χρόνια. Ένας αριθμός των αρχαιολογικών χώρων γύρω από τη Μεσόγειο που έχει ανασκαφεί μας παρέχει φυσικές αποδείξεις της μαγειρικής χρήσης διαφόρων ειδών σαλιγκαριών. Οι Ρωμαίοι, ειδικότερα, θεωρούσαν τα σαλιγκάρια εκλεκτή τροφή, όπως αναφέρεται στα γραπτά του Πλίνιου.
Τα σαλιγκάρια ζουν ως και 15 χρόνια. Κάθε σαλιγκάρι γεννά περίπου 85 αβγά που εναποθέτει σε μικρούς λάκκους και τα μικρά σαλιγκαράκια γεννιούνται μετά από 2-4 εβδομάδες. Συνήθως τα σαλιγκάρια γεννούν όταν έχει υγρασία και η πιο γόνιμη περίοδος τους είναι από Φεβρουάριο έως Οκτώβριο.
Σύμφωνα με μία έρευνα του Δρ Αθανάσιου Δαγκαλίδη η χώρα μας λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της (γεωμορφολογία, κλίμα, γεωγραφική θέση, γεωλογική εξέλιξη, απομονωμένες περιοχές, κ.τ.λ.), παρουσιάζει πολύ μεγάλη βιοπικοιλότητα, με τον υψηλότερο στην Ευρώπη αριθμό ειδών ανά τ.χλμ.. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα η ελληνική χερσαία μαλακοπανίδα περιλαμβάνει περίπου 700 είδη σαλιγκαριών, που κατανέμονται σε 38 οικογένειες, σημαντικότερες των οποίων κατά σειρά, είναι τα Clausiliidae, τα Zonitidae, τα Hygromiidae, τα Helicidae και τα Enidae.
Τα περισσότερα (περίπου 55%) από τα είδη σαλιγκαριών της χώρας μας είναι ενδημικά (δηλαδή βρίσκονται μόνο στην Ελλάδα και ειδικότερα μόνο σε κάποιες περιοχές της), ενώ μόλις 4% του συνόλου(περίπου 30) εξαπλώνονται σε όλη την επικράτεια. Ακόμη και σε επίπεδο γένους όμως εμφανίζουν βιολογική ποικιλομορφία που οφείλεται στις έντονες κλιματικές διαφορές που επηρεάζουν τον βιολογικό τους κύκλο. Έτσι στη Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα τα σαλιγκάρια είναι δραστήρια από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο, ενώ αντίθετα στη Νότια από το φθινόπωρο μέχρι και την άνοιξη.
Η οικογένεια που παρουσιάζει εμπορικό ενδιαφέρον είναι η Helicidae και ειδικότερα το γένος Helix. Στη χώρα μας η οικογένεια αυτή είναι ευρύτατα διαδεδομένη, ιδιαίτερα στη νότια ηπειρωτική χώρα και τα νησιά όπου καλύπτει περίπου το 30% του συνόλου της μαλακοπανίδας. Το είδος που εκτρέφεται στη χώρα μας είναι κυρίως το Helix aspersa που έχει εξαιρετική προσαρμοστικότητα στις επικρατούσες συνθήκες πολλών περιοχών και παρουσιάζει σοβαρά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλα είδη (ώριμη τεχνογνωσία εκτροφής, πολλαπλά ζευγαρώματα, βιολογικός κύκλος, υψηλή διεθνής ζήτηση, ικανοποιητικές τιμές, κ.τ.λ.).
