Σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα στην Κύθνο
Χώρος Β. Η στιγμή της εύρεσης της επιγραφής που αναφέρεται στον πειρατή Γλαυκέτη (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Σημαντικά ήταν τα αποτελέσματα της συνεργατικής ανασκαφικής έρευνας 2020 του Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Αεροφωτογραφία της βραχονησίδας «Βρυοκαστράκι» (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε και φέτος στη βραχονησίδα «Βρυοκαστράκι», απέναντι από την αρχαία πόλη της Κύθνου. Η θέση κατοικήθηκε αδιάκοπα από τον 12ο αιώνα π.Χ. έως τον 7ο αιώνα μ.Χ., ενώ υπάρχουν πλέον σαφείς ενδείξεις και για την παρουσία κυκλαδικής εγκατάστασης της 3ης χιλιετίας π.Χ. Οι εργασίες επικεντρώθηκαν στους τρεις τομείς που ερευνώνται από το 2018: Το μνημειώδες ιερό των γεωμετρικών – κλασικών χρόνων, το επίμηκες κτίριο της ύστερης αρχαιότητας και την τρίκλιτη πρωτοβυζαντινή βασιλική.
Αεροφωτογρφία της βραχονησίδας «Βρυοκαστράκι» (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Στο αρχαίο ιερό οι έρευνες περιορίστηκαν στην ανασκαφή αδιατάρακτων στρωμάτων, με σκοπό αφενός τη χρονολόγηση της κατασκευής του μνημειώδους αναλήμματος και αφετέρου την καλύτερη κατανόηση της φύσης της λατρείας. Στα ευρήματα συγκαταλέγονται λίγα πήλινα ειδώλια, κυρίως γυναικείων μορφών και ορισμένα χάλκινα αναθήματα, όπως μικρογραφικές πόρπες και άλλα κοσμήματα. Τα ευρήματα αυτά παραπέμπουν μάλλον σε κάποια γυναικεία θεότητα.
Αεροφωτογρφία της περιοχής του αρχαίου ιερού (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)2 / 1
Στο επίμηκες κτίριο ολοκληρώθηκε η αποκάλυψη σε έκταση του κτιριακού συγκροτήματος πρωτοβυζαντινών χρόνων. Η αρχική φάση της οχύρωσης και των χώρων φαίνεται ότι χρονολογείται στην αρχαϊκή τουλάχιστον περίοδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους πεσμένους λίθους βρέθηκε μία ενδιαφέρουσα τιμητική επιγραφή που αφορά κάποιον Κλεαίνετο από την Αιτωλία και σχετίζεται με ένα γνωστό περιστατικό, το οποίο μαρτυρείται από επιγραφές που βρέθηκαν παλαιότερα στην Αθήνα, οι οποίες αναφέρονται στον πειρατή Γλαυκέτη που είχε καταλάβει την Κύθνο στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα.
Το αρχαίο ιερό από τα ανατολικά (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Ακόμα, βρέθηκαν πολύ σημαντικές επιγραφές. Η μία, σε δωρική διάλεκτο, είναι ψήφισμα του Δήμου Κυθνίων που ορίζει κάποιους οικοδομικούς περιορισμούς, καθώς και το πρόστιμο που θα εισπράξουν οι θεωροί στην περίπτωση παράβασης. Η άλλη μακροσκελής επιγραφή είναι τιμητική και αναφέρεται στις σημαντικές τιμές που αποδίδουν ο Δήμος και η Βουλή των Κυθνίων σε κάποιο πρόσωπο.
Κεραμική των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων από το ιερό (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Τέλος, η ανασκαφή εξωτερικά και περιμετρικά της τρίκλιτης πρωτοβυζαντινής βασιλικής αποσκοπούσε στην περαιτέρω ανάδειξη του μνημείου.
Αναθήματα από το ιερό (χάλκινες πόρπες, κεφαλή πήλινου γυναικείου ειδωλίου) (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Πήλινος Παλαιοχριστιανικός λύχνος (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Χώρος Η. Άνω τμήμα αποθηκευτικού πίθου κατά χώραν (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Αεροφωτογραφία της τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Κνήμη ανδρικού αγάλματος ενσωματωμένη σε τοίχο του Χώρου Γ του Κτιρίου 2 (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Αποκάλυψη επιγραφής σε δωρική διάλεκτο στο στρώμα καταστροφής του Χώρου ΙΓ του Κτιρίου 2 (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Σφόνδυλος μαρμάρινου κίονα εξωτερικά της εκκλησίας (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
Μαρμάρινο τραπεζοφόρο σε δύο θραύσματα με απόληξη λεοντοπόδαρου, σε β’ χρήση στο βόρειο κλίτος της εκκλησίας (Πηγή: ΥΠΠΟΑ)
