Παλίρροια: Το φαινόμενο είναι σε έξαρση στις ελληνικές ακτές

Πολύ συζήτηση έχει γίνει τελευταία για την παλίρροια στην Ελλάδα. Ένα φαινόμενο σχετικά ανεπαίσθητο που παρατηρούν κατά κύριο λόγο οι μετεωρολόγοι και οι θαλασσινοί. Αυτή την εβδομάδα το φαινόμενο είναι σε έξαρση στις ελληνικές ακτές. Κι όταν λέμε σε έξαρση, εννοούμε ότι έχει φτάσει τα 50 με 60 εκατοστά από τη μέση στάθμη. Αν μαθευόταν η ανησυχία μας στους «εργάτες της θάλασσας» του Βίκτορ Ουγκό θα έπεφτε πολύ γέλιο!!! Η παλίρροια πάντα έδινε τροφή στο μεταφυσικό. Σε άλλες περιπτώσεις συνδεόταν με δυσοίωνα μηνύματα. Η αλήθεια είναι ότι ακόμη κι η επιστήμη άργησε να την εξηγήσει σε όλες τις περιπτώσεις.

Ας το δούμε εν συντομία… επιστημονικώς

Η παλίρροια δημιουργείται από την επίδραση της έλξης της σελήνης κατά κύριο λόγο, της έλξης του ηλίου, της περιστροφής της γης, της κλίσης της σελήνης και φυσικά των μετεωρολογικών συνθηκών. Λόγω των τοπικών συνθηκών, η ένταση της παλίρροιας διαφέρει από μέρος σε μέρος. Η μέγιστη τιμή της ανύψωσης της στάθμης λέγεται πλημμυρίδα (high tide) και η ελάχιστη άμπωτης ή ρηχία (low tide).

Η έλξη του Ήλιου

Ο ήλιος είναι πολύ μεγαλύτερος από τη σελήνη, απέχει όμως πολύ περισσότερο από τη γη. Έτσι, η έλξη της βαρύτητας, που εξασκεί πάνω στη γη, είναι μικρότερη, σχεδόν η μισή από αυτή της σελήνης. Παρόλα αυτά, η έλξη του ηλίου είναι πολύ σημαντική στο φαινόμενο της παλίρροιας.

Συζυγίες και αντιζυγίες

Καθώς η σελήνη διαγράφει τη μηνιαία τροχιά της γύρω από τη γη, κάποια στιγμή ευθυγραμμίζεται με τον ήλιο και τη γη δύο φορές, παρουσιάζοντας τις λεγόμενες συζυγίες και αντιζυγίες. Όταν συμβαίνει αυτό, οι έλξεις του ηλίου και της σελήνης προστίθενται, αυξάνοντας και μειώνοντας αντίστοιχα το φαινόμενο της παλίρροιας. Οι πλημμυρίδες φτάνουν στη μέγιστη τιμή τους και αντίστοιχα οι ρηχίες στην ελάχιστη, οπότε λέμε ότι έχουμε τις παλίρροιες συζυγιών (spring tides). Όταν η σελήνη διαγράφει την τροχιά της γύρω από τη γη, σχηματίζει δύο φορές μια ορθή γωνία με τη γη και τον ήλιο. Δηλαδή κατά το πρώτο και τρίτο τέταρτό της. Όταν συμβαίνει αυτό, οι έλξεις του ηλίου και της σελήνης εξουδετερώνονται μεταξύ τους, κι έτσι η ένταση του φαινομένου μειώνεται. Οι πλημμυρίδες φτάνουν την ελάχιστη τιμή τους και αντίστοιχα οι ρηχίες, τη μέγιστη, οπότε λέμε ότι έχουμε τις παλίρροιες τετραγωνισμού (neap tides). Η διαφορά του ύψους της παλίρροιας μεταξύ της πλημμυρίδας και της ρηχίας λέμε ότι είναι το εύρος της (tide range).

Ας γυρίσουμε, όμως, στις φάσεις της σελήνης, για να δούμε πώς μπορούμε να προβλέψουμε τις παλίρροιες των συζυγιών και αυτές του τετραγωνισμού. Όταν η σελήνη βρίσκεται μεταξύ της γης και του ήλιου, άρα σε ευθυγράμμιση με τη γη και τον ήλιο, το φεγγάρι δεν είναι ορατό. Όταν η σελήνη βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης, σε ευθυγράμμιση με τον ήλιο, έχουμε πανσέληνο. Σε κάθε μια από τις δύο αυτές περιπτώσεις, ξέρουμε ότι θα έχουμε μια παλίρροια συζυγίας ή αντιζυγίας. Περίπου 1 ½ μέρες μετά την πρώτη και δεύτερη περίπτωση, που δεν βλέπουμε καθόλου φεγγάρι και που βλέπουμε πανσέληνο, ξέρουμε ότι η παλίρροια συζυγίας βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτό γιατί χρειάζονται περίπου 1 ½ μέρες για το συνδυασμό των έλξεων βαρύτητας της σελήνης και του ηλίου, μέχρι να αποκτήσουν πλήρη ισχύ. Το διάστημα μεταξύ των δύο περιπτώσεων είναι περίπου 15 μέρες. Οι παλίρροιες τετραγωνισμού παρουσιάζονται 7 ½ μέρες περίπου μετά από τις παλίρροιες συζυγιών.

Η έλξη της Σελήνης

Οι παλίρροιες οφείλονται κυρίως στην έλξη τη βαρύτητας της σελήνης. Η έλξη αυτή κάνει τη στάθμη της θάλασσας να ανεβαίνει, κατά την πλημμυρίδα, σε δύο περιοχές της γης, αυτήν που βρίσκεται πιο κοντά και αυτή που βρίσκεται πιο μακριά από το φεγγάρι, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές της γης η στάθμη κατεβαίνει. Καθώς η γη στρέφεται γύρω από τον άξονά της, οι περιοχές, που βρίσκονται πιο κοντά στη σελήνη αλλάζουν συνεχώς. Έτσι η στάθμη της θάλασσας αλλάζει και αυτή συνέχεια. Η γη χρειάζεται 24 ώρες για να κάνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον άξονά της, αλλά το φεγγάρι στρέφεται ανάλογα με την κίνηση της γης.

Συμπέρασμα: Η πρόληψη είναι η λύση κι όχι οι προλήψεις

Το φυσικό φαινόμενο της παλίρροιας έχει πολύ τροφή για μελέτη. Ακόμη και ιστορική. Τα παλιρροϊκά κύματα Τσουνάμι δεν είναι άσχετα, αλλά αποτελούν ένα ξεχωριστό μεγάλο κεφάλαιο, που δεν έχει καμία σχέση με το φαινόμενο που παρατηρείται αυτές τις μέρες στις θάλασσές μας. Πάντως οι προλήψεις κι ο ανορθολογισμός δεν έχουν θέση εδώ. Μάλλον αλλού πρέπει να αναζητήσουμε τους υπεύθυνους για το γεγονός ότι τα φυσικά φαινόμενα προκαλούνε φόβο, νεκρούς και τραυματίες στις μέρες μας. Είναι πραγματικότητα ότι όποτε έχουμε σεισμούς καταπλακωνόμαστε, στις φωτιές καιγόμαστε και στις πλημμύρες πνιγόμαστε. Η αιτία βρίσκεται στο ότι δεν επιλέγεται η πρόληψη από το αστικό κράτος. Το κόστος της πρόληψης είναι πιο μεγάλο από αυτό της ανοικοδόμησης, αποκατάστασης κι επισκευής. Οι αστοί και οι κυβερνήσεις τους μετράνε σε λεφτά τα πάντα. Γι αυτό και η ζυγαριά του κόστος – οφέλους γέρνει ενάντια στο περιβάλλον και τη ζωή του λαού. Σε τελευταία ανάλυση είναι και «ατομική ευθύνη» του λαού να λύσει το πρόβλημα της εξουσία.

Πηγή: alt.gr – Γαρδίκης Νίκος