Σαν σήμερα το 1864 πεθαίνει ο οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 και Φιλικός Γιάννης Μακρυγιάννης

Σαν σήμερα το 1864 πεθαίνει ο οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 και Φιλικός, Γιάννης Μακρυγιάννης. Ο Μακρυγιάννης μετείχε επίσης στο κίνημα της 3ης του Σεπτέμβρη του 1843 που απαιτούσε την κατάργηση της απόλυτης μοναρχίας με την υιοθέτηση Συντάγματος.

Κατόπιν συνέχισε να μάχεται για τη διεύρυνση των δικαιωμάτων και ελευθεριών των λαϊκών τάξεων, με αποτέλεσμα το 1851 να κατηγορηθεί για συνωμοσία κατά του βασιλιά, να συλληφθεί και να καταδικαστεί σε θάνατο. Η ποινή του μετριάστηκε σταδιακά, έμεινε στη φυλακή δυο χρόνια για να αποφυλακιστεί τελικά (1854) με τη μεσολάβηση του Δημητρίου Καλλέργη.

Η υγεία του όμως από τις κακουχίες και τη βαναυσότητα της φυλακής κλονίστηκε. Έτσι ο Μακρυγιάννης απομονώθηκε στο σπίτι του κοντά στους στύλους του Ολυμπίου Διός (η συνοικία αυτή φέρει μέχρι σήμερα το όνομά του – «Μακρυγιάννη») όπου και πέθανε. Λίγες μέρες πριν είχε προαχθεί από την τότε κυβέρνηση στο βαθμό του αντιστράτηγου.

Ονομάστηκε «εικονογράφος» του Αγώνα. Καλεσμένος από τον Ι. Μακρυγιάννη, ο αγιογράφος και λαϊκός ζωγράφος Δημήτριος Ζωγράφος, φερόμενος ως Παναγιώτης Ζωγράφος, εργάστηκε από το 1836 ως το 1839 στο σπίτι του στρατηγού, για την εκτέλεση των «εικονογραφιών» του Αγώνα. Οπλαρχηγός στην Ελληνική Επανάσταση, συμμετείχε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς, στα γεγονότα της Κορίνθου και στην καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια. Γι΄ αυτό και ο Μακρυγιάννης τον χαρακτηρίζει ως «αγωνιστή».

Ο Μακρυγιάννης συνέλαβε και κατέστρωσε ένα εικονογραφικό πρόγραμμα, με σκοπό να ιστορήσει τους αγώνες των Ελλήνων για την ανεξαρτησία, παρουσιάζοντας τα πραγματικά γεγονότα και προβάλλοντας την ιστορική αλήθεια, θέλοντας να γίνουν γνωστά στους Έλληνες και τους Δυτικούς. Ο κύκλος των «εικονογραφιών» που πρότεινε ο Μακρυγιάννης αποτελούσε το εικαστικό συμπλήρωμα των «Απομνημονευμάτων» του.

Αρχικά ο Μακρυγιάννης ανέθεσε την εκτέλεση των εικονογραφιών σε ξένο, «Φράγκο» ζωγράφο, τον οποίο απέλυσε επειδή δεν έμεινε ικανοποιημένος από τους πρώτους πίνακες που φιλοτέχνησε και επειδή λόγω γλώσσας δεν μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί του. Η απομάκρυνση του ξένου ζωγράφου δε σήμαινε για τον Μακρυγιάννη περιφρόνηση προς τη δυτική τέχνη, που σύμφωνα με ομολογία του εκτιμούσε, αλλά συνειδητή επιλογή μιας τεχνοτροπίας καταλληλότερης για την ιστόρηση των μαχών και εικαστικά προσιτής και κατανοητής για το πλατύ κοινό.

Το εικονογραφικό πρόγραμμα του Μακρυγιάννη περιλάμβανε 26 πίνακες. Με βάση την παραγγελία, ο Δ. Ζωγράφος και οι γιοι του φιλοτέχνησαν πέντε σειρές πινάκων. Οι πίνακες της αρχικής σειράς έγιναν με την παραδοσιακή τεχνική της αυγοτέμπερας πάνω σε ξύλινες σανίδες. Οι άλλες σειρές απαρτίστηκαν από ισάριθμες υδατογραφίες ζωγραφισμένες σε στρατσόχαρτο. Ο Ζωγράφος κινείται μεταξύ της βυζαντινής και της λαϊκής εικονογραφικής παράδοσης. Κατά την επεξεργασία του θέματος δεν επιδιώκει τη φυσιοκρατική απεικόνιση του χώρου και τη ρεαλιστική αναπαράσταση των γεγονότων. Με την απλοποίηση των μορφών, τονίζει τον αφηγηματικό χαρακτήρα της σύνθεσης και χρησιμοποιεί την παραδοσιακή χρωματική κλίμακα.

Ο Μακρυγιάννης παρουσίασε τους πίνακες του Αγώνα σε επίσημο δείπνο στο σπίτι του, κατά την εθνική γιορτή του 1839. Αυτή υπήρξε η πρώτη έκθεση έργων τέχνης που οργανώθηκε στο νέο ελληνικό κράτος.

(Πηγές: 902.gr, Εφημερίδα Ριζοσπάστης)