Τα αποκαλυπτήρια το 1971 της αναμνηστικής στήλης στη θέση «Μαγεμένου» Νικιάνας

Σήμερα Κυριακή 4 Ιουλίου 2021 η επιμνημόσυνη δέηση και η κατάθεση στεφάνων

Η αναμνηστική στήλη στη θέση «Μαγεμένου» Νικιάνας

Τα αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής στήλης στη θέση «Μαγεμένου» της Νικιάνας για την πρώτη συγκέντρωση των οπλαρχηγών της Ελληνικής Επανάστασης τον Ιούλιο του 1807, που είχαν προστρέξει για την ενίσχυση της άμυνας της Λευκάδας που απειλούνταν από τα επεκτατικά σχέδια του Αλή πασά, υπό την οργάνωση και καθοδήγηση του Ιωάννη Καποδίστρια, έγιναν το απόγευμα της Κυριακής 19 Σεπτεμβρίου 1971, με πρωτοβουλία, φροντίδα και δαπάνη του εν Αθήναις και Πειραεί Συλλόγου Λευκαδίων. Αφορμή στάθηκε ο εορτασμός των 150 χρόνων από την επανάσταση του 1821.

Στη συγκέντρωση των οπλαρχηγών στου «Μαγεμένου» ο Καποδίστριας κρατάει τον Κατσαντώνη που σέρνει πρώτος το χορό

Στην εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων της στήλης είχαν παραστεί ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ.κ. Νικηφόρος, ο οποίος προέβη και στα αποκαλυπτήρια της στήλης, ο Νομάρχης, ο Δήμαρχος (Θεόδωρος Ζωϊτάς), ο Στρατιωτικός Διοικητής, εκπρόσωποι του Συλλόγου Λευκαδίων και της Οργανωτικής Επιτροπής, ο Χριστόφορος Μελάς, Διευθυντής της εφημερίδας «Ηχώ της Λευκάδος», ο Ε. Μανωλίτσης, δημοσιογράφος, η Ναταλία Ζακυνθινού και πλήθος κόσμου από την πόλη και τα γειτονικά χωριά. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την ανάκρουση του εθνικού ύμνου από την Φιλαρμονική.

Η αναμνηστική στήλη στου «Μαγεμένου» το 1971

Για το ιστορικό της ημέρας μίλησε το απόγευμα της ίδιας μέρας στην αίθουσα του χειμερινού κινηματογράφου «Απόλλων» ο καθηγητής Δημοσθένης Κουνιάκης. Στη συνέχεια ο Διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Ωδείου, ποιητής και συγγραφέας, Θάνος Τράγκας (σ.σ. αναγράφεται εσφαλμένα ως Πάνος Τράγκας), και η σύζυγός του ηθοποιός, Μαίρη Βογιατζή, που είχαν επίσημα προσκληθεί για την επέτειο, «αποθεώθηκαν από το κοινό με τις συναρπαστικές απαγγελίες ηρωικών ποιημάτων του αγώνα μας. Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε το παλλόμενο πάθος της κ. Βογιατζή στον «Κατσαντώνη» του Αρ. Βαλαωρίτη», όπως σημειώνεται σε σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ηχώ της Λευκάδας» (Μηνιαία Εφημερίς των Απανταχού Λευκαδίων, Αριθμός φύλλου 8, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος) που υπογράφει ο Ε. Μανωλίτσης και από το οποίο αντλήσαμε τις πληροφορίες για την ανάρτηση.

Η απλή μαρμάρινη στήλη που είναι στημένη στην ακτή «Μαγεμένου», στο 12ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Λευκάδας-Νυδριού, πάνω σε μια ξέφωτη πλαγιά που δεσπόζει επιβλητικά της περιοχής, θυμίζει ότι ο μετέπειτα κυβερνήτης της Ελλάδας Καποδίστριας την εποχή που η Λευκάδα πολιορκούνταν από τον Αλή πασά στάθηκε ο πρωτεργάτης μιας μεγάλης στιγμής του σκλαβωμένου έθνους. Την στήλη φιλοτέχνησε ο Λευκαδίτης Σάντας. Στη στήλη αναγράφεται:

«Εδώ εις την ακτήν του Μαγεμένου, τον Ιούλιον του 1807 ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Άρτης Ιγνάντιος, ο Λευκάδος Παρθένιος με τετρακόσιους πολεμιστάς: Κατσαντώνην, Βλαχάβαν, Τζαβέλλαν, Καραΐσκον, Νικοτσάραν, Τζαβελαίους, Μποτσαραίους, κ.ά. ωργάνωσαν την πρώτην μεγάλην προεπαναστατικήν συγκέντρωσιν. Εδώ ωρκίσθησαν ελευθερίαν ή θάνατον και εδώ το πρώτον αντιλάλησεν το ναι της εθνικής ψυχής δι΄ απελευθέρωσιν του Έθνους. Η Λευκάς 150 έτη από της Εθνεγερσίας έστησε την στήλην ταύτην τον Αύγουστον του 1971».

Η Λευκάδα είναι στενά συνδεδεμένη με τον μεγάλο αγώνα του ΄21. Είναι πασίγνωστο το γεγονός που αποτέλεσε ο όρκος των αγωνιστών στην Βλαχέραινα. Το 1971 ο Σύλλογος Λευκαδίων έφερε στο φως, με αφορμή τον εορτασμό των 150 χρόνων από την επανάσταση του 1821, το υψίστης σημασίας γεγονός της συγκέντρωσης των οπλαρχηγών στου «Μαγεμένου» που δεν είχε πάρει ακόμη τη θέση του στην ιστορία. Ένα γεγονός για το οποίο ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, κατανοώντας τη σπουδαιότητά του είχε γράψει ότι ήταν η στιγμή που «οι Κλέφτες μετεμορφώθησαν εις Κλεφτουριάν»: «Δηλαδή απέβαλον την ιδέαν της ατομικής κεχωρισμένης κατά των εχθρών αντιδράσεως και συνησπίσθησαν και συνετάχθησαν υπό την αρχηγίαν του Κατσαντώνη εις στρατόν εθνικόν, με έν και μόνον σύνθημα, άσπονδον κατά των τυράννων της πατρίδος πόλεμον, με ένα και μόνον σκοπόν, την απελευθέρωσιν της βασανιζομένης μητρός των».

Ο τέως πρόεδρος του Συλλόγου Νικιάνας «οι Σκάροι» επί της θητείας του οποίου καθιερώθηκαν οι εκδηλώσεις

Το γεγονός όμως αυτό ξεχάστηκε γρήγορα και έπεσε ξανά στην αφάνεια. Θα έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια ακόμη έως ότου ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νικιάνας «οι Σκάροι», υπό την προεδρία του Κώστα Βερύκιου, καθιερώσει τις εκδηλώσεις «Μνήμης και Τιμής» που είναι αφιερωμένες στο ιστορικό αυτό γεγονός – ήταν να γίνουν φέτος για 15η συνεχόμενη χρονιά.

Πάλι καλά που στο επίσημο πρόγραμμα του επιστημονικού συνεδρίου με τίτλο «Εδώ όπου ξεκίνησαν όλα. Στου Μαγεμένου 1807» (παρεμπιπτόντως απουσιάζει παντελώς η αναμνηστική στήλη και αντί αυτής βλέπουμε κάτι παλιά δυσανάγνωστα έγγραφα), που διοργανώνει το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, ο σύλλογος της Νικιάνας συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο με τους «ευγενικούς υποστηρικτές». Α… θα τους παρασχεθεί και μια θέση στο επίσημο γεύμα που θα παρατεθεί σήμερα, Κυριακή 4 Ιουλίου 2021, μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο, σε ταβέρνα της Νικιάνας, για τους επίσημους προσκεκλημένους, μεταξύ των οποίων θα είναι ο κ. Μάκης Βορίδης, υπουργός Εσωτερικών, που θα εκπροσωπήσει την κυβέρνηση, και κ. Προκόπης Παυλόπουλος, πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και επίτιμος πρόεδρος του συνεδρίου.

Ο κ. Θ. Καββαδάς με τον κ. κ. Ν. Γαλαζούλα, απόγονο του κλέφτη Αντώνη Κατσαντώνη, στο Μνημείο στου «Μαγεμένου»

Αρωγό στην προσπάθεια αυτή βρήκε ο σύλλογος «οι Σκάροι» τον βουλευτή Λευκάδας, κ. Θανάση Καββαδά, ο οποίος είχε επισκεφτεί το 2017 τον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο. Λίγες ημέρες αργότερα, κατά την διάρκεια της επίσκεψής του στην Λευκάδα, ο κ. Παυλόπουλος επισκέφθηκε το Μνημείο στου Μαγεμένου, καταθέτοντας στεφάνι, σε μια ισχυρή συμβολική κίνηση έμπρακτης αναγνώρισης. Είχε μάλιστα δηλώσει στην επίσημη τελετή ανακήρυξής του σε επίτιμο δημότη Λευκάδας:

Ο πρώην Πρόεδρος της δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, στο Μνημείο στου «Μαγεμένου» το 2017

«… Όμως θέλω να τονίσω ότι αυτή την ιερή ημέρα πρέπει να αποκαταστήσουμε μια, ας το πούμε έτσι, ιστορική αδικία. Ιστορική αδικία με την έννοια ότι εδώ το 1807, ανάμεσα στον Ιούνιο και τον Ιούλιο, υπήρξε ένα ιστορικό γεγονός το οποίο η Λευκάδα πρέπει να το καθιερώσει ως ένα είδος δικής της ιστορικής γιορτής, γιατί είναι μια γιορτή που συνδέεται μόνο με τη Λευκάδα. Είναι κάτι το οποίο σηματοδοτεί πολλά για την έναρξη και την εξέλιξη της εθνεγερσίας ως τη τελική της κατάληξη την 25η Μαρτίου του 1821 στην Αγία Λαύρα. Και μιλάω για τη σύναξη στην παραλία του Μαγεμένου…».

Όσον αφορά την αναβάθμιση του Μνημείου που ήταν να γίνει με χρηματοδότηση από το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (ο Δήμος Λευκάδας θα έκανε με δικά του έξοδα τη διαμόρφωση του χώρου) και περιλαμβάνει μεγάλες μαρμάρινες πλάκες εγχαραγμένες, χυτή πλάκα με ανάγλυφη παράσταση καθώς και ένα ορειχάλκινο βωμό αναβάλλεται για το μέλλον, αφού τόσα πολλά έχουν στο κεφάλι τους οι ιθύνοντας α΄ και β΄ βαθμού (αυτο)διοίκησης και που να τα προλάβουν όλα… Σε 50 χρόνια εξάλλου θα στρογγυλέψουν πάλι τα χρόνια και θα γιορταστεί η 250η επέτειο από την επανάσταση του 1821.

(Πηγή: Με πληροφορίες από την «Ηχώ της Λευκάδας», Μηνιαία Εφημερίς των Απανταχού Λευκαδίων, Αριθμός φύλλου 8, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος)