Σαν σήμερα το 1944 ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει το Αγρίνιο

Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1944, ανήμερα του Σταυρού, οι Γερμανοί, στα πλαίσια της γενικής υποχωρήσεώς τους και της αποχωρήσεώς του από την Ελλάδα, εγκατέλειψαν το Αγρίνιο. Την ίδια μέρα οι στρατιωτικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ που ήταν πλησίον του Αγρινίου μπήκαν στην πόλη.

Λεπτομέρεια της πιο πάνω φωτογραφίας. Πρώτος δεξιά ο Πάνος Γιαννούλης.

Ανάμεσά τους και ο Λευκαδίτης καπετάνιος του ΕΛΑΣ και αργότερα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) Πάνος Γιαννούλης που ήταν διοικητής Λόχου στο ΙΙ Τάγμα του 2/39 Συντάγματος της 7ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ. Ζωσμένο στη μέση του το χαρακτηριστικό πορσάνικο μαχαίρι που ήταν αχώριστος σύντροφός του. Γράφει ο ίδιος σε χειρόγραφό του για την Μάχη της Αμφιλοχίας: «… χτυπούσα χωρίς οίκτο με το μαχαίρι μου που ήταν το σκιάχτρο των γερμανών. Όταν ανάψαμε φως στο πόστο μπλόκο δεν υπήρχε γερμανός ζωντανός, αλλά πτώματα και ερίπια. Η αντίσταση του φυλακίου βάσταξα 1/4 της ώρας…».

Να πως περιγράφει ο ίδιος ο Γιαννούλης σε χειρόγραφό του την απελευθέρωση του Αγρινίου:

«… Όταν γύρισα τα μεσάνυχτα στα [ ] από το άλογό μου κτύπησα στο νεφρό μου από τον [ ]. Με μετέφεραν σε κακή κατάσταση στο νοσοκομείο της Λεπενούς όπου με νοσήλευσαν ο γιατρός Ξενοφ. Γρηγόρης και μου συνέστησαν πλήρη ακινησία. Όταν έφυγαν οι γερμανοί όπλισαν όλους τους Εθνοπροδότες του Αγρινίου μέχρι (3.000) για να μας απασχολίσουν και να ταξιδέψουν αυτού ανενόχλητοι. Τμήματα της (13) μεραρχίας κύκλωσαν το Αγρίνιο και απέτησαν από τους προδότες να παραδοθούν. Την ίδια ώρα έπερνα διαταγή να μετακινηθώ για το Αγρίνιο. Έκανα μια προσπάθεια να σηκωθώ, αλλά έπεσα στο κρεβάτι ανέσθητος. Ο ιατρός μου συνέστησε ότι θα μίνω για πολύ καιρό στο κρεββάτι και μου έκανε μια ένεση μορφίνης για να ησυχάσω. Τα μεσάνυχτα ξύπνησα, άκουσα να δουλεύει στο Αγρίνιο πολυβόλο. Δεν πονούσα πλέον, ήμουν τελείως καλά.

Καβάλησα το άλογό μου και το πρωί ήμουν στο Αγρίνιο. Οι προδότες που δύο ολόκληρα αδελφομένα με τον κατακτητή σκότωναν τα τίμια ελληνόπουλα, παραδίνονταν στον Εθνικό στρατό του ΕΛΑΣ άνευ όρων. Η υποδοχή που μας έκανε ο Αγρινέϊκος λαός ήταν συγκινητική. Χιλιάδες λαός με άνθη εστεφάνωναν ελευθερωτάς. Μα και αυτοί οι εθνοπροδότες μας υποδέχονταν με βεγκαλικά. Το ΙΙ τάγμα δεν έμελλε να βρει πουθενά ησιχία ή να καθίσει σε πόλη να ξεκουραστεί καθόλου. Ήταν θλιβερή εποχή του Δεκέμβρη που ο Παπανδρέου με τους ταγματαλίτες με όλα τα αποβράσματα του υποκόσμου θέλησε να κυβερνήσει ετσιθελικά. Τη χαρά μας οι σύμμαχοί μας άγγλοι μας νόμισαν για κάφρους ή για υπηκόοι τους κοιτούσα να τους παραδώσουμε τα τιμημένα μας καρυοφίλια και μας τα ήχαν δώσει, ενώ τα αποχτήσαμε χύνοντας ποτάμια αίμα…».

Αντάρτες του 2/39 Συντάγματος μπροστά από το πάρκο Αγρινίου.

Από τις συνοικίες ξεκινούσε ο κόσμος του Αγρινίου σε φάλαγγες ατέλειωτες για…την πλατεία Μπέλλου. Πρωτοστατούσε στη γιορτή της απελευθέρωσης ο συνοικισμός του Αγίου Κωνσταντίνου, η ανταρτομάνα. Κρατούσαν λάβαρα, σημαίες ελληνικές και κόκκινες, τεράστια πανό με συνθήματα για την ομαλότητα και την τιμωρία των δοσίλογων. Όλες οι φάλαγγες τραγουδούσαν επαναστατικά και αντάρτικα τραγούδια.

Η τοπική εφημερίδα «ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ» που κυκλοφορούσε τότε, στο φύλλο της με ημερομηνία 15 Σεπτεμβρίου 1944, γράφει:

«Από νωρίς χθες το πρωί μία ασυνήθιστη κίνηση επικρατούσε σ’ όλη την πόλη μας. Οι δρόμοι έσφυζαν από την κίνηση των πολιτών. Όλη η αγορά είχε σημαιοστολιστεί αυθόρμητα χωρίς, σχεδόν, την εντολή κανενός·…

Γυναίκες, παιδιά, γέροντες ξεπετιόνταν από τα σπίτια αλαλάζοντας χαρούμενα και σχηματίζοντας μία συνεχώς ογκούμενη πομπή που κινούνταν προς το Διοικητήριο του Τάγματος Ασφαλείας. Η κυκλοφορία των πολιτών ήταν απαγορευμένη κι όμως αψηφώντας τα στημένα παντού πολυβόλα, ο λαός ορμούσε ζητωκραυγάζοντας υπέρ της συμφιλιώσεως. Ο λαός της πόλης μας έδινε έτσι την ψήφο του.

Από εκείνη τη στιγμή η συν­θηκολόγηση του Τάγματος είχε υπογραφεί. Όταν η πομπή έφθασε στην πλατεία Μπέλλου, οι Αγρινιώτες, μπροστά στις προτεταμένες κάννες των αυτομάτων που ήταν στημένα στις τέσσερις γωνίες της πλατείας, ώρμησαν έξαλλοι από ενθουσιασμό προς τους αντιπροσώπους του ηρωικού ΕΛΑΣ, που η είσοδος τους στην πόλη ήταν μία εγγύηση για την απελευθέρωσή τους…

Οι καμπάνες των εκκλησιών άρχισαν να χτυπούν, ως εκ συνθήματος θάλεγε κανείς, αγγέλοντας την χαρμόσυνη νίκη πούχε αποσπάσει ο λαός, παρ όλον ότι επίσημα δεν είχε τακτοποιηθεί ακόμη τίποτε. Επακολούθησαν διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια των οποίων και οι τελευταίες αντιρρήσεις υπερνικήθηκαν. Αμέσως έπειτα ο Θανάσης Χατζής, αντιπρόσωπος της ΠΕΕΑ συνοδευόμενος από έναν αντιπρόσωπο του Τάγματος, έσπευσε στις φυλακές για την απελευθέρωση των κρατουμένων.

Ύστερα από μία συγκινητική προσφώνηση ανοίχτηκαν οι πύλες των φυλακών κι όλοι οι κρατούμενοι, τίμιοι αγωνιστές του πιο τίμιου λαϊκού αγώνα, που ζούσαν διαρκώς υπό την απειλή του θανάτου γιατί τόλμησαν να υψώσουν το ανάστημα τους και να βροντοφωνάξουν τα δικαιώματα του Λαού, ανάπνευσαν τον αέρα της λευτεριάς. Κάτω απ’ τις επίμονες κραυγές των απελευθερωθέντων όλοι εν πομπή κατευθύνθηκαν προς τον ομαδικό τάφο των θυμάτων της φασιστικής τυραννίας στην Ανία Τριάδα.

Ο αποφυλακισθείς εφημέριος συναγωνιστής Κωνσταντίνος Βαλλής, σε μία ατμόσφαιρα συγκίνησης, έψαλε την επιμνημόσυνο δέηση. Όλοι μαζί έπειτα έψαλαν το πένθιμο εμβατήριο, ενώ δάκρυα πόνου και χαράς συνάμα έτρεχαν από τα μάτια των ελεύθερων πια παλληκαριών.

Στη συνέχεια παραληρώντας από χαρά και ενθουσιασμό, οι ελευθερωμένοι συναγωνιστές ξεχύθηκαν στην πόλη όλη την ώρα εκείνη. Στην πλατεία κατέβασαν την προδοτική σημαία των γερμανοτσολιάδων και ύψωσαν την Ελληνική Σημαία.

Αναρτήθηκαν φωτογραφίες του Στάλιν, Ρούσβελτ και Τσώρτσιλ και πάνω με την επιγραφή «Ζήτω η Ένωση», «Ο λαός Νικά»… Έτσι τελείωσε το απόγευμα αυτό της Πέμπτης 14 του μηνός Σεπτεμβρίου, του ιστορικότερου μήνα και της ιστορικής διαδρομής του ηρωικού Αγρινίου».

Πηγή για τις φωτογραφίες:

1. Φωτογραφία: Αρχείο Μανώλη Κασιμάτη. Δημοσιεύτηκε από τον Αλέξη Κατεφίδη στον ομάδα του fb «Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου». Οι αντάρτες παρελαύνουν κατά μήκος της οδό Παπαστράτου με κατεύθυνση την Πλατεία Μπέλλου.

2. Φωτογραφία: Κοινοποιήθηκε από τον ίδιο χρήστη στην ίδια ομάδα. Φωτογραφία εκείνης της εποχής μπροστά από το πάρκο του Αγρινίου. Αντάρτες του 2/39 Συντάγματος του ΕΛΑΣ κατευθύνονται με πανηγυρικές επευφημίες, μέσω της οδού Παπαστράτου προς την τότε πλατεία Μπέλλου για να γιορτάσουν την απελευθέρωση της πόλης.

3. Φωτογραφία: Αρχείο Γιάννη Κουτρουμπούση. Δημοσιεύτηκε από τον Αλέξη Κατεφίδη στην ομάδα του fb «Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου».

Πηγή για το δημοσίευμα από την εφημερίδα «ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΑΣ»: Έχει δημοσιευτεί σε διάφορες Αγρινιώτικες σελίδες. Εμείς το πήραμε από το σάιτ epoxi.gr