Πρωτοβουλίες και δημιουργικότητα του Μουσείου του Ιονίου Πανεπιστημίου σε καιρούς κοινωνικού αποκλεισμού

Αναπλ. Καθ. Σταύρος Βλίζος, Διευθυντής

Οι άνθρωποι του Μουσείου του Ιονίου Πανεπιστημίου σε καιρούς πανδημίας και κοινωνικού αποκλεισμού δεν σταμάτησαν ποτέ να επιδιώκουν την επαφή με το κοινό μέσω της διαδικτυακής επικοινωνίας και, όποτε αυτό ήταν εφικτό, με τη δια ζώσης συνεργασία. Η πρώτη δυναμική κίνηση έγινε στο πλαίσιο του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων 2020, μέσω μιας ανοιχτής διαδικτυακής συζήτησης με εκπροσώπους των μουσείων της Κέρκυρας. Στόχος της εκδήλωσης ήταν η χαρτογράφηση των αναγκών, ανασφαλειών και συνεπειών που προέκυψαν λόγω της πανδημίας αλλά και των προοπτικών για λύσεις και εναλλακτικές προτάσεις. Μια ακόμη διαδικτυακή εκδήλωση με τη μορφή ανοιχτής συζήτησης πραγματοποιήθηκε στα μέσα Ιουλίου του 2020. Εκπρόσωποι διάφορων μουσειακών φορέων της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων ανέδειξαν, μέσα από τις δικές τους εμπειρίες, τις δυσκολίες που βιώνουν λόγω της υπάρχουσας κατάστασης.

Παράλληλα, υλοποιήθηκαν και ψηφιακές δράσεις, όπως αυτή σε συνεργασία με τους φοιτητές Μουσειολογίας και τίτλο, «Δημιουργικότητα σε καιρό πανδημίας», που αφορούσε στη διαμόρφωση μιας περιήγησης στον κόσμο της τέχνης με ιδιαίτερο τρόπο (https://museum.ionio.gr/gr/learn/pandemic-creativity/). Το Νοέμβριο του 2020 το κοινό προσκλήθηκε να μοιραστεί στα κοινωνικά δίκτυα του Μουσείου, φωτογραφίες και ιστορίες από τα μαθητικά του χρόνια στο πλαίσιο της δράσης «Σχεδιάζουμε μαζί το νέο Σχολικό Μουσείο» (https://museum.ionio.gr/gr/news/19681/). Αμέσως μετά, τον Δεκέμβριο του 2020, υλοποιήθηκε ένα χριστουγεννιάτικο διαδικτυακό εργαστήριο για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας, με τίτλο, «Ποιος έκρυψε το σάκο του Άη Βασίλη;». Επίσης, ολοκληρώθηκε η ψηφιακή δράση για παιδιά 6-13 ετών με θέμα: «Εμένα με νοιάζει…πως θα είναι το μουσείο του μέλλοντος!». Τα παιδιά οραματίστηκαν με υπέροχα χρώματα και πρωτότυπες ιδέες το δικό τους μοναδικό και ιδανικό μουσείο, με έργα που παρουσιάζονται σε μία ψηφιακή έκθεση που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Μουσείου (https://museum.ionio.gr/gr/learn/children-museum/).

Το 2021 και ενώ η κοινωνική αποστασιοποίηση λόγω πανδημίας είχε επηρεάσει ακόμα περισσότερο την κοινωνία, το Μουσείο συνέχισε να προσφέρει «ανάσες πολιτισμού» με διαδικτυακές δράσεις και εκδηλώσεις. Ο κύκλος ομιλιών με θέμα το μέλλον των πανεπιστημιακών μουσείων και καλεσμένες, την Αλεξάνδρα Μπούνια, Καθηγήτρια Μουσειολογίας στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και την Μαρίζα Φουντοπούλου, Καθηγήτρια Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Διευθύντρια του Μουσείου Παιδείας του ΕΚΠΑ, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη συμμετοχή από την ακαδημαϊκή αλλά και την τοπική κοινωνία, προκαλώντας το ενδιαφέρον και δημιουργώντας ένα ζεστό κλίμα συζήτησης και προβληματισμού ανάμεσα στους ειδικούς και το ευρύ κοινό. Αντίστοιχο κλίμα συζήτησης δημιουργήθηκε στην εκδήλωση με τίτλο, «Απόφοιτοι Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου συζητούν», στην οποία κεντρικό θέμα ήταν το επάγγελμα του Μουσειολόγου στην Ελλάδα, οι σπουδές, η επαγγελματική αποκατάσταση και οι προκλήσεις του κλάδου.

Μέσω τηλεδιάσκεψης γιορτάστηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά και η Διεθνής Ημέρα Μουσείων. Στις 18 Μαΐου 2021, σε μια διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Το μέλλον των μουσείων μέσα από τη δικτύωση: Το παράδειγμα του Δικτύου Μουσείων Ιονίων Νήσων (Δι.Μ.Ι.Ν)», αναλύθηκαν μαζί με τους εκπρόσωπους των μελών του Δι.Μ.Ι.Ν. και το ευρύ κοινό θέματα σχετικά με την δικτύωση, τις συνέργειες και το μέλλον των μουσείων στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων. Σε μια ακόμη ανοιχτή διαδικτυακή συζήτηση με θέμα «Πανεπιστημιακό Μουσείο και διεπιστημονικότητα», την Παρασκευή, 21 Μαΐου 2021, συμμετείχαν εκπρόσωποι των ακαδημαϊκών και διοικητικών δομών του Ιονίου Πανεπιστημίου, οι οποίοι ανέλυσαν θέματα παρεμβάσεων από τις διάφορες επιστημονικές ειδικότητες στη λειτουργία και εξέλιξη του Πανεπιστημιακού Μουσείου. Η εκδήλωση εντάχθηκε και στο ευρύτερο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Οπτικοακουστικών Τεχνών, του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου (https://avarts.ionio.gr/festival/2021/gr).

Παρότι οι Συλλογές του Μουσείου παρέμειναν κλειστές, δημιουργήθηκαν διάφορα teaser βίντεο προκειμένου να διατηρηθεί ζωντανή η δραστηριότητα του Μουσείου στη θύμηση του κοινού (https://museum.ionio.gr/gr/collections/typography/). Τέλος, το Μουσείο συμμετείχε στην Παγκόσμια Δράση COVID Community Collecting Initiatives – Global, καθώς και σε εθνικές δράσεις φορέων πολιτισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Instagram Take Over – The Comuseum).

Συνεργασίες και προγράμματα

Οι συνεργασίες και η εξωστρέφεια είναι από τις βασικές προτεραιότητες της μουσειακής πολιτικής του Πανεπιστημιακού Μουσείου. Δημιούργημα αυτή της παραμέτρου είναι η σύσταση, με πρωτοβουλία του Μουσείου, του Δικτύου Μουσείων Ιονίων Νήσων (Δι.Μ.Ι.Ν.), ενός φορέα που αποτελείται από 13 μέλη και στηρίζεται στις αρχές της αλληλεγγύης, των συνεργειών και της συσπείρωσης δυνάμεων. Αντίστοιχα, η συνεργασία με τους εκπροσώπους του Κοινωνικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης Κέρκυρας, οδήγησε στη συγγραφή μιας μουσειολογικής έρευνας με θέμα την ιστορία της ψυχικής υγείας στην Κέρκυρα. Οι επαφές με τον Δήμο Ληξουρίου και την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων κατέληξαν στην κατάθεση μιας μουσειολογικής μελέτης που στοχεύει στη μετατροπή της Βαλλιάνειου Επαγγελματικής Σχολής Ληξουρίου σε επισκέψιμο μουσειακό χώρο. Μια συνεργασία επιτεύχθηκε και με το Δημόσιο ΙΕΚ Κέρκυρας με σκοπό την πραγματοποίηση της πρακτικής άσκησης των καταρτιζόμενων φοιτητών στην ειδικότητα «Φύλακας Μουσείου» στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημιακού Μουσείου. Συστηματική είναι και η επικοινωνία με την διεύθυνση πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με αντικείμενο τον προγραμματισμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων για μαθήτριες και μαθητές των δημοτικών σχολείων της Κέρκυρας. Τέλος, σε συνεργασία με την Καθηγήτρια Ανδρομάχη Γκαζή από το Πάντειο Πανεπιστήμιο ξεκίνησε ο σχεδιασμός και η οργάνωση του πρώτου Πανελλήνιου Συνεδρίου Πανεπιστημιακών Μουσείων, το οποίο θα λάβει χώρα τον Οκτώβριο του 2022.

Σημαντικό κεφάλαιο της πολιτικής των συνεργασιών με φορείς πολιτισμού και επιχειρήσεις είναι και η συμμετοχή του Μουσείου σε προτάσεις που υποβάλλονται σε χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα. Στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα- Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία», και για την Πρόσκληση 118 «Δημιουργία, ανάδειξη και αξιοποίηση Ψηφιακού Πολιτιστικού Αποθέματος» σε συνεργασία με Τμήματα του Ιονίου Πανεπιστημίου και φορείς του Δικτύου Μουσείων Ιονίων Νήσων κατατέθηκε η πρόταση με τίτλο «Ψηφιακή πλατφόρμα Πολιτιστικού αποθέματος Ιονίων Νήσων» (Digital Platform of the Ionian Islands Cultural Depository, Ακρωνύμιο: ΨηΠολΙΝ – DiPIIDe).

Αντίστοιχα, στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ιονίων Νήσων 2014-2020 – Συμπράξεις Επιχειρήσεων με Οργανισμούς Έρευνας και Διάδοσης Γνώσεων στους τομείς εξειδίκευσης της RIS3 της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, υποβλήθηκε η πρόταση με τίτλο «Πλατφόρμα οργάνωσης και διάχυσης πολιτιστικής πληροφορίας με εκτεταμένη πραγματικότητα» (CUltural infoRmation organisAtion & disseminaTion platfORm with Xr, Ακρωνύμιο: CURATORx) σε συνεργασία με την εταιρεία Δημιουργικές Διαδικτυακές Εφαρμογές ΙΚΕ (CWA).

Τα νέα αποκτήματα του Μουσείου

Το Μουσείο του Ιονίου Πανεπιστημίου επιζητώντας την επαφή με το ευρύ κοινό και την αναγνώριση των παρεμβάσεων από αυτό, απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση με σκοπό τον εμπλουτισμό των συλλογών του. Η προσπάθεια αυτή, με γνώμονα την εμπλοκή του κοινού στην εξέλιξη του Μουσείου, οδήγησε μεταξύ άλλων και σε συγκεκριμένες δωρεές Ειδικότερα, αποκτήθηκαν: Τέσσερεις γραφομηχανές (Erika Naumann, Olivetti Lettera 35, Maritso 11, Silver Reed 100) από τον κ. Κωνσταντίνο Σουέρεφ, τ. Προϊστάμενο Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων. Ένας προβολέας της δεκαετίας του 1950 από το 5ο Δημοτικό Σχολείο Κέρκυρας. Τεύχη του μηνιαίου περιοδικού «Νέο Σχολείο» από το 1951-1957 από τον κ. Σταύρο Βλίζο, Διευθυντή του Μουσείου. Τέλος, ένα σύνολο δέκα συσκευών αναπαραγωγής/μετάδοσης ήχου (κασετόφωνα, ραδιόφωνα, γραμμόφωνα) και δίσκων βινυλίου από τον κ. Ανδρέα Φλώρο, Πρύτανη του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Προγραμματισμός 2021-2022

Για το ακαδημαϊκό έτος 2021 – 2022, με την προϋπόθεση της τήρησης των υγειονομικών μέτρων για την πρόληψη από τον COVID19 έχει καταρτιστεί ένα πρόγραμμα δράσεων και εκδηλώσεων του Μουσείου που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

Το ευρύ κοινό θα έχει την ευκαιρία να συμμετέχει ενεργά στη δράση «Σχεδιάζουμε μαζί το Μουσείο – Η επανέκθεση της Συλλογής «Ιστορίας του σχολείου και της εκπαίδευσης/Σχολικό Μουσείο Κέρκυρας» στο Σκριπερό. Αντικείμενο είναι η επανέκθεση της συλλογής μέσα από μια ανοιχτή, συμμετοχική διαδικασία που στοχεύει στην εξοικείωση του κοινού με τις διαδικασίες διαμόρφωσης των χώρων ενός μουσείου και δημιουργίας μιας μουσειακής έκθεσης. Επιπλέον, στο πλαίσιο του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων 2022 με θέμα «The discovery of identity/Η ανακάλυψη της ταυτότητας» θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις-συζητήσεις με προσκεκλημένους ομιλητές, οι οποίοι θα αναπτύξουν τις θέσεις τους πάνω στο ζήτημα μέσα από έναν ανοιχτό διάλογο με το ευρύ κοινό.

Για μαθήτριες και μαθητές Δημοτικών Σχολείων σχεδιάστηκαν τα εκπαιδευτικά προγράμματα «Η συνωμοσία των γραμμάτων» και «Εμείς οι τυπογράφοι», που στοχεύουν στη γνωριμία της Συλλογής Τυπογραφίας του Μουσείου με βιωματική μέθοδο και μέσα από αφήγηση παραμυθιού, διάλογο, δημιουργία βιβλίου και παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού. Οι δράσεις για παιδιά Δημοτικής Εκπαίδευσης στη Συλλογή «Ιστορίας του σχολείου και της εκπαίδευσης/Σχολικό Μουσείο Κέρκυρας» στο Σκριπερό, αναφέρονται σε θέματα όπως «Κρατάμε το σπίτι μας καθαρό» με σκοπό την ανάπτυξη της οικολογικής συνείδησης μέσα από διάλογο και παιχνίδι, «Αναπτύσσοντας την ενσυναίσθηση μέσω της τέχνης» για την αναγνώριση των αισθημάτων και την κατανόηση της έννοιας της ενσυναίσθησης μέσα από διαδραστικά παιχνίδια, και «Γίνε Μουσειολόγος/Curating for kids» με αντικείμενο τη γνωριμία με τον κλάδο της Μουσειολογίας και τη διαδικασία δημιουργίας μιας μουσειακής έκθεσης. Τέλος, στον ίδιο χώρο θα πραγματοποιηθεί και η δράση «Πικνίκ στο Σχολείο», μια ευκαιρία για οικογένειες να γνωρίσουν το Μουσείο στο Σκριπερό, περνώντας δημιουργικά εκεί ένα μεσημέρι με πικνίκ, μουσική και ζωντανεύοντας σχολικές αναμνήσεις.

Επικοινωνία: museum@ionio.gr

Ιστοσελίδα: https://museum.ionio.gr

Facebook ionianuniversitymuseum

Instagram ionianuniversitymuseum