Ο Εμφύλιος Πόλεμος στη Λευκάδα και η Επέμβαση των Γερμανών στην Ιστορική Μάχη στο Λαϊνάκι στις 15-18 Ιουνίου 1944 – τα Ιστορικά Αρχεία (Μέρος τέταρτο) | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News
Published On: Σα, Οκτ 16th, 2021

Ο Εμφύλιος Πόλεμος στη Λευκάδα και η Επέμβαση των Γερμανών στην Ιστορική Μάχη στο Λαϊνάκι στις 15-18 Ιουνίου 1944 – τα Ιστορικά Αρχεία (Μέρος τέταρτο)

3_lainaki

Του Ηλία ΘΕΡΜΟΥ*

(Συνέχεια από το τρίτο Μέρος)

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΥ
ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ 22ου ΟΡΕΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ,
7 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 194415

ΓΕΝΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ ΧΧΙΙΙ (Ορεινού)
Σ. ΣΤΡΑΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΝ Ι.C.

Νο 8813/44 ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΝ
Έδρα Γ.Λ. 10-8-1944

Ι. ΕΚΘΕΣΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ κατά την 7-8-44

Α) ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ

Παρά την συνεχιζομένην οικονομικήν κρίσιν η συμπεριφορά του ειρηνικού πληθυσμού προς τας δυνάμεις κατοχής κατά την υπό κρίσιν περίοδον εν συγκρίσει προς τον προηγούμενον μήνα ολίγον μετεβλήθη. Η διακοπή των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και γερμανικού Ράιχ, καθώς και αι υπό της εχθρικής προπαγάνδας διαδιδόμεναι πληροφορίαι από τα υπόλοιπα μέτωπα παρέχουν νέαν τροφήν εις την ελπίδα περί προσεχούς αποχωρήσεως των γερμανικών στρατευμάτων. Παρά ταύτα το αγαπών την τάξιν τμήμα του πληθυσμού εξακολουθεί να συνεργάζεται ως και πρότερον μετά των γερμανικών υπηρεσιών.

Το γεγονός ότι ο Ζέρβας μετά παροδικήν επανάληψιν των επιχειρήσεων επανήλθεν εις την νομιμόφρονα έναντι των γερμανικών στρατευμάτων συμπεριφοράν του, εγένετο δεκτόν μεθ’ ικανοποιήσεως από μέρους των εθνικών κύκλων.

Η θέσις των μουσουλμανικών αλβανικών πληθυσμών της Βορείου Ηπείρου κατέστη προβληματική μετά την φυγήν των εκ της Τσαμουργιάς λόγω εισβολής των δυνάμεων του Ζέρβα. Βοήθεια δύναται να παρασχεθεί εις αυτούς (τους Αλβανούς) μόνον δια της ήδη υπό του Γεν. Στρατηγείου διαταχθείσης μετοικήσεως εις τον Νότιον Αλβανίαν, δι’ ανταλλαγής μετά των εις χώρον Κονιοπόλεως και παρά το Αργυρόκαστρον κατοικούντων ορθοδόξων ελληνικών πληθυσμών.

Εις Νότιον Αλβανίαν ενισχύθη και πάλιν η κομμουνιστική κίνησις λόγω της αναδιοργανώσεως των κομμουνιστικών συμμοριών και της αυξούσης επιδράσεως των επισιτιστικών δυσχερειών. Αι αλβανικαί αρχαί δεν είναι πλέον εις θέσιν να επιβληθώσιν έστω και στοιχειωδώς εις τας εκτός των εδρών των και σχεδόν εξ ολοκλήρου υπό των συμμοριών κατεχομένων περιοχών.

Β) ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΧΘΡΟΥ

1) Η εχθρική αεροπορική δραστηριότης υπελείφθη σημαντικώς κατά την υπό κρίσιν χρονικήν περίοδον της του προηγουμένου μηνός. Μόνον κατά το 1ον δεκαπενθήμερον έλαβον χώραν από αέρος και θαλάσσης βομβαρδισμοί εις την περιφέρειαν Πρεβέζης, Παλαίρου (Λευκάδος) και Μεσολογγίου. Κατά τα μέσα Ιουνίου η εχθρική αεροπορία δια πρώτην φοράν και μόνον άπαξ ενήργησεν αεροπορικήν επιδρομήν χαμηλής πτήσεως εναντίον κινουμένων μηχανοκινήτων μέσων εις την οδόν Μετσόβου. Κατά το δεύτερον ήμισυ του μηνός ενεργήθησαν αεροπορικαί επιδρομαί εναντίον της Κεφαλληνίας, καθ’ ην στιγμήν διεξήγετο εκεί εκκαθαριστική επιχείρησις. Κατά το τέλος της υπό κρίσιν περιόδου η εχθρική αεροπορική δραστηριότης επανελήφθη ζωηροτέρα εις τον χώρον Β.Δ. Αγίων Σαράντα και την θαλασσίαν περιοχήν Δ. και Β.Δ. Κερκύρας εν συνεργασία προς τας εις τας περιοχάς ταύτας δρώσας ναυτικάς πολεμικάς δυνάμεις περιωρίσθη όμως -εξαιρέσει επανειλημμένων επιδρομών εναντίον του Μπόρσι- κυρίως εις αναγνωριστικάς ενεργείας.

2. Κατάστασις των συμμοριών. (Παράβαλε τον συνημμένον χάρτην της θέσεως του εχθρού).

α) Εθνικαί συμμορίαι. Κατά τας αρχάς Ιουλίου εγκατέλειψεν υπό την πίεσιν των Άγγλων, την μέχρι τούδε παρατηρηθείσαν νομιμόφρονα στάσιν του και προσέβαλε διάφορα σημεία στηρίξεως, καταυλισμούς και φάλαγγας οχημάτων επί των οδών Ιωαννίνων-Πρεβέζης. Μετ’ ολίγας όμως ημέρας ανέστειλε τας εχθροπραξίας και τηρεί έκτοτε στάσιν ουδετέραν, μη ενδίδων πλέον εις αίτησιν των συμμάχων να επαναλάβη τας προσβολάς εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων.

Κατά την διάρκειαν της υπό κρίσιν περιόδου ο Ζέρβας επεξέτεινε την περιοχήν επιρροής του δια της καταλήψεως της Τσαμουργιάς. Κατέχει ούτως ολόκληρον το παράκτιον τμήμα μεταξύ Πρεβέζης και Ηγουμενίστης. Ούτως εξησφαλίσθη εις μέγιστον βαθμόν η παρά την Αμδέζιαν εκφόρτωσις των υπό των συμμάχων παρεχομένων εις αυτόν εφοδιασμών. Η ανακεφαλαίωσις των δια του συνημμένου πίνακος 2 αποδεδειγμένως εισαχθεισών ποσοτήτων ανθρωπίνου και πολεμικού υλικού αποδεικνύει την σημασίαν ήτις αποδίδεται εις την περιοχήν ταύτην όχι μόνον ως βάσεως εφοδιασμού του Ζέρβα αλλά και ως προγεφυρώματος αποβάσεως δια συμμαχικάς επιχειρήσεις ευρυτέρας κλίμακος.

Αι ανωτέρω αναφερόμεναι εισαγωγαί εις όπλα και εφοδιασμούς παρέσχον εις τον Ζέρβαν την δυνατότητα να συμπληρώση εις μεγάλην έκτασιν τους σχηματισμούς του δι’ επιστρατεύσεως και να συγκροτήση νέα συντάγματα. Διαθέτει τώρα άνω των τεσσάρων Μεραρχιών των 2-3 συνταγμάτων εκάστην, 2 ανεξαρτήτους Ταξιαρχίας και πλείστα ανεξάρτητα Συντάγματα και Τάγματα, συνολικής δυνάμεως περίπου 20.000 ανδρών. Οι σχηματισμοί είναι πλουσίως εφοδιασμένοι με πυροβολικόν, όλμους, ελαφρά και βαρέα πυροβόλα. Λεπτομέρειαι περί της συνθέσεως της δυνάμεως, του οπλισμού των σχηματισμών φαίνονται εκ της συνημμένης ανακεφαλαιώσεως (3 συνημμέν.)

Κατά το τέλος της υπό κρίσιν περιόδου ο Ζέρβας επανέλαβε τας εναντίον των κομμουνιστικών συμμοριών επιχειρήσεις εις την βόρειον πτέρυγα του μετώπου Αράχθου και επί των οδών Ιωαννίνων-Ηγουμενίτσης.

β) Ελληνικαί κομμουνιστικαί συμμορίαι. Η δραστηριότης των συμμοριών του ΕΛΑΣ επί της οδού Καλαμπάκας-Ιωαννίνων ήτο σχετικώς μικρά. Οι εις χώρον Βορείως της οδού ταύτης υπάρχοντες σχηματισμοί του ΕΛΑΣ διεσπάθησαν δια της επιχειρήσεως Heinadier και υπέστησαν σοβαράς απωλείας εις όπλα και εφοδιασμούς. Τα κατά την διάρκειαν της επιχειρήσεως προς Ν.Α. διαφυγόντα τμήματα εισέδυσαν και πάλιν εις την εκκαθαρισθείσαν περιοχήν, αλλά δεν θα είναι εις θέσιν δια μακροτέραν χρονικήν περίοδον να αναλάβουν μεγαλυτέρας σημασίας επιχειρήσεις.

Εις τον βόρειον τομέα του Σώματος η δραστηριότης των συμμοριών υπήρξεν σχετικώς μικρά, μόνον δε κατά το τέλος της υπό κρίσιν περιόδου εσημειώθησαν μεγαλυτέρας εκτάσεως αιφνιδιασμοί επί της οδού Καλπάκι-Κακαβιά. Εν αντιθέσει προς τα ανωτέρω αι συμμορίαι του ΕΛΑΣ ανέπτυξαν διαρκή ζωηράν δραστηριότητα εις την νοτίαν περιοχήν του Σώματος. Ιδιαιτέρως επί της οδού Άρτας-Αγρινίου και της σιδηροδρομικής γραμμής Αγρινίου-Μεσολογγίου έλαβον χώραν σοβαροί αιφνιδιασμοί και επανηλειμμέναι προσβολαί δια ναρκών, αι οποίαι εν μέρει είχον ως συνέπειαν αισθητάς ημετέρας απωλείας.

Η σύνθεσις των σχηματισμών του ΕΛΑΣ εις την βορείαν περιοχήν παρέμεινεν αμετάβλητος. Το 15ον Σύνταγμα Πεζικού ενισχύθη δι’ αλβανικών συμμοριών ελθουσών εκ Δυσμών. Η 6η Ταξιαρχία (15 και 85 Συντάγματα) φαίνεται ότι εξακολουθεί υπαγομένη εις την ΥΙΙΙ Μεραρχίαν (Ηπείρου) ως και πρότερον. Οι εις το μέτωπον Αράχθου ευρισκόμενοι σχηματισμοί του ΕΛΑΣ αναδιετάχθησαν. Το μέτωπον Αράχθου υπάγεται εξ ολοκλήρου υπό τας διαταγάς της 8ης Μεραρχίας. Τα εις την βορείαν πτέρυγα μαχόμενα τμήματα (5ον Σύνταγμα, 3/30 Συν/μα Ευζώνων και τα ανεξάρτητα Τάγματα «Καραϊσκάκης» και «Σκουφάς») ανήκουν εις το μάχιμον συγκρότημα Τζουμέρκων. Η νοτία πτέρυξ σύγκειται εκ των υπό την 7η Ταξιαρχίαν υπαγομένων 24ου και 2/59 Συνταγμάτων. Εκτός αυτών υπάγονται εις την 7η Ταξιαρχίαν και αι δυτικώς της οδού Αμφιλοχίας-Αγρινίου και των έναντι της ακτής ταύτης νήσων υπάρχουσαι συμμορίαι του ΕΛΑΣ ουχί όμως μεγάλης σημασίας, μετά την κατανίκησίν των δια των επιτυχών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων τόσον επί της Στερεάς Ελλάδος όσον και επί των νήσων Λευκάδος και Κεφαλληνίας.16

Σύνθεσις και διάταξις της εις χώρον Καρπενήσι-Αγρίνιον-Μεσολόγγιον-Ναύπακτος δρώσης 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, με τα 36, 5/42 καθώς και 4 εφεδρικών Ταγμάτων φαίνεται επί του συνημμένου χάρτου διατάξεως των εχθρικών δυνάμεων. Απομένει προς εξακρίβωσιν η σύνθεσις και υπαγωγή της εις χώρον Λιδωρίκι εγκατεστημένης 7ης Ταξιαρχίας.

Από 1 ½ περίπου μηνός υφίσταται εις την θαλασσίαν περιοχήν μεταξυ της δυτικής ακτής και των νήσων Λευκάδος και Κεφαλληνίας το καλούμενον «Ελληνικόν Λαϊκόν Απελευθερωτικόν Ναυτικόν» (Ε.Λ.Α.Ν.). Υπάγεται απολύτως εις την 7η Ταξιαρχίαν και περιλαμβάνει δύο πετρελαιοκίνητα ιστιοφόρα και βάρκες.

Το Ε.Λ.Α.Ν. έχει τας κάτωθι αποστολάς:

1) Την ασφάλειαν συγκοινωνίας μεταξύ Στερεάς και των νήσων.

2) Την παρενόχλησιν των Γερμανικών συγκοινωνιών ανεφοδιασμού.

Το Ε.Λ.Α.Ν. κατά τον τρέχοντα μήνα υπέστη λόγω ημετέρας ενεργείας βαρύ πλήγμα. Εκυριεύθησαν και εξησφαλίσθησαν 4 πετρελαιοκίνητα ιστιοφόρα και πλείονα άλλα πλοιάρια και κατεστράφησαν τα ορμητήριά των.

γ) Αλβανικαί κομμουνιστικαί συμμορίαι. Αι κατανικηθείσαι δια της επιχειρήσεως Gemsbock («Αίγαγρος») κατά Ιούνιον κομμουνιστικαί αλβανικαί συμμορίαι συνεκεντρώθησαν και αναδιοργανώθησαν κατά την υπό κρίσιν χρονικήν περίοδον: Κέντρα ανασχηματισμού των συμμοριών υπήρξαν ο χώρος Κορυτσάς-Ερσέκας, ο χώρος περί το Αργυρόκαστρον και το τμήμα της ακτής Β.Δ. των Αγ. Σαράντα. Η δραστηριότης των συμμοριών εις τας περιοχάς ταύτας υπήρξεν αντιστοίχως ζωηρά. Ιδιαιτέρως πολυάριθμοι υπήρξαν οι αιφνιδιασμοί επί των οδών Κορυτσά-Ερσέκα-Κακαβιά-Αργυρόκαστρον, Κακαβιά-Δέλβινον και παρά το Μπόρσι. Λόγω των δι’ ισχυρών δυνάμεων επιθέσεων των συμμοριών εναντίον Αργυροκάστρου και Δελβίνου απεκλείσθησαν προσωρινώς αι πόλεις αύται.

Περί της συνθέσεως των συμμοριών και της διατάξεώς των εγνώσθησαν τα κάτωθι: Αι άλλοτε εις τον χώρον Κορυτσά και οδών Κορυτσά-Ερσέκα υπάρχουσαι 1η, 4η, 5η Ταξιαρχίαι, εφόσον δεν κατεστράφησαν κατά την διάρκειαν της επιχειρήσεως Gemsbock, απεσύρθησαν προς Β.Δ. Εις την θέσιν των ήλθον αι νεοσυγκροτηθείσαι 2α και 15η Ταξιαρχίαι. Αι 3η, 4η, 6η, 12η Ταξιαρχίαι ενεφανίσθησαν εκ νέου κατά το πλείστον εις τας παλαιάς περιοχάς των. Μία νέα 16η Ταξιαρχία φαίνεται συγκροτούμενη εις τον χώρον Τσερεβόσε.

3) Συμμαχικά επιτελεία συνδέσμου: Τα συμμαχικά επιτελεία συνδέσμου παίζουν κύριον ρόλον προς το παρόν μόνον παρά Ζέρβα και ταις αλβανικαίς συμμορίαις. Ιδιαιτέρως εις την περιοχήν Ζέρβα η αύξουσα επιρροή της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής είναι αναμφισβήτητος και αν και είναι μόνον παροδικώς, ωδήγησεν εις προσωπικόν αποκλεισμόν του στρατηγού Ζέρβα, κατά τας επιχειρήσεις των αρχών Ιουλίου, των σχηματισμών Ζέρβα εναντίον των γερμανικών δυνάμεων. Ήδη φαίνεται υφισταμένη έντασις σχέσεων μεταξύ αυτού και Συμμαχ. Στρατ. Αποστολής. Αύτη δέον να αποδοθή αφ’ ενός εις την επάνοδον του Ζέρβα εις την έναντι των Γερμανικών στρατευμάτων κατοχής παρατηρηθείσαν νομιμόφρονα στάσιν και αφ’ ετέρου εις την επανάληψιν των επιχειρήσεων εναντίον των κομμουνιστικών συμμοριών. Περί των λοιπών αιτίων της εντάσεως ταύτης και των αποτελεσμάτων της εδόθησαν εξηγήσεις δι’ ειδικής εκθέσεως.

Αι σχέσεις της Συμμ. Στρατ. Αποστολής προς τας ελληνικάς κομμουνιστικάς συμμορίας είναι από μακρού ήδη τεταμέναι. Από καταθέσεις αιχμαλώτων και άλλων ασφαλών πηγών εξάγεται ότι δεν δύναται να γίνεται λόγος προς το παρόν περί γενικής επιδράσεως επί της κυρίας διοικήσεως των συμμοριών. Η δράσις των συμμάχων συνδέσμων αξιωματικών περιορίζεται καθαρώς εις παρατήρησιν και καθήκοντα διεξαγωγής προπαγάνδας καθώς και δραστηριότητα κατασκοπείας και σαμποτάζ εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων. Αι σχέσεις αύται δέον να αποδοθούν εις την αρνητικήν στάσιν της κομμουνιστικής διοικήσεως έναντι της Κυβερνήσεως Παπανδρέου και της στενωτέρας επαφής της μετά του Τίτο και της τελευταίως αφιχθείσης παρά τω Γενικώ Στρατηγείω του ΕΛΑΣ σοβιετικής αποστολής. Δέον να υπολογίζωμεν όμως ότι η Συμμαχ. Στρατ. Αποστολή θα συνεχίση τας προσπαθείας της δια την εξομάλυνσιν των αντιθέσεων μεταξύ Ζέρβα και κομμουνιστών και την από μέρους των τελευταίων αναγνώρισιν της Κυβερνήσεως Παπανδρέου.

Γ) ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΑΜΥΝΗΣ

α) Εντός του στρατεύματος. Δεν εσημειώθησαν σοβαρά κρούσματα ούτε εις τα ιδικά μας στρατεύματα ούτε εις τας μονάδας εθελοντών (Ρώσων κ.λπ). Μόνον μεταξύ των Ιταλών εθελοντών εσημειώθη αύξουσα απροθυμία και τάσις αυτομολήσεως εις τας συμμορίας κατά τους αιφνιδιασμούς, οφειλομένην εις την προέλασιν των Συμμάχων εις την Ιταλίαν και την εντινομένην δραστηριότητα των συμμοριών. Τα φαινόμενα ταύτα εξουδετερούνται δι’ εντατικωτέρας προπαγάνδας και καθοδηγήσεως καθώς και επιτηρήσεως και απομακρύνσεως των μη παρεχόντων εμπιστοσύνην στοιχείων.

β) Εχθρική δραστηριότης εις σαμποτάζ. Ανατίναξις δια ναρκών. Εκρήξεις και σαμποτάζ επί ταχυδρομικών δικτύων εξηκολούθησαν εις την νοτίαν περιοχήν με την αυτήν συχνότητα και ηυξήθησαν και εις την βορείαν περιοχήν όπου κατά τον παρελθόντα μήνα ήσαν εξαιρετικώς αραιά. Εις την περιοχήν Ζέρβα δεν εσημειώθησαν κρούσματα σαμποτάζ.

γ) Τρομοκρατικαί πράξεις. Εις την νοτίαν περιοχήν των Σώματος ηυξήθη η τρομοκρατία των κομμουνιστικών συμμοριών εναντίον του πληθυσμού, κυρίως εναντίον ελλήνων, οι οποίοι εργάζονται εις γερμανούς και ευρίσκονται εις σχέσεις μετά των ευζώνων. Εξεδηλώθη δι’ ηυξημένων επιτάξεων τροφίμων και σφαγίων, καθώς και δολοφονίας ή απαγωγάς κατοίκων. Ιδιαιτέρως τούτο συνέβη κατά τον αιφνιδιασμόν κατά της Αμφιλοχίας της 13-7-44, όπου εδολοφονήθησαν όλα τα μέλη της Επιτροπής ΕΔΕΣ και 3 συγγενείς του στρατηγού Ζέρβα.

δ) Εχθρική προπαγάνδα. Η συμμαχική δραστηριότης εις προπαγάνδαν δια ρίψεως προπαγανδιστικών εντύπων παρέμεινε σχετικώς μικρά. Η δραστηριότης της κομμ. προπαγάνδας έναντι των γερμανικών στρατευμάτων, των ευζώνων και της Ελληνικής Χωροφυλακής υπήρξε ζωηροτέρα εν συγκρίσει προς τον προηγούμενον μήνα. Η κυκλοφορία εντύπων από τους ΕΔΕΣ και το ΕΑΜ εναντίον αλλήλων εσημείωσε σημαντικήν αύξησιν.

Δ) ΕΧΘΡΙΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑΙ ΚΑΙ ΛΑΦΥΡΑ

ΜΗΝΟΣ ΙΟΥΛΙΟΥ 1944

1.801 νεκροί συμμορίται. 1.918 αιχμάλωτοι συμμορίται και ύποπτοι συμμορίται (μεταξύ αυτών 341 Ιταλοί). Άγγλοι 2 νεκροί, 6 αιχμάλωτοι.

Εκυριεύθησαν ή κατεστράφησαν: 5 όλμοι, 9 αντιαρματικά τυφέκια. 98 πολυβόλα, 9 αυτόματα πιστόλια, 819 ατομικά τυφέκια, 39 πιστόλια, 1.851.000 φυσίγγια πεζικού, 2.600 βλήματα πυροβολικού, 2.000 βλήματα αντιαρματικού τυφεκίου, 800 βλήματα όλμων, 400 χειροβομβίδες, 110 νάρκαι, 10 τόννοι μη καταμετρηθέντων πυρομαχικών, 60 κιλά και 41 ρόλοι δυναμίτιδος. 33 ρόλοι πυραγωγού σχοινίου, 6 ασύρματοι, 14 τηλεφωνικαί συσκευαί και άφθονον υλικόν διαβιβάσεων. 4 μετρηταί Ε (ηλεκτρομετρηταί), 29 αποθήκαι πυρομαχικών, ιματισμού κα επιμελητείας, 2 ορεινά χειρουργεία με άφθονον υγειονομικόν υλικόν και εργαλεία, 1 οπλουργείον, 4 πριονοκορδέλαι, 10.000 τεμάχια αιγών και προβάτων. 8 ιστιοφόρα των συμμοριών εκυριεύθησαν, 1 αεροπλάνο κατερρίφθη.

Ε) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ

Δεν διαφαίνονται προς το παρόν προθέσεις του εχθρού δι’ αποβατικήν ενέργειαν. Εν τούτοις λαμβανομένης υπ’ όψιν της στάσεως της Τουρκίας και της καταστάσεως εις το Ιταλικόν μέτωπον δέον να υπολογίσωμεν περισσότερον ή εις το παρελθόν με εχθρικάς επιχειρήσεις μεγαλυτέρας εκτάσεως. Ιδιαιτέρως προσοχή εν συνδυασμώ με τα ανωτέρω δέον να αποδοθή:

1) Εις την επέκτασιν των δυνατοτήτων αποβάσεως εις την παρ’ αυτού και δι’ αυτού υπό των συμμάχων κατεχομένην λωρίδα της ακτής μεταξύ Πρεβέζης και Ηγουμενίτσης.

2) Εις την ηυξημένην δραστηριότητα των εχθρικών ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων παρά την Κέρκυραν και την Αλβανικήν ακτήν, Και

3) Εις την εκ νέου ενίσχυσιν των κομμουνιστικών και νοτιοαλβανικών συμμοριών.

Πρωτεύοντα ρόλον εις ταύτα θα παίξη το ζήτημα εάν θα κατορθώσουν οι σύμμαχοι να εξαναγκάσουν τον στρατηγόν Ζέρβαν να εγκαταλείψη οριστικώς την μέχρι τούδε νομιμόφρονα στάσιν και εκμεταλλευθούν τα τμήματα και πάλιν δι’ επιχειρήσεις εναντίον των Γερμανικών στρατευμάτων. Δέον να υπολογίζωμεν ωσαύτως με συνεχή δραστηριότητα των ελληνικών κομμουνιστικών συμμοριών εις ολόκληρον την περιοχήν του Σώματος εάν δεν συγκρατηθούν αύται δια συχνών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων ή απασχοληθούν δι’ επιθέσεων από μέρους των σχηματισμών Ζέρβα.17

Δια το Γενικόν Στρατηγείον

Ο Επιτελάρχης

(υπεγράφη το σχέδιον) από Bürker

Δια την ακρίβειαν

……………………………

Ίλαρχος

6-8 194418

Βέβαια ο Θέμης Μαρίνος, αρχηγός της Βρετανικής Μυστικής Αποστολής στο Ιόνιο, στο βιβλίο του Μυστική Αποστολή στο Ιόνιο (1944), Κωδικός DASTARD, γράφει σχετικά με τη μάχη μεταξύ του ΕΛΑΣ και των Γερμανών:

«Όσον αφορά την πολιτική κατάσταση στη Λευκάδα αντάρτες του ΕΛΑΣ από τη Στερεά και την Κεφαλονιά είχαν κάνει μεγάλη προσπάθεια να εισβάλουν και να επικρατήσουν στο νησί. Όμως ύστερα από σκληρές ένοπλες συγκρούσεις με τους ντόπιους κατοίκους, οι οποίοι στην απόγνωσή τους αναγκάστηκαν να πάρουν τα όπλα από τους Γερμανούς και να ζητήσουν τη συνδρομή τους με όλμους και πυροβολικό, ο ΕΛΑΣ εγκατέλειψε την προσπάθειά του, αφού άφησε επιτόπου περί τους 130 νεκρούς, μεταξύ των οποίων ήταν οι 30 Κεφαλονίτες, όπως πληροφορηθήκαμε».19

Σε αυτή τη μάχη πολλοί από τους αιχμάλωτους τραυματίες Ελασίτες που συνελήφθησαν εκτελέστηκαν από τους αντιπάλους τους, όπως και οι νεαροί Κεφαλονίτες που συνελήφθησαν καθώς προσπαθούσαν να φθάσουν στο ακρωτήρι της Νηράς για να περάσουν στην πατρίδα τους.

Ο συγγραφέας Θέμης Μαρίνος γράφει στην αρχή του βιβλίου του «ενώ την ιστορία είναι γνωστό ότι τη γράφουν οι νικητές, στην περίπτωση της Εθνικής Αντίστασης και του Εμφυλίου Πολέμου, ένα μεγάλο μέρος της το έγραψαν οι ηττημένοι, κυρίως μετά το 1974». Έτσι «από την άκριτη αποθέωση των νικητών περάσαμε στην αβασάνιστη δικαίωση των ηττημένων».20

Όμως τα αρχεία της Αμερικανικής Αποστολής του OSS στην Ελλάδα εκείνη την εποχή, μας καταγράφουν μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα που διαφωνεί ριζικά με την εξιστόρηση του Μαρίνου των δραματικών γεγονότων στη Λευκάδα αφού και οι ίδιοι οι Γερμανοί καταγράφουν τη Μάχη στο Λαϊνάκι ως γερμανική εκκαθαριστική επιχείρηση.

Είναι να απορεί κανείς πώς ο Ζακυνθινός Θέμης Μαρίνος θεωρεί ότι η ιστορία της Εθνικής Αντίστασης θα πρέπει να γραφεί από τους νικητές και εκείνους τους Έλληνες που επέλεξαν να υπηρετήσουν τη βρετανική κατασκοπία ως αξιωματικοί του βρετανικού στρατού και να βρεθούν απέναντι στο ΕΑΜ.

Δυστυχώς ο Θέμης Μαρίνος αναφερόμενος στα τραγικά γεγονότα της Μάχης στο Λαϊνάκι δεν βλέπει ότι στην εμφύλια μάχη της Λευκάδας τα γερμανικά πυροβόλα θέρισαν τον ανθό των μαχητών της Εθνικής Αντίστασης όπως και τη νεολαία της Λευκάδας και της Κεφαλονιάς, πολλοί από τους οποίους πολέμησαν ηρωικά στο Αλβανικό Μέτωπο.

Ο Θέμης Μαρίνος στο ίδιο κεφάλαιο του βιβλίου του περιγράφει πως μετά την ΜΑΧΗ, η βρετανική αποστολή προετοίμασε και υλοποίησε την επέκταση των δραστηριοτήτων της Βρετανικής Αποστολής από την Κεφαλονιά στο Μεγανήσι και τη Λευκάδα. Περισσότερες λεπτομέρειες για τη δράση της Βρετανικής Αποστολής στη Λευκάδα θα εξετάσουμε σε ένα επόμενο άρθρο που θα αναλύει το πέρασμα από τη γερμανική κατοχή στην Αγγλοκρατία, τόσο στα Ιόνια νησιά όσο και στην Ελλάδα μετά τα Δεκεμβριανά του 1944.

* Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Καθηγητής της έδρας Jean Monnet στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Ολοκλήρωση και Εξωτερική Πολιτική. Email: thermos@uom.gr
_______________________________
15 Από το Κώστας Κουβαράς, OSS, Με την Κεντρική του ΕΑΜ, Εξάντας, Αθήνα 1976, σελ. 237 κ.εξ.
16 Σε αυτό το κείμενο γίνεται αναφορά στην επέμβαση των Γερμανών στη Λευκάδα στις 16-18 Ιουνίου 1944, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον του ΕΛΑΣ.
17 Από το τελευταίο συμπέρασμα του γερμανικού εγγράφου, φαίνεται καθαρά πόσο μεγάλη αξία είχε για τους Γερμανούς η συνέργεια του Ζέρβα στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών ενάντια στον ΕΛΑΣ.
18 Σε αυτό το κείμενο γίνεται αναφορά για την επέμβαση των Γερμανών στη Λευκάδα στις 16-17 Ιουνίου 1944.
19 Από το βιβλίο του Θέμη Μαρίνου Μυστική Αποστολή στο Ιόνιο (1944), Κωδικός DASTARD, εκδόσεις Ίκαρος, 2013, Κεφάλαιο Λευκάδα.
20 Όπως παραπάνω.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ηλίας Θερμός, Αποστολή Περικλής, Τα Επίσημα Αρχεία του Γραφείου Στρατηγικών Υποθέσεων (OSS) των Η.Π.Α. στην Κατεχόμενη Ελλάδα (Μάιος-Οκτώβριος 1944), εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2016.

2. Θέμης Μαρίνος, Αποστολή στο Ιόνιο (1944), Κωδικός DASTARD, Μέρος Β, η Τύχη της Λευκάδας, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2013.

3. Λευτέρης Σταυριανός, Η Ελλάδα σε Επαναστατική Περίοδο, Σαράντα Χρόνια Αγώνες, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1974.

4. Ιωάννης Θ. Μαλακάσης, Λευκάδα – Η Ανατολή του Νέου Πολιτικού Διχασμού στο Μεταπολεμικό Κράτος, Ο Ζέρβας και οι Εθνικιστικές Δοσίλογες Συμμορίες στην Λευκάδα το Φθινόπωρο-Χειμώνα 1944, εκδόσεις Πανεπιστημίου Ιωαννίων, 2001.

5. Ζώης Κουτσαύτης, Η Εθνική Αντίσταση στη Λευκάδα, ΠΕΑΕ Λευκάδας, 1991.

6. Δημήτρης Επαμεινώνδας (Πάνου) Κονιδάρης, Η Λευκάδα στα Χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου, Λευκάδα, 2015.

7. Βάσος Γεωργίου, Ιστορία της Αντίστασης 1940-1945, εκδόσεις Αυλός, Αθήνα, 1978.

8. Ηλίας Θερμός, Το Χρονικό των Γεγονότων, Λευκαδίτικα Νέα, 2020-2021.

9. Ηλίας Θερμός, Συνέντευξη Στάθη Σταύρακα, Λευκαδίτικα Νέα, 2020-2021.

10. Ηλίας Θερμός, Εξέγερση Βαυκερής-Εγκλουβής, Λευκαδίτικα Νέα, 2020-2021.

11. Ηλίας Θερμός, Επιχείρηση Εναντίον της Εγκλουβής, Οπλαρχηγοί-Γερμανοί, Λευκαδίτικα Νέα, 2020-2021.

12. Εθνική Αντίσταση στη Λευκάδα 1941-1944, Ιστοριογραφία και Πραγματικότητα, Ριζοσπάστης, 20 Απριλίου 2009.

13. Αλέκος Φίλιππας, Η Αντίσταση στη Λευκάδα, Λευκαδίτικα Νέα, 2017.

Πρώτο Μέρος Δεύτερο Μέρος Τρίτο Μέρος

Displaying 2 Comments
Have Your Say
  1. Ο/Η Μαρίνος Θέμης λέει:

    Ο περίεργος τύπος της ιστορικής αυτής περιόδου, είναι ο Θέμης Μαρίνος. Τελικά τι ήταν ο Θέμης Μαρίνος… Έλληνας.. Άγγλος.. αντιστασιακός … σαμποτέρ… σύνδεσμος πληροφοριών μεταξύ άγγλων και Ελλήνων … μεταξύ άγγλων … Ελλήνων… Γερμανών… Ιταλών… Γοργοποταμίτης… οπλίτης… ναύτης .. αεροπόρος… συγγραφέας… ιστορικός… αφηγητής …. τι απ όλα ήταν ???
    Γιατί πολύ περίεργες είναι οι αφηγήσεις του και οι απόψεις του.. και οι δήθεν εμπλοκές του όλα τα χρόνια της κατοχής??

  2. Για τα περί συνεργασίας του Ναπολέοντα Ζέρβα με τους Γερμανούς, καλά θα ήταν να δει ο κ. καθηγητής για παράδειγμα και τα εξής: https://www.pare-dose.net/4940

Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.