Τι είναι αυτές οι μπλε πινακίδες «εν Τεργέστη» στις προσόψεις των παλιών κτιρίων μας;

Η Αδριατική Ασφαλιστική (1838) υπήρξε το Νο1 ασφαλιστικό brand του τόπου ως τα τέλη του 19ου αιώνα

Γράφει ο Ηλίας Αλεξόπουλος

Η μπλε πινακίδα της Ανδριατικής Ασφαλιστικής Εταιρείας σε τοίχο παλιού σπιτιού στη Λευκάδα

ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ στην πόλη, με μια πιο προσεκτική ματιά, ανακαλύπτεις θησαυρούς. Όχι τους προφανείς. Μικρούς. Ανύποπτους. Περνάς από δίπλα τους, περίπου καθημερινά. Τους έχεις δει. Ίσως τους έχεις αγγίξει. Αλλά ξέρεις; Τι είναι, τι μαρτυρούν για μια άλλη εποχή – την Κέρκυρα του κάποτε;

ΑΥΤΗ, ας πούμε… Οδός Αγ. Σπυρίδωνα. Νικηφόρου Θεοτόκη. Ευγενίου Βουλγάρεως. Μιλτιάδου Μαργαρίτη. Αλλού. Παντού, γεμάτη η πόλη από δαύτες. Δυο πιθαμές μπλε, μεταλλικές ταμπέλες, τοποθετημένες ψηλά, σε προσόψεις κτηρίων, που… κάτι λένε για Τεργέστη!

ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ, απλά, για την παλαιότερη σωζόμενη δημόσια «διαφήμιση»*. Της Αδριατικής Ασφαλιστικής Εταιρείας «Εν Τεργέστη». Γνωστή και ως σκέτα, «Αδριατική» ή, ιταλιστί, «Riunione Adriatica di Sicyrta SpA» (R.A.S.) και η οποία παραμένει, έως σήμερα, απ’ τις κορυφαίες ασφαλιστικές της Ιταλίας.

*Το «διαφήμιση» σε εισαγωγικά, καθώς, σύμφωνα με ενδιαφέρουσα παρατήρηση του φίλου του Corfu Stories, Jonh’s Corfu World (Γιάννης Τρύφωνας), καθώς και του κ. Γιάννη Καλαϊτζόγλου, οι πινακίδες κατά βάση υποδήλωναν πως τα κτίρια τα οποία τις έφεραν ήταν ασφαλισμένα στην «Αδριατική».

Πηγή: corfustories.com

Η «ΑΔΡΙΑΤΙΚΗ» ιδρύθηκε στις 9 Μαΐου 1838 στην Τεργέστη, στο βορειοανατολικό ιταλικό άκρο, όταν η πόλη βρισκόταν ακόμη (κι επί πέντε, εν συνόλω, αιώνες) εντός Αυστρο-ουγγρικών ορίων – η δε, Κέρκυρα, υπό αγγλική «προστασία» (οι πρώτες ασφαλιστικές, πυρός, στην Αγγλία μαρτυρούνται απ’ τον 17ο αι., όταν και τα περίφημα συνδικάτα Lloyds). Μεταξύ των ιδρυτών, μάλιστα, μαρτυρούνται κι Έλληνες κεφαλαιούχοι της εποχής, όπως ο Χιώτης ευγενής, Σταμάτιος Ζιζίνας και ο Ζακυνθινός, Άγγελος Γιαννικέσης.

ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ: πηγές, καταγράφουν στην Τεργέστη ασφαλιστική εταιρεία Ελλήνων εμπόρων, απ’ το 1797. Η «Ελληνική Εταιρεία Ασφαλειών», με πρώτους διευθυντές τους Νικόλαο Κανέλλη, Γεώργιο Βογιατζόγλου, Καίσαρα Πελεγκρίνη. Κλείνει η παρένθεση…

Η ΕΠΙΛΟΓΗ της πόλης, ως έδρα, δεν ήταν τυχαία: Λιμάνι η Τεργέστη. Μεγάλο. Με ό,τι τούτο συνεπάγεται: μεγαλέμποροι, κεφαλαιούχοι, ναυτιλιακό και ναυπηγικό κέντρο. Ε, πρώιμα και ασφαλιστικό…

ΕΧΟΝΤΑΣ τη στήριξη μιας άλλης εταιρείας, της (τραπεζικής) «Adriatico Banco d’ Assicuratione», η «Αδριατική» αύξησε γρήγορα την ισχύ της, τόσο στην υπόλοιπη Ιταλία, όσο και στη ευρύτερη περιοχή Μεσογείου – Βαλκανίων, ανοίγοντας σ’ ένα σωρό πόλεις γραφεία – αντιπροσωπείες. Μεταξύ τους, και στην Αθήνα. Παρά, δε, τη σταδιακή δραστηριοποίηση στη χώρα κι άλλων ξένων ασφαλιστικών (Λονδίνου, Παρισίων, Βερολίνου, Ν. Υόρκης κ.λπ.), αλλά και την ίδρυση κατά τόπους ελληνικών (Σύρος, Πάτρα, Πειραιάς…), θ’ αποτελούσε το Νο1 ασφαλιστικό brand στον ευρύτερο χώρο του νεοσύστατου ελληνικού Βασιλείου καθ’ όλη την έκταση του αιώνα. Τουλάχιστον έως το 1891, όταν και ιδρύθηκε η «Εθνική» («Ανώνυμος Ελληνική Εταιρία Γενικών Ασφαλειών “Η Εθνική”», μετέπειτα, «Εθνική Ασφαλιστική»): η πρώτη μεγάλη ελληνική ασφαλιστική εταιρεία, θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (συστέγαση στο ιστορικό μέγαρο της αιολικής οδού), που είχε ιδρυθεί στα 1841 απ’ τον Ηπειρώτη, Γεώργιο Σταύρου.

Τα κεντρικά, των Αθηνών (Πηγή: corfustories.com)

ΜΙΑ ΜΟΝΟ ενδεικτική απόδειξη ισχύος; Η, με τη βοήθεια της «Banco Adriatico», σύναψη 12ετούς μονοπωλιακής συμφωνίας με το παλάτι, στον τομέα των Ασφαλειών Πυρός (1842). Πώς; Κατ’ εκδοχή, «αξιοποιώντας» τις επιρροές διαφόρων Ελληνορθοδόξων παραγόντων της, με σημαίνοντα, ορισμένοι, ρόλο και στον Αγώνα του ’21…

Η ΚΥΡΙΑ «ελληνική» της βάση, υπήρξε ιδιόκτητο μέγαρο στην Πλατεία Κοτζιά / Αθήνα – οδός Κρατίνου 5 (εξ ου το «Αττική Ασφαλιστική»). Και με δαύτο «κύτταρο», εντός του 19ου αι. άρχισαν να ιδρύονται «παραρτήματα» σε διάφορα μέρη του Λεκανοπεδίου και της υπόλοιπης Ελλάδος (ενδεικτικά, ανάλογες πινακίδες έχουν εντοπιστεί σε Τερψιθέα, Πλάκα, Ναύπλιο, Σύρο, Λευκάδα…).

Η ΚΕΡΚΥΡΑ, ισχυρό ανέκαθεν λιμάνι κι εμπορικός – οικονομικός κόμβος, δεν εξαιρέθηκε˙ αλίμονο. Μη λησμονούμε, άλλωστε, την επί Αγγλοκρατίας τακτική της σύνδεση με την Τεργέστη -αλλά και όλα τα μεγάλα αδριατικά λιμάνια- δι’ ατμόπλοιου (βλ. Lloyd Triestino), αλλά και περιηγητικές σημειώσεις, όπως εκείνη του ’48: «Η Κέρκυρα έχει υποκαταστήσει τη Βενετία και την Τεργέστη στο εμπόριο προς την Αλβανία, σε όφελος του Ιονικού Κράτους και της Μ. Βρετανίας». Ή αυτήν: «Εξυπηρετεί αφ’ ενός όλα τα πλοία, τα οποία πλέουν από τας θαλάσσας της Μεσογείου προ την Αδριατικήν και τανάπαλιν… και αφ’ ετέρου αποτελεί τον κύριον τόπον συναλλαγών και κυριότερον επίνειον δια τα προϊόντα της Επτανήσου και ενός τμήματος της Ελληνικής ακτής…» (σ.σ. σημαντικότητα, ως προς αυτό το τελευταίο, που θα παρέμενε κυρίαρχη και μετά την Ένωση κι έως, τουλάχιστον, την ενσωμάτωση της Ηπείρου).

ΕΝΑ πράγμα σήμαινε: ασφαλιστικές ανάγκες, αυξημένες. «Ψωμί». Κάποιες ταλαιπωρημένες απ’ το χρόνο πινακίδες, με το κομψό τους άσπρο πλαίσιο, στέκουν πάντα εκεί, ψηλά, να βαστάνε Θερμοπύλες. Παλαιότητας. Και μνήμης…

(Μας στάλθηκε από αναγνώστη μας με αφορμή την πρόσφατη ανάρτησή μας «Εικόνες από την πόλη της Λευκάδας», όπου μεταξύ άλλων περιλαμβάνεται στο επισυναπτόμενο φωτογραφικό υλικό και μια μπλε μεταλλική ταμπέλα της Αδριατικής Ασφαλιστικής Εταιρείας «Εν Τεργέστη», την οποία φωτογραφήσαμε σε τοίχο παλιού σπιτιού στην πόλη της Λευκάδας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που φωτογραφήσαμε την παλιά ταμπέλα, αλλά όταν το κάναμε παλιότερα δεν είχαμε βρει πολλά στοιχεία, σε αντίθεση με το πιο πάνω άρθρο του Ηλία Αλεξόπουλου που δημοσιεύτηκε στο corfustories.com και είναι κατατοπιστικό. Είχαμε μάλιστα τότε πιστέψει ότι μπορεί να είχε τοποθετηθεί και αργότερα για «διακοσμητικούς» λόγους από τους ιδιοκτήτες του σπιτιού και όχι, όπως αναφέρει στο άρθρο του ο Ηλίας Αλεξόπουλος, ότι η πινακίδα που απαντάται και σε άλλες πόλεις, κατά βάση υποδήλωνε πως τα κτίρια τα οποία τις έφεραν ήταν ασφαλισμένα στην «Αδριατική».)