Φλησκούνι (Mentha pulegium), ένα ιαματικό φυτό του τόπου μας που ανθίζει αυτή την εποχή

Εκεί που φύτρωνε φλησκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο…

Ο εφιάλτης της Περσεφόνης

Νίκος Γκάτσος

Ως Ηδύοσμος ο Γλήχων (Mentha pulegium) περιγράφει το φυτό αυτό ο Π.Γ. Γεννάδιος («Λεξικόν Φυτολογικόν», Αθήνα, 1914), ενώ γράφει ότι η ονομασία του φυτού στα τουρκικά είναι Φλησκούν.

Με το όνομα αυτό, ως Φλησκούνι, απαντάται το φυτό αυτό και στον τόπο μας. Ανθίζει την εποχή αυτή. Ο Πανταζής Κοντομίχης γράφει ότι το Φλησκούνι έχει ιαματικές ιδιότητες, ενώ σημειώνει ότι σε γιατροσοφική συνταγή του λαϊκογιατρού Θεόφρ. Κατωπόδη, διαβάζομε: “όστις τρώγει και δεν χωνεύει, ας πάρει το φλησκούνι να το κοπανίσει ή να το κόψει εις λεπτά και να το βράσει με μέλι να γίνει ωσάν παστέλι και ας τρώγει απ΄ εκείνο ταχύ και βράδυ και υγιαίνει”.

Αναφέρει επίσης ο Γεννάδιος ότι το φυτό αυτό είναι ο Γλήχων ή το Βλήχρον του Διοσκουρίδη και ότι απαντάται επίσης με τις κοινές ονομασίες Γληφώνι, Βληχώνι, Γληχούνι, Φλησκούνι, Φλουσκούνι, Φλασκούνι.

Είναι πολυετές φυτό με ποικιλία μορφών, με έμμισχα ωοειδή φύλλα, οδοντωτά και επιμήκη. Στέλεχος όρθιο ή πλάγιο, πρασινωπό ή κοκκινωπό, χνουδωτό. Άνθη σε ακραίο, στρογγυλωπό κεφάλιο, χρώματος ερυθρού μέχρι ανοιχτού ιώδους, στις μασχάλες των φύλλων. Αρχικά το Φλισκούνι σχηματίζει ένα μικρό φυτό που αναδίνει έντονο άρωμα μέντας. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, οι μίσχοι αναπτύσσονται στητοί, σε ύψος 50 εκατοστών περίπου και το ανώτερο ζευγάρι φύλλων περιβάλλεται από σπείρες λουλουδιών.

Είναι γνωστό βότανο για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, με έντονο άρωμα. Χρησιμοποιείται και στη μαγειρική με μέτρο σε σαλάτες, σούπες και σάλτσες. Τα έλαια του προστίθενται σε κρέμες που βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος στο δέρμα και προφυλάσσουν από τους ψύλλους. Λίγα αποξηραμένα φύλλα στο μαξιλάρι ή το καλάθι των κατοικίδιων ζώων κρατά τους ψύλλους μακριά.

Ο Σάκης Κουβάτσος (Χειρουργός Οδοντίατρος) γράφει ακόμη στα «Χανιώτικα Νέα», ότι δρα ως αντιφυσητικό, χολαγωγό, αντιδιαρροϊκό, σπασμολυτικό. Το έγχυμα των νωπών φύλλων δίνει ένα εξαιρετικό αντιφυσητικό τσάι, σαν εκείνο της MENTHA piperita αλλά χωρίς τα μειονεκτήματα της μεντόλης.

Αναφέρει επίσης ότι έχει επίδραση επί του ήπατος, κατά της διάρροιας και κυρίως εναντίον των μυϊκών συσπάσεων (κράμπες). Είναι ευστόμαχη και βοηθά σε περιπτώσεις γαστραλγιών, εντεραλγιών και οδονταλγιών. Δρα κατά των νευρικών εμέτων, των μητρόπονων, ιλίγγων και ημικρανίας. Συνδυάζεται καλά με δυόσμο, μαλοτίρα, και γλυκάνισο ως αντιγριπικό.

Το έγχυμα του βοτάνου είναι χρήσιμο για πλύση πληγών που πυορροούν. Το κατάπλασμα του βοτάνου βοηθά σε αποστήματα, δοθιήνες και μώλωπες. Σε γαργάρες κάνει καλό σε παθήσεις του ρινοφάρυγγα, τον βήχα και γενικά ασθματικές και γριπώδεις καταστάσεις. Το μάσημα των νωπών φύλλων δρα ως αντιεμετικό και είναι χρήσιμο για να απαλλαγεί κανείς από την μυρωδιά του σκόρδου.

Παρατήρηση: Η παρουσίαση των φυτών-βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Δεν συνιστάται η χρήση παρασκευασμάτων χωρίς την ενημέρωση του θεράποντα ιατρού ή φαρμακοποιού. Ενδέχεται οι ουσίες που περιέχουν να αλληλεπιδράσουν με το ή τα φάρμακα, που ήδη παίρνει ο ασθενής και να εξουδετερώσουν τη θεραπευτική τους δράση ή να προκαλέσουν τοξικότητα. Μπορεί επίσης, να επιβαρύνουν περαιτέρω εξασθενημένες ζωτικές λειτουργίες με κίνδυνο για την υγεία και την ζωή του ασθενούς.