Του Σταυρού σήμερα…
Του Σταυρού σήμερα 14 Σεπτεμβρίου 2022 και γιορτάστηκε και στο νησί μας από τους πιστούς με θρησκευτική κατάνυξη η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Οι φωτογραφίες είναι από τον ενοριακό ναό Μεταμόρφωση του Σωτήρος στη Νικιάνα Λευκάδας όπου λειτούργησε ο π. Σωτήρης Τσάρκος.
Οι κατά τόπους εφημέριοι μοίρασαν στους εκκλησιαζόμενους ένα κλωνάρι βασιλικό, καθώς σύμφωνα με την παράδοση η βασιλομήτωρ Ελένη οδηγήθηκε στο σημείο όπου βρήκε το Σταυρό από τη μυρουδιά του βασιλικού που φύτρωνε στο μέρος εκείνο. Ένα από τα έθιμα που είναι συνδεδεμένα με τη γιορτή αυτή είναι το ανάπιασμα του προζυμιού της νέας χρονιάς που τα παλαιότερα χρόνια οι νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν για να ζυμώσουν το ψωμί αλλά και τα πρόσφορα.
Στον επίσημο ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδας υποστηρίζεται σχετικά με την “ιστορική” εκδοχή της Υψώσεως του Τίμιου Σταυρού ότι η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την βασιλομήτορα Ελένη αναφέρεται από πολλούς ιστορικούς της πρωτοβυζαντινής περιόδου (Σωκράτης, Σωζόμενος Θεοδώρητος, Ρουφίνος και Αμβρόσιος). Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, ο αυτοκράτωρ Αδριανός είχε οικοδομήσει επί του τάφου του Ιησού Χριστού ειδωλολατρικό ναό αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Η Αγία Ελένη γνωρίζοντας αυτήν την παράδοση κατεδάφισε τον ναό και κάτω από τα θεμέλιά του βρήκε τρεις σταυρούς. Προκειμένου να διαπιστωθεί ποιος σταυρός ήταν εκείνος του Ιησού Χριστού ο επίσκοπος Ιεροσολύμων ακούμπησε το σώμα μίας ευσεβέστατης νεκρής γυναίκας διαδοχικά και με τους τρεις σταυρούς. Μόλις το νεκρό σώμα της γυναίκας ακούμπησε τον Τίμιο Σταυρό αναστήθηκε. Την επομένη, την 14η Σεπτεμβρίου του 335 έγινε η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού εντός του ναού και σε περιφανές μέρος για να μπορούν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι οι περιχαρείς πιστοί.
Κατά τον κ. Λάμπρο Σκόντζο ( Θεολόγο – Καθηγητή) τα “ιστορικά” δεδομένα είναι λίγο διαφορετικά:
«Το 326 αναχώρησε για τους Αγίους Τόπους η ευσεβής χριστιανή μητέρα του [Κωνσταντίνου] αγία Ελένη. Με την γενναία επιχορήγηση του Κωνσταντίνου άρχισε το κτίσιμο λαμπρών ναών επί των ιερών προσκυνημάτων. Επίκεντρο ήταν ο Πανάγιος Τάφος του Κυρίου. Στο σημείο εκείνο ο αυτοκράτορας Αδριανός είχε κτίσει το 135, κατά τη δεύτερη καταστροφή της Ιερουσαλήμ, ναό της Αφροδίτης.
Πρώτη ενέργεια της αγίας Ελένης ήταν η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού, ο οποίος είχε ριχτεί από τους Ρωμαίους σε παρακείμενη χωματερή. Σύμφωνα με την παράδοση οδηγήθηκε εκεί από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στο μέρος εκείνο, το γνωστό μας βασιλικό. Ύστερα από επίπονες ανασκαφές τελικά βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών. Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Φιλοστόργιος και Νικηφόρος αναφέρουν ότι ο Σταυρός του Κυρίου εντοπίσθηκε ύστερα από θαύμα, τοποθετήθηκε πάνω σε νεκρή γυναίκα και αυτή αναστήθηκε. Η πιστή βασιλομήτωρ, με δάκρυα στα μάτια παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Μακάριο, ο οποίος στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 335 τον ύψωσε στον φρικτό Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον πανίερο και περικαλλή ναό της Αναστάσεως, τον οποίο είχε ανεγείρει η αγία πάνω από τον Πανάγιο Τάφο και ο οποίος σώζεται ως σήμερα. Το σημαντικό αυτό γεγονός σημάδεψε την ζωή της Εκκλησίας και γι΄ αυτό άρχισε να εορτάζεται ως λαμπρή ανάμνηση. Έτσι καθιερώθηκε η μεγάλη εορτή της Παγκόσμιας Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.» (Πηγή: 24grammata.com).
