Σαν σήμερα το 1815 τα Επτάνησα γίνονταν αυτόνομο κράτος υπό βρετανική προστασία («Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων»)

Σαν σήμερα το 1815 Βρετανία και Ρωσία υπογράφουν στο Παρίσι συνθήκη με την οποία τα Επτάνησα γίνονταν αυτόνομο κράτος υπό βρετανική προστασία («Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων»).

Το Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων (Ιταλικά: Stati Uniti delle Isole Ionie, αναφερόμενο και ως Ιόνιος Πολιτεία) ήταν ελληνικό ημιαυτόνομο κράτος και προτεκτοράτο του Ηνωμένου Βασιλείου στο Ιόνιο πέλαγος μεταξύ του 1815 και του 1864. Συνιστούσε το διάδοχο κράτος της Επτανήσου Πολιτείας. Το 1850 το Κοινοβούλιο των Επτανήσων ψήφισε την ένωσή τους με την Ελλάδα, αλλά η Μεγάλη Βρετανία ως εγγυήτρια δύναμη απέρριψε το ψήφισμα. Τελικά, η ένωση των Ιονίων Νήσων με την υπόλοιπη Ελλάδα επιτεύχθηκε με τη Συνθήκη του Λονδίνου που υπογράφηκε στις 29 Μαρτίου 1864.

Ο θυρεός του Ηνωμένου Βασιλείου περιβαλλόμενος από τα εμβλήματα των επτά νήσων

Ιστορία

Πριν από τους Πολέμους της Γαλλικής Επανάστασης, τα Ιόνια Νησιά αποτελούσαν μέρος της Δημοκρατίας της Βενετίας. Με τη Συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο το 1797, η Δημοκρατία της Βενετίας, όπως και τα γαλλικά διαμερίσματα της Ελλάδος, προσαρτήθηκαν από την Γαλλική Δημοκρατία.

Τον Ιούνιο του 1797, η άφιξη των Δημοκρατικών Γάλλων στην Κέρκυρα σήμανε το τέλος της βενετικής κυριαρχίας τεσσάρων αιώνων και τη διάχυση των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης στα Ιόνια Νησιά.

Μεταξύ του 1798 και του 1799, οι Γάλλοι εκδιώχθηκαν από μια Ρωσο-οθωμανική συμμαχία. Οι νέες αυτές δυνάμεις κατοχής ίδρυσαν την Επτάνησο Πολιτεία, που απολάμβανε σχετική ανεξαρτησία τελώντας υπό ονομαστική οθωμανική επικυριαρχία και ρωσικό έλεγχο από το 1800 έως το 1807. Τα νησιά του Ιονίου επανήλθαν εκ νέου στην κατοχή των Γαλλικών δυνάμεων μετά τη Συνθήκη του Τιλσίτ το 1807.

Μετά το πέρας μιας διετίας, η Αγγλία και η Γαλλία ενεπλάκησαν σε νέο πόλεμο· στις 2 Οκτωβρίου 1809, το Ηνωμένο Βασίλειο κατάφερε νίκη επί του γαλλικού στόλου στα ανοικτά της Ζακύνθου, καταλαμβάνοντας την Κεφαλονιά, τα Κύθηρα και τη Ζάκυνθο. Το 1810, οι Βρετανοί κατέλαβαν και τη Λευκάδα, ενώ το νησί της Κέρκυρας παρέμεινε υπό την κυριαρχία των Γάλλων μέχρι το 1814.

To 1814, η αντι-Ναπολεοντική συμμαχία Ρωσίας, Αυστρίας, Αγγλίας και Πρωσίας, συνομολόγησε με τη Γαλλία τη Συνθήκη των Παρισίων του 1814, η οποία προέβλεπε την ίδρυση ανεξάρτητου Επτανησιακού κράτους. Εντούτοις, στο επακόλουθο Συνέδριο της Βιέννης το 1814-1815 συμφωνήθηκε η τοποθέτηση των Ιονίων Νήσων υπό την αποκλειστική προστασία του Ηνωμένου Βασιλείου. Ακόμα, η Αυστριακή Αυτοκρατορία εξασφάλισε δικαιώματα διεξαγωγής εμπορίου στο Ιόνιο Πέλαγος όμοια με εκείνα της Μεγάλης Βρετανίας. Οι αποφάσεις αυτές επισημοποιήθηκαν με την επικύρωση του «Συντάγματος του Μαίτλαντ» στις 26 Αυγούστου 1817, το οποίο προέβλεπε μια ομοσπονδία των επτά νησιών υπό τη διοίκηση του Βρετανού αξιωματικού Θωμά Μαίτλαντ, που ορίστηκε ως πρώτος «Λόρδος Ύπατος Αρμοστής των Ιονίων Νήσων».

Σημαντικός κοινοβουλευτικός σταθμός στην πορεία για την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα υπήρξε η ίδρυση του Κόμματος των Ριζοσπαστών το 1848. Οι Ριζοσπάστες τόνιζαν την καταπάτηση του πορίσματος της Συνθήκης των Παρισίων του 1814 σύμφωνα με το οποίο τα Επτάνησα θα γίνονταν ανεξάρτητο και όχι υποτελές κράτος, όσο και τη διαστρέβλωση της έννοιας της «προστασίας» των Ιονίων Νησιών από τη Μεγάλη Βρετανία· η τελευταία, είχε επιβάλει στα Επτάνησα καθεστώς αποικίας, παρακάμπτοντας τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες των Επτανησίων.

Αναμνηστική φωτογραφία των πληρεξουσίων του Ιονίου κοινοβουλίου που ψήφισε την ένωση με την Ελλάδα, 5 Οκτωβρίου 1863

Στις 26 Νοεμβρίου 1850 ο Ριζοσπάστης βουλευτής Ιωάννης Δετοράτος Τυπάλδος πρότεινε στη βουλή ψήφισμα για την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα το οποίο υπογράφηκε από τον ίδιο και 11 ακόμα βουλευτές. Η Βρετανία αντέδρασε έντονα συλλαμβάνοντας τους εμπλεκόμενους, εξορίζοντας ορισμένους εξ αυτών και παύοντας τη λειτουργία μιας μερίδας του Επτανησιακού τύπου που υποστήριζε την ένωση. Ειδικότερα, ο βουλευτής Ηλίας Ζερβός Ιακωβάτος εξορίστηκε στα Αντικύθηρα και ο Ιωσήφ Μομφεράτος στη νησίδα Ερείκουσα. Η οργάνωση των Ριζοσπαστών διασπάστηκε σε δύο επιμέρους κόμματα, το κόμμα των Παλιών Ριζοσπαστών (Κόμμα Αληθινών Ριζοσπαστών) που απέβλεπε σε ένωση με την Ελλάδα, ανεξαρτησία και δικαιοσύνη, με αρχηγούς τον Ηλία Ζερβό Ιακωβάτο και τον Ιωσήφ Μομφεράτο, και το Κόμμα των Ενωτικών Ριζοσπαστών (Νέοι ριζοσπάστες), ή απλά ενωτικών, που απέβλεπαν μόνο σε ένωση με την Ελλάδα, με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Λομβάρδο.

Στις 29 Μαρτίου 1864 οι εκπρόσωποι του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ελλάδας, της Γαλλία και της Ρωσίας υπέγραψαν τη Συνθήκη του Λονδίνου, με τη δέσμευση της μεταβίβασης των νήσων στην Ελλάδα. Ο απώτερος σκοπός της Συνθήκης αυτής, ήταν η ενίσχυση της βασιλείας του προσφάτως εγκατασταθέντα βασιλιά Γεωργίου Α΄ των Ελλήνων. Εν κατακλείδι, στις 21 Μαΐου 1864 τα Επτάνησα ενώθηκαν με την Ελλάδα.

Γλώσσες

Σύμφωνα με το δεύτερο Σύνταγμα της Δημοκρατίας (1803), η Ελληνική ήταν η κύρια επίσημη γλώσσα των Επτανήσων. Τα Ιταλικά ήταν ακόμα σε χρήση, κυρίως για επίσημους σκοπούς, επιβεβλημένους από την Ενετική Δημοκρατία. Το μοναδικό νησί στο οποίο τα Ιταλικά (Ενετικά) είχαν μια ευρύτερη εξάπλωση ήταν η Κεφαλονιά, όπου ένας μεγάλος αριθμός των ατόμων που είχαν εγκατασταθεί από την εποχή των Βενετών είχαν ως κύρια γλώσσα τους την Ιταλική.

Διάρθρωση

Οι Ηνωμένες Πολιτείες των Ιονίων Νήσων ήταν μια ομοσπονδία των επτά νησιωτικών κρατών. Η κοινοβουλευτική αντιπροσώπευση καθενός εξ αυτών ήταν η εξής:

Κυβερνήτες

Η κυβέρνηση διοργανώθηκε υπό τη διεύθυνση του Λόρδου Ύπατου Αρμοστή των Ιονίων Νήσων, που διοριζόταν από το βρετανό μονάρχη με τη συμβολή της βρετανικής κυβέρνησης. Συνολικά, δέκα άνδρες ανέλαβαν αυτό το αξίωμα, συμπεριλαμβανομένου του Γουίλιαμ Γκλάντστοουν που διετέλεσε Έκτακτος Λόρδος Ύπατος Αρμοστής.

Τα Ιόνια νησιά είχαν δύο νομοθετικά σώματα, τη Γερουσία, που αποτελούσε αριστοκρατικό όργανο, και τη Βουλή.

Το 1818 το σύνταγμα καθιέρωσε επίσης το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης, του οποίου ο πρόεδρος ερχόταν στην ιεραρχία αμέσως μετά τον Πρόεδρο της Γερουσίας.