Βρώσιμα άγρια χόρτα: Σόγχος ο λαχανώδης (Sonchus oleraceus)

Τα μαζέψαμε μόλις σήμερα το πρωί σε ένα χωράφι που είχε πρόσφατα καθαριστεί. Μετά τις τελευταίες βροχές αναμένεται να πληθύνουν μαζί με όλα τα άλλα βρώσιμα άγρια χόρτα του τόπου μας.

Ως Σόγχο (Sonchus) της οικογένειας των Συνθέτων, το γένος του οποίου περιλαμβάνει περί τα 25 είδη τα πλείστα ιθαγενή των παραμεσόγειων χωρών και των Καναρίων νήσων περιγράφει το φυτό αυτό ο Π.Γ. Γεννάδιος («Λεξικόν Φυτολογικόν», Αθήνα, 1914). Είναι φυτά ποώδη, ετήσια, διετή και πολυετή. Όλα έχουν «γαλακτώδη οπόν υπόπικρον και υγιεινόν».

Τα είδη της ελληνικής χλωρίδας αναφέρει ότι είναι έξι, μεταξύ των οποίων και ο Σόγχος ο λαχανώδης (Sonchus oleraceus) και Σόγχος ο νυμάνειος (Sonchus Νymani) που είναι γνωστά με τα κοινά ονόματα Ζοχός, Τσόχος ή Γαλατσίδα. Ιδίως το πρώτο λαχανεύεται και σε αυτό αναφέρεται ο Σόγχος του Θεόφραστου και ο του Διοσκουρίδη «τρυφερώτερος εδώδιμος Σόγχος».

Από το χόρτο συλλέγονται τα νεαρά φύλλα και τα τρυφερά στελέχη του το φθινόπωρο, το χειμώνα και την άνοιξη πριν ανθίσουν. Τα νεαρά φύλλα είναι λιγότερο πικρά και τρώγονται και ωμά. Ο ατμός, το ζεμάτισμα ή ο βρασμός μειώνει την πικράδα των ώριμων φύλλων. Τρώγονται ωμά ή βραστά σε σαλάτες με ελαιόλαδο και λεμόνι, σε σούπες, με όσπρια, τηγανισμένα με αυγά ή ομελέτες ενώ στη Κρήτη προστίθενται σε χορτόπιτες μαζί με άλλα χόρτα.

Ο λαϊκός γιατρός Νικόλαος Παπαδάτος (1812-1903) από το Μανάσι γράφει για τον ζόχο στον κώδικά του με τα γιατροσόφια που παραθέτει ο Πανταζής Κοντομίχης στο βιβλίο του «Η λαϊκή ιατρική στη Λευκάδα» (εκδόσεις Γρηγόρη, 1985): «27. Οποιανού πονούν τα γόνατα και τα νεφρά: Βράσε ζόχον με κρασί, έως να μείνει το τρίτον και τότε να κοπανίσεις τρία σπυριά πιπέρι να τα ρίξεις μέσα και ας πίνει».

ΣΧΕΤΙΚΑ:
Χλωρίδα Λιμνοθάλασσας Λευκάδας: 47. Σόγχος ο λαχανώδης (Ζώχος ή ζοχιά) – Sonchus oleraceus