Δύναμη ζωής (Διήγημα της Κατερίνας Λιβιτσάνου-Ντάνου)

Της
Κατερίνας Λιβιτσάνου-Ντάνου

Ήταν ένα ακόμα χειμωνιάτικο πρωινό στην κρύα αίθουσα της δεύτερης τάξης του Γυμνασίου. Θέρμανση δεν είχαμε, μα οι καρδιές μας ήταν ζεστές από τη δίψα για μάθηση και την ενθάρρυνση των νεαρών καθηγητών μας. Ο κύριος Κ. Φ., ο φιλόλογος της τάξης μου, μας καλημέρισε και άρχισε να μιλάει για τη δύναμη του λόγου, για Λογοτεχνία και σωστή χρήση της Γλώσσας. Για ελευθερία έκφρασης ούτε λόγος, μια και ήμασταν στο Γενάρη του 1968! Τον ακούγαμε με προσοχή, απαντούσαμε στις ερωτήσεις του, κάναμε έναν πρωτότυπο για την εποχή εκείνη διάλογο. Έπειτα ξεχώρισε ένα από τα κείμενα που μας είχε βάλει να γράψουμε, εφαρμόζοντας όσα μας είχε πει για το χρονογράφημα. Το διάβασε με ύφος, δεν είπε ποιος το έγραψε, τόνισε όμως το ταλέντο κάποιου μέσα από το τμήμα και όλοι ψάχνονταν ποιανού είναι. Εγώ ένιωσα όμορφα, δεν τόλμησα να τον κοιτάξω, όμως αυτό μου έδωσε θάρρος για την ικανότητά μου στο γραπτό λόγο, στις δύσκολες εκείνες μέρες!

Και ήταν πολύ δύσκολες, ειδικά για μας που έπρεπε να διανύσουμε χιλιόμετρα για το Γυμνάσιο. Ακόμα ηχούν στα αυτιά μου οι διαταγές της γιαγιάς “να μην πάει σχολείο, κράτησέ την να σας βοηθάει, όλες στο Γυμνάσιο χαλάνε”. Ποτέ δεν κατάλαβα τι ήθελε να πει με το χαλάνε, έβαλα όμως πείσμα να προσπαθήσω με όλες μου τις δυνάμεις. Κάθε πρωί κατεβαίναμε στην πλατεία του χωριού και περιμέναμε το λεωφορείο, για να πάμε στο σχολείο. Καθόμαστε στο καφενείο με την ξυλόσομπα, για να μην κρυώνουμε ώσπου να έρθει. Σα να έχω μπροστά μου τον καλοσυνάτο χωριανό μας, που μας περίμενε με χαμόγελο, λέγοντάς μας συχνά πόσο σπουδαίοι θα γίνουμε αν διαβάζουμε και δεν ξεγελάμε απλά τους ταλαίπωρους γονείς μας.

Δεν ήταν μεγάλη η διαδρομή, αλλά με το που ανεβαίναμε στο λεωφορείο του ΚΤΕΛ στριμωχνόμαστε όρθιοι σα σαρδέλες. Γιατί στις θέσεις κάθονταν όσοι ανέβαιναν από την πόλη, ανάμεσά τους και οι καθηγητές μας, αφού κανένας τους τότε δεν είχε δικό του αυτοκίνητο. Τους καλημερίζαμε ντροπαλοί, τους παρακολουθούσαμε και τους θαυμάζαμε συγχρόνως. Ο κύριος Κ. Φ. ,με τα σγουρά μαλλιά και τα γυαλιά του ήταν πάντα σοβαρός, έβλεπε όμως κάθε μας κίνηση. Σε μια διαδρομή καθόταν μόνος, κανένας από μας δεν πήγαινε να καθίσει δίπλα του. Με φώναξε, μια κι έτυχε να είμαι ακριβώς εκεί και κάθισα εγώ. Ήταν σα να έχασα τον κόσμο κάτω από τα πόδια μου, ούτε καν σήκωσα τα μάτια μου να τον κοιτάξω. Εκείνος με ρώτησε αν έχουμε ρεύμα στο σπίτι, αν έχω αδέρφια, αν κάνω άλλες δουλειές εκτός από διάβασμα. Γιατί φαίνεται πως διαβάζεις πολύ, είπε, και προσέχεις φυσικά όσα λέμε. Τι να του έλεγα εγώ για τις δουλειές που έκανα, μου φάνηκε χρόνος η διαδρομή, όμως με είχε συναρπάσει ο τρόπος που μιλούσε!

Κάποια μέρα, στην ώρα της Λογοτεχνίας, μας διάβασε ένα πολύ όμορφο ποίημα, μας είπε πως το είχε γράψει ο ίδιος και μας έβαλε ως εργασία να μετατρέψουμε ένα πεζό κείμενο σε ποιητικό. Προσπάθησα με πολύ καλά αποτελέσματα αλήθεια! Γι αυτό μίλησε στον πατέρα μου όταν πήγε να μου πάρει τους βαθμούς, αλλά εκείνος δεν κατάλαβε και πολλά όπως μας είπε, ήταν όμως ικανοποιημένος από τις επιδόσεις μου. Εκείνες τις σκοτεινές μέρες της χούντας ο κύριος Κ. Φ. έδειχνε πολύ προβληματισμένος με κάποια πράγματα, αλλά δεν μπορούσε, δεν επιτρεπόταν να μας εξηγήσει και πολλά. Στην Τρίτη τάξη δε μου δώσανε τη σημαία, ας ήμουν πρώτη στη βαθμολογία, γιατί ως κορίτσι δεν έπρεπε να την κρατώ, αλλά να είμαι δίπλα σε αυτήν! Την κράτησε ένα αγόρι, που πολύ μετά ο κύριος Κ.Φ. μας είπε πως ο πατέρας του ήταν “της επανάστασης”. Γιατί ο σύλλογος καθηγητών τότε δεν αντέδρασε στις “επιλογές” του Γυμνασιάρχη είναι άλλο ζήτημα, έπρεπε οι απλοί δάσκαλοι να συνεχίσουν να δουλεύουν, ζήτημα Δημοκρατίας και επιβίωσης συνάμα. Πάντως ο κουμπαράς ως βραβείο μού δόθηκε για την έκθεση με θέμα την αποταμίευση, που ο κύριος Κ.Φ. επέλεξε ως καλύτερη, όχι μία αλλά τρεις συνεχόμενες χρονιές!

Τον είχα ξανά φιλόλογο τρία χρόνια μετά στο Θηλέων, στην έκτη Γυμνασίου. Τώρα τα πράγματα ήταν πιο σοβαρά, μας έκανε Αρχαία, πρόσεχα μια και δεν είχα τη δυνατότητα να πάω φροντιστήριο. Του χρωστάω την πολύ καλή βαθμολογία μου στις εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο στα Αρχαία και ειδικά στο άγνωστο θέμα. Ήταν η τελευταία χρονιά των Γυμνασιακών μου χρόνων και της Δικτατορίας, κατάσταση περίεργη, με τον κύριο Κ.Φ. να μου δίνει θάρρος, λέγοντας στον πατέρα μου (η μάνα δεν πήγαινε ποτέ να ρωτήσει για την επίδοσή μας, άλλα ήταν τα καθήκοντά της, αλλού η θέση της) πως δε δικαιολογεί καμιά αποτυχία ! Στις αναμνηστικές φωτογραφίες που βγάλαμε στο τέλος της χρονιάς με κάποιους δασκάλους μας είναι ανάμεσά μας και ο κύριος Κ. Φ., πάντα με τα γυαλιά, το σεμνό του ύφος και το χαρακτηριστικό χαμόγελό του. Δεν έλεγε ποτέ παραπάνω λόγια ή προσβλητικά, είχαμε όμως για το άτομό του ένα σεβασμό και μια απέραντη εκτίμηση.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, δε χαθήκαμε ποτέ. Τον συναντούσα, με έλεγε συνάδελφο πλέον, με ρωτούσε για την οικογένεια και την προσωπική μου ζωή, μου είχε χαρίσει κάποια βιβλία του, μου δημοσίευε κείμενα ως υπεύθυνος περιοδικού του Δήμου. Η τελευταία μας συνάντηση έγινε σε μια παρουσίαση βιβλίου. Τον θυμάμαι εκεί ψηλά στο βάθρο όπως τότε στην έδρα. Μίλησε και εντυπωσίασε, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του. Στο τέλος της εκδήλωσης είπαμε λίγα λόγια και ουσιαστικά. Ήταν περήφανος μου είπε για μας, για τους μαθητές του, μα και για όσα δημιούργησε. Του είπα ένα μεγάλο ευχαριστώ για ό,τι μου έδωσε, κυρίως όμως για τη δύναμη ζωής. Με κοίταξε σα να με αποχαιρετά και μου χαμογέλασε. Έτσι χωρίσαμε…

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 1: το διήγημα είναι βιωματικό, αφιερωμένο στη μνήμη του φιλολόγου μου Κωνσταντίνου Θ. Φωτεινού, που έφυγε στις 9 -11-2022.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΥ – ΝΤΑΝΟΥ