Πληροφορίες για ξεχωριστούς Λευκαδίτες: Ο ηρωικός αντιστασιακός νεολαίος Ντίνος Γιαμαλάκης

«Χρέος μας, των λευκαδιτών, να ανιδρυθεί μνημείο του στην ιδιαίτερη Πατρίδα του, στη Λευκάδα μας»…

Δεξιά στη φωτογραφία ο Ντίνος Γιαμαλάκης μαθητής Γυμνασίου. (Πηγή: Πανταζής Ν. Παπαδάτος)

Γράφει ο Νίκος Κ. Κατηφόρης

Στο νησί μας, στην πόλη, την εποχή του Μεσοπολέμου ζούσε η ευτυχισμένη οικογένεια Γιαμαλάκη. Πατέρας, ο Αντώνης Κωνσταντίνου Γιαμαλάκης, δραστήριος, επιτυχημένος επιχειρηματίας¹. Μητέρα, η Κυριακούλα (Κούλα) θυγατέρα Μηνά Λουπέτη. Και τρία ομορφόπαιδα. Η Αικατερίνη (Κατίνα), αργότερα σύζυγος Χριστόφορου Λάζαρη, η Βαρβάρα, αργότερα σύζυγος Γεωργίου Κυριαζή Σκουρλά² και ο μοναχογιός Ντίνος. Στη βεβαίωση βαπτίσεώς του, «Κωνσταντίνος-Ανδρέας», που γεννήθηκε στη Λευκάδα, στις 2 Ιουνίου 1920³. Αυτός ο μοναχογιός «ήρτε» στολισμένος χάρες: Λεβεντιά, στο παρουσιαστικό και στην ψυχή. Ήθος. Ευφυία. Επιμέλεια. Τελειώνοντας (1938) το φημισμένο Γυμνάσιό μας, κατευθύνθηκε προς τις Ανώτατες Σπουδές. Ο Πόλεμος και η Κατοχή τον βρήκαν φοιτητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, της Σχολής Χημικών Μηχανικών.

Θέλω τα μαύρα χρόνια της Κατοχής να τα εξεικονίσω σαν βαρύ, βαρύτατο χειμωνιάτικο ουρανό, που ξεσκίζεται, απ’ άκρη σ’ άκρη από εκτυφλωτικές αστραπές, φορτωμένες αμείλικτους κεραυνούς – τα ηρωικά αντιστασιακά τολμήματα… Η ασήκωτη σκλαβιά πατούσε στο στήθος του Λαού μας κι Εκείνος, σαν τον παππού μας τον Ανταίο, όλο και πετιόταν ολόρθος, ακατάβλητος, τρομερός, με ψυχή άπαρτο κάστρο. Και βέβαια, ασυγκράτητος μπροστάρης η Νεολαία μας. Και πρώτη-πρώτη η Νεολαία των Ανώτατων Σχολών και μάλιστα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου⁴.

Πλήθος οι μαρτυρίες που έχουν γραφεί γι’ αυτή την ολόλαμπρη σελίδα στο τιμημένο χρονικό του γεραρού Καθιδρύματος⁵. Ζώντας την υπερδιέγερση της αγωνιστικής εγρήγορσης αυτού του αντιστασιακού ηφαίστειου, ο Ντίνος Γιαμαλάκης είχε προκαθορισμένη θέση στην πρωτοπορία, όπου και αυτοπροσδιορίστηκε. Ήταν δύσκολες εποχές τότε και, για τους άξιους και εκλεκτούς σαν τον Κώστα, ακόμη δυσκολότερες. Έως και μοιραίες, θα διαβάσετε παρακάτω…

Ο Ντίνος Γιαμαλάκης το 1943-1944. (Πηγή: Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας)

Παντού και πάντα, η πρωτοπορία εισφέρει τις περισσότερες θυσίες και η θεία αίγλη που αυγάζει τους πρωτοπόρους είναι, τις περισσότερες φορές, φωτοστέφανος μαρτυρίου. Όπως συνέβηκε και με τον Ντίνο Γιαμαλάκη. Κάποια στιγμή (άνοιξη του 1944), η μικρή μας, επαρχιώτικη κοινωνία «φαρμακώθηκε» από τη «διάδοση» πως το Λεβεντόπαιδο, οργανωμένο στην Ε.Π.Ο.Ν. Πολυτεχνείου, πιάστηκε και κλείστηκε στον προθάλαμο του Άδη, στο φοβερό «Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Χαϊδαρίου». Λίγο μετά, ήρθε και η τραγική είδηση της εκτέλεσής του απ’ τους Γερμανούς… Χωρίς λεπτομέρειες… Η Λευκάδα αποκομμένη απ’ την άλλη Ελλάδα, η παρανομία βαθιά, βαθύτατη, η τρομοκρατία φρικτή, η συνωμοτικότητα …όρος επιβίωσης. Πώς να «περάσει» η πληροφορία ένα τέτοιο «συρματόπλεγμα»⁶ … Πολύ αργότερα (1976), διαβάζοντας τον Φλούντζη (ό.π., σ. 537 επ.), στο κεφάλαιο «Κατάλογος εκτελεσθέντων φοιτητών» είδα το τιμημένο όνομά του: «Γιαμαλάκης Αντ. Κώστας, 23 χρ.». Ένα χρόνο μετά (1977), το βρήκα και στον τόμο Α-ΙΙ (σ. 530) του Π. Ανταίου (μόνο το επώνυμο «Γιαμαλάκης»), στο κεφάλαιο «Πρώτοι Κατάλογοι Νέων Ηρώων της Αντίστασης». Προσπάθησα να συγκεντρώσω σχετικές πληροφορίες. Από τον χαϊδαριώτη Στέλιο Μαυρομμάτη, πολιτικό μηχανικό, πρόεδρο του «ΦΟΙΝΙΞ»⁷. Από τα κορυφαία αντιστασιακά στελέχη Λεωνίδα Τζεφρώνη (συμπατριώτη μας) και Γρηγόρη Φαράκο, καθώς και από τους αντιστασιακούς φίλους Γιώργο Φατούρο και Αργύρη Μικρώνη (πολιτικό μηχανικό), που το 1944 βρίσκονταν στην Αθήνα. Κανείς τους δεν ήξερε κάτι σχετικό. Δεν πρόφθασα να ρωτήσω τον αγαπημένο φίλο και τιμημένο αντιστασιακό (βρισκόταν κι εκείνος στην Αθήνα, το 1944) Σωτήρη Βανδώρο.

Ωστόσο, εντελώς αναπάντεχα, βρέθηκα μπρος στον πιο αξιόπιστο μάρτυρα των συνθηκών θανάτου: Συμπράττοντας (με την τότε δικηγορική μου ιδιότητα) στην κατάρτιση του 3435/1992 πωλητηρίου της συμβολαιογράφου Αθηνών κας. Μαρίας Καντζαβέλου, γνώρισα τον Γεώργιο Κυριαζή Σκουρλά, σύζυγο της Βαρβάρας Γιαμαλάκη, όπως διαβάσατε, που με το συμβόλαιο αυτό πούλησε στην κα. Άλεξ Μυλωνά την πρώην κατοικία του ζεύγους, δηλαδή το νεοκλασικό της Πλατείας Ασωμάτων αριθμ. 5, όπου τώρα στεγάζεται το «Μουσείο Άλεξ Μυλωνά». Το ηρωικό τέλος του Ντίνου Γιαμαλάκη έχει στοιχειώσει το άτυχο νεοκλασικό. Η μαρτυρία Σκουρλά: «…Εκείνη τη μέρα, οι Γερμανοί στοίβαξαν τον Ντίνο, με άλλους συγκρατούμενούς του, σε φορτηγό, για να τους πάνε στον Πειραιά, να δουλέψουν σε αγγαρεία. Το φορτηγό πέρασε μπρος απ’ το σπίτι μας. Ο Ντίνος πήδησε, για να δραπετεύσει. Οι Γερμανοί τον πρόφθασαν και τον εκτέλεσαν επιτόπου»⁸ …

Την ακριβή ημερομηνία του τραγικού γεγονότος έδωσε ο Ε.Ε.Σ. – Διεύθυνση Αναζητήσεων⁹, σε λιτό απαντητικό του έγγραφο: «Γιαμαλάκης Κωνσταντίνος του Αντωνίου – Συνελήφθη υπό των Γερμανικών Αρχών Κατοχής – Εκρατήθη εις το Σ. Σ. Χαϊδαρίου Αττικής – Εξετελέσθη υπό των Γερμανών την 10η Μαΐου 1944». Στην Καισαριανή, λέει το έγγραφο, που δεν είχε στη διάθεσή του την ειδική εξιστόρηση Σκουρλά. Άγνωστος παραμένει ο τόπος ταφής και οι στοργικές, επίμονες προσπάθειες των οικείων δεν εξήρκεσαν για να τον διακριβώσουν. Αλλά και σ’ εμένα, που πιθανολογούσα ταφή στο Γ΄ Νεκροταφείο Αθηνών, η διεύθυνσή του απάντησε¹⁰: «…Δεν είναι δυνατόν να σας βοηθήσουμε, επειδή, δυστυχώς, έχουν καταστραφεί τα αρχεία μας που αφορούν ταφές έως και 31.12.1962». Άκαρπη παρέμεινε και η έκκληση για παροχή πληροφοριών, την οποία απηύθυνα με το «Ενημερωτικό Δελτίο του Τ.Ε.Ε.»¹¹. Όμως, πολύ σημαντικό είναι το λήμμα στον τόμο Τέταρτο Γ΄ (σ. 102 επ.) του πολύτιμου λευκώματος «Έπεσαν για τη Ζωή»¹², το οποίο και μεταφέρω αυτούσιο:

«ΓΙΑΜΑΛΑΚΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ του Αντώνη. Στέλεχος του ΚΚΕ. Γεννήθηκε στη Λευκάδα, το 1921. Καταγόταν από εύπορη οικογένεια. Τέλειωσε το Γυμνάσιο Λευκάδας το 1938. Σπουδαστής Πολυτεχνείου. Οργανώθηκε στην Κατοχή στο ΕΑΜ της Σπουδάζουσας. Το καλοκαίρι 1944 τον έπιασαν οι Ράλληδες συνεργάτες των Γερμανών Κ. Τσατσαρώνης (διερμηνέας) και η ερωμένη του Ελένη Βαζακοπούλου και τον παρέδωσαν στους Γερμανούς. Μεταφέρθηκε στη Μέρλιν, όπου βασανίστηκε και μετά κλείστηκε στο Χαϊδάρι. Εκτελέστηκε αργότερα, άγνωστο πότε και πού»¹³.

Οι φίλοι και συμπατριώτες Λουκάς Ασπρογέρακας, δικαστής και Γιάννης Καββαδάς, πολιτικός μηχανικός, μου έγραψαν τις συμμαθητικές αναμνήσεις τους για τον Ήρωα. Τις παραθέτω (αποσπάσματα), γιατί δίνουν την εφηβική εικόνα του, που προκαθόριζε την αντιστασιακή του πορεία. Ο Λουκάς μου έγραψε, μεταξύ άλλων, τα εξής «…Μου έμεινε στη μνήμη σαν ο πιο ξεχωριστός ανάμεσα στους άλλους συμμαθητές μας, για τις πολλές (του) αρετές … ήθος, κρίση και αντίληψη συνετού, ώριμου, μεγαλύτερου σε ηλικία. Το έβλεπα και στο περπάτημα, στις κουβέντες, στο γέλιο του. Ακόμα και στα (σπάνια…) αστεία του. Απέραντα καλοσυνάτος, καταδεκτικός και πράος. Πάντα έτοιμος να δώσει στους συμμαθητές μας (ακόμα και σε ώρα διαγωνισμάτων) από τα όσα εκείνος κατείχε (και κατείχε πάντοτε πολύ περισσότερα απ’ όλους μας), χωρίς ίχνος ξιπασιάς. Ένιωθε ευχαρίστηση να βοηθήσει. Στα μαθηματικά κυρίως. Είχε τα χαρίσματα του καλού φίλου και άριστου μαθητή. Ήταν και πολύ θαρραλέος. Όταν ήμαστε στην 5η ή 6η τάξη (1937-1938) ο μακαρίτης γυμνασιάρχης μας απαγόρευσε να κυκλοφορούμε στην πόλη μετά τις 5 το απόγευμα. Πολλοί από μας των τριών τελευταίων τάξεων αντιδράσαμε (με «απεργία» κλπ.) κι όταν ήρθε η «ώρα της τιμωρίας», ο Ντίνος παρουσιάστηκε στο γραφείο των καθηγητών και προσπάθησε να προφυλάξει εμάς τους άλλους, αναλαμβάνοντας την ευθύνη του πρωταίτιου, του υποκινητή… Χωρίσαμε Ιούνιο 1938. Δεν είχα την καλή τύχη να τον ξαναδώ. Το Μάη του 1994, χρόνια 50 μετά τον ηρωικό θάνατό του, έγραψα για να τιμήσω τη μνήμη του το ποίημα «Το Ταξίδι»: «Σε βασανίσανε φριχτά, τα μυστικά να πάρουν. / Εσφράγισες τα χείλη σου, προτίμησες τον τοίχο…».

Και ο Γιάννης: «…Σου απαντώ … σχετικά με ό,τι γνωρίζω για τον αείμνηστο λεβέντη Κώστα Γιαμαλάκη και το χαμό του. Ήμαστε συμμαθητές στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο. Ήταν πάντα ένας έξοχος συμμαθητής και πολύ καλός φίλος. Έξυπνος, καλοσυνάτος, φιλικός με όλους, διακρινόταν για το ήθος και τη λεβεντιά του, πολύ καλός σε όλα του. Από τους συμμαθητές με τους οποίους είχα στενή φιλία και τη δυνατότητα να συζητάμε τα μαθήματα, τα προβλήματα της ηλικίας και της ζωής μας, αλλά και πολλά «εξωσχολικά». Λογοτεχνία, κοινωνιολογία, φυσική, μαθηματικά… Τελειώσαμε το Γυμνάσιο το 1938. Ο Κώστας έφυγε για την Αθήνα, όπου έκανε φροντιστήριο για το Πολυτεχνείο. Στην Αθήνα κι εγώ για το Πολυτεχνείο. Ακολουθήσαμε διαφορετικές Σχολές. Οι σπουδές τότε ήταν πολύ δύσκολες, γι’ αυτό δεν βλεπόμαστε συχνά. Ήρθε το μοιραίο πρωινό της 28ης Οκτωβρίου. Αμέσως έφυγα για τη Λευκάδα, όπου κι έμεινα μέχρι το τέλος της Κατοχής. Στο διάστημα αυτό δεν είχα επαφή με την Αθήνα, διέκοψα και τις σπουδές. Εκεί, στη Λευκάδα, έμαθα ότι ο Κώστας εκτελέστηκε από τους Γερμανούς. Ήταν δύσκολες οι εποχές τότε και, για τους άξιους κι εκλεκτούς σαν τον Κώστα, ακόμα δυσκολότερες, έως και μοιραίες…».

Οι προσωπικές μου αναμνήσεις φτωχές: Πέντε χρόνια νεότερος («τεράστια» διαφορά για τη γυμνασιακή ηλικία!), δεν είχα γνωριμία μαζί του. Έτσι, το μόνο που θυμάμαι απ’ τη σύντομη ζωή του είναι το αξιαγάπητο παρουσιαστικό του, που δικαίωνε απόλυτα το συμμαθητικό χαρακτηρισμό «λεβέντης» (ο Λουκάς προσθέτει: «Έφερνε μαζί του μια αρχοντιά!») και το άριστο όνομα που είχε στο μαθητικό μας μικρόκοσμο. Και βέβαια θυμάμαι το πένθος που σκόρπισε στη μικρή και εθνικά ξεσηκωμένη Λευκάδα μας η πικρή είδηση του ηρωικού θανάτου του.

Στις 16 Νοεμβρίου 1984, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με πρύτανη τον επονίτη Γ. Ο. Βουδούρη, τίμησε τους ηρωικούς νεκρούς του της Εθνικής Αντίστασης¹⁴. Το πρόγραμμα της διοργάνωσης, που χαρακτηρίστηκε από πολλή και γνήσια συγκίνηση, πατριωτική έξαρση και ομοψυχία, λαμπρή επισημότητα και σεμνή εκδηλωτικότητα, περιέλαβε τα αποκαλυπτήρια (από τον πρωθυπουργό και τον πρύτανη) αναμνηστικής πλάκας όπου έχουν χαραχθεί «τα ονόματα των 18 φοιτητών του Ε.Μ.Π. που έδωσαν τη ζωή τους για τα ιδανικά της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της Κοινωνικής Δικαιοσύνης, στα ένδοξα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης 1941- 1944», όπως προλογίζει ο πρύτανης (σ. 7) την πανηγυρική, καλαίσθητη έκδοση της υποσημ. 5. Ο ίδιος προσθέτει, με μελαγχολία, αλλά και με εθνική υπερηφάνεια: «Το χρέος αυτό άργησε, βέβαια, πολύ να εκπληρωθεί. Η αξία, όμως, της εκπληρώσεώς του δεν μειώνεται, αφού η μνήμη των δεκαοκτώ παληκαριών, συνυφασμένη με τα ιδανικά για τα οποία θυσιάστηκαν, είναι φως παντοτινό που δείχνει το δρόμο στις επερχόμενες γενιές». Και στη συνέχεια παραδέχεται: «Μπορεί, παρά τις προσπάθειές μας, να υπάρχουν και ονόματα που παραλείφθηκαν». Την ίδια παραδοχή είχε περιλάβει και στην πανηγυρική προσλαλιά του (στο ίδιο τευχίδιο, σ. 29): «Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να είναι ο κατάλογος πλήρης. Δημοσιεύσαμε στις εφημερίδες, ζητήσαμε πληροφορίες… Αν υπάρχουν παραλείψεις, ζητάμε συγγνώμη. Αφήσαμε στη στήλη χώρο για μερικά ονόματα ακόμη. Έτσι κι αλλιώς, ο κενός χώρος ας θεωρηθεί αφιερωμένος στον άγνωστο φοιτητή του Πολυτεχνείου, που έπεσε στην Εθνική Αντίσταση».

Χρέος μας, των λευκαδιτών, να προστεθεί στη στήλη το τιμημένο όνομα του συμπατριώτη μας Ντίνου Γιαμαλάκη. Αλλά και να εντοιχιστεί τιμητική πλάκα στον τόπο της θυσίας του, στο Μουσείο Άλεξ Μυλωνά. Μα και να ανιδρυθεί μνημείο Του στην ιδιαίτερη Πατρίδα Του, στη Λευκάδα μας.

Και το τραγικό «λογοπαίγνιο»: τότε που συγκόμιζα πληροφορίες για να γράψω το Σεβαστικό Σημείωμα για τον ήρωα-μάρτυρα Ντίνο, είχα δημοσιεύσει στο «Ενημερωτικό Δελτίο Τ.Ε.Ε.» έκκληση προς τους συμφοιτητές του, του Ε.Μ.Π., ώστε όποιος είχε πληροφορίες για την ηρωική, αντιστασιακή σταδιοδρομία του και τον ηρωικό, τραγικό θάνατό του, να μου τις εμπιστευτεί. Πέρασε πολύς χρόνος χωρίς ανταπόκριση, ώσπου μια Κυριακή πρωί άκουσα στο τηλέφωνο άγνωστη φωνή, να δηλώνει «Ήταν αδελφός μου!». –«Δεν είχε αδελφό», αντέτεινα. «Πώς δεν είχε. Είχε εμένα!», επέμεινε η άγνωστη φωνή. Και η διευκρίνιση: Στις 27.10.1944, οι Γερμανοί, ακόμη κατακτητές της Κρήτης, εκτέλεσαν στις Φυλακές Χανίων τον αντιστασιακό νεολαίο, συνομήλικο του Ντίνου (με διαφορά μηνών) Αντώνη Κωνσταντίνου Γιαμαλάκη. Η ιδιαίτερη πατρίδα του (Νομός Ηρακλείου, Δήμος Μινώα Πεδιάδας), περήφανη και ευγνώμων, του ανίδρυσε ανδριάντα, οργανώνει τιμητικές εκδηλώσεις στο τίμιο όνομά του και εξέδωσε επώνυμο τιμητικό τόμο.

(Τούτο το Σημείωμα ήταν να δημοσιευτεί πριν από σχεδόν 20 χρόνια, στην Εφημερίδα μας της Ηλιούπολης. Σεβάστηκα, όμως, την αντίρρηση πολύ αγαπητού μου και «νομιμοποιούμενου» προσώπου… Τώρα, το Πρόσωπο «έφυγε», το στερηθήκαμε. …Πήρε μαζί του και την αντίρρηση…)

Νίκος Κ. Κατηφόρης
_______________________________________________
¹Πράκτορας της ασφαλιστικής εταιρείας NATIONAL SUISSE και των ακτοπλοϊκών εταιρειών «ΠΑΡΝΑΣΣΙΣ» και «ΧΙΑΚΗ», εξαγωγέας κρασιού και λαδιού – βλ. Ν. Γ. Ιγγλέσης, Οδηγός Ελλάδος, σ. 395.
²Ληξιαρχική πράξη γάμου 160/Γ/44 Αθηνών.
³Ληξιαρχείο Λευκάδας, πράξη 58/1921.
⁴«Τη νύχτα της 30ής προς την 31η του Μάη (1941), η χιτλερική σβάστικα που μόλυνε τον ιερό βράχο της Ακρόπολης γκρεμίστηκε, ξεσκίστηκε, τσαλαπατήθηκε… Το ξέσκισμα της χιτλερικής σημαίας είχε βαθιά απήχηση στον ελληνικό λαό, καθώς και σε όλους τους λαούς της Ευρώπης» – βλ. Στ’ άρματα, Στ’ άρματα, τ. Α΄, σ. 94. Μανώλης Γλέζος – Λάκης Σάντας, φοιτητές και οι δυο.
⁵Γραφείο Δημοσίων Σχέσεων Ε.Μ.Π., Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην Εθνική Αντίσταση 1941-44, Π. Ανταίος (Σταύρος Γιαννακόπουλος), Συμβολή στην Ιστορία της Ε.Π.Ο.Ν., τ. Α΄, σ. 144 επ., Γρηγ. Φαράκος, Μαρτυρίες και Στοχασμοί, σ. 20 επ., Αντ. Φλούντζης, Χαϊδάρι – Κάστρο και βωμός της Εθνικής Αντίστασης, σ. 516 επ., Στ. Κασιμάτης, Οι παράνομοι, σ. 589 επ., «Επιθεώρηση Τέχνης» Μάρτης-Απρίλης 1962, σ. 468 επ., Σπ. Λιναρδάτος, «Κομματική Επιθεώρηση» Σεπτέμβρης-Νοέμβρης 1973, σ. 85 επ., Λευτ. Ελευθερίου (Θαλασσινός) κλπ.
⁶Τη φήμη, πως είχε ενταχθεί στην Ε.Π.Ο.Ν. βεβαιώνουν οι (παρακάτω) πηγές-συγγραφές.
⁷Συνεταιρισμός Αστικός, Παραθεριστικός, Οικοδομικός – Πανελλήνια Ένωση θυμάτων Γερμανικής Κατοχής.
⁸Η μαρτυρία Σκουρλά είναι καταγραμμένη σε «κασέτα» μαγνητοφώνου που «λανθάνει» στο αρχείο μου.
⁹Αρ. πρωτ. 7634/1115/24.6.2004.
¹⁰Αρ. πρωτ. 43589/29.3.2004.
¹¹Ο Διευθυντής του εντύπου κ. Δεμερτζής την καταχώρισε στο τεύχος 2302/5.7.2004.
¹²Έκδοση της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Ε.
¹³Την αξιοπιστία του λήμματος μαρτυρούν: Η ακρίβεια των ελέγξιμων πληροφοριών για τον τόπο και χρόνο γέννησης, τη σπουδαστική διαδρομή κλπ. και, ιδίως, η παράθεση του βαπτιστικού «Ανδρέας», γνωστού σε πολύ κλειστό κύκλο, καθώς είχε επικρατήσει το Κωνσταντίνος. Αλλά και η επιφύλαξη «άγνωστο πότε και πού», η οποία δικαιώνεται από τη μαρτυρία Σκουρλά. Εξάλλου, το γεγονός ότι ο ήρωας Γιαμαλάκης και η θυσία του μνημονεύονται σε τρία συγγράμματα «εαμικού προσανατολισμού», δηλαδή στους Φλούντζη, Ανταίο και Λεύκωμα της Κ.Ε./Κ.Κ.Ε. προσεπιβεβαιώνει την αρχήθεν εκδοχή για ένταξη στην Ε.Π.Ο.Ν. Και στο πρόσφατο, με τις πάμπολλες εκδόσεις, Μεν. Χαραλαμπίδης, Οι δωσίλογοι, σ. 184.
¹⁴Στις εκδηλώσεις μετείχε και ο τότε Υπουργός Παιδείας, συμπατριώτης μας Απόστολος Κακλαμάνης.