Αγία Θέκλη ή Αγία Θέκλα, ένα ξεχασμένο για δεκαετίες μετόχι της Μονής της Κόκκινης Εκκλησιάς στους πρόποδες των Σκάρων
Η Αγία Θέκλη ή Αγία Θέκλα εμφανίζεται ως τοπωνύμιο σε χοτζέτια (τίτλοι ιδιοκτησίας κατά την Τουρκοκρατία) στα μέσα του 16ου αιώνα με αρχές του 17ου αιώνα. Κάποια εξ αυτών παρουσιάζει ο Π.Γ. Ροντογιάννης στην «Ιστορία της Νήσου Λευκάδας» (Τόμος Α΄, σελ. 445-451, Αθήνα 1980) με τον ίδιο να γράφει στις υποσημειώσεις του βιβλίου, ότι «ήταν ένα εκκλησάκι στους δυτικούς πρόποδες των Σκάρων κοντά στη μονή της Κόκκινης Εκκλησιάς».
Για παράδειγμα, σε χοτζέτι του 1562 διαβάζουμε, ότι ο Ανδρέας Σούντιας, Σουπιόνης Σούντιας, Δήμος Σούντιας, ραγιάδες από το χωρίον Αλέξανδρο της Αγίας Μαύρας, παρόντες και έντιμοι από το άλλον Ιωάννης Κόκλας, Λινάρδος Μαρίνος, Αντώνης Καρύδης, ραγιάδες από το αυτό νησί, από το χωρίον Κοκλάτα, εξηγόντες είπανε, ότι μόλον ταύτα εγήριζαν ανάμεσόν τους ξεσινέριση απάνου εις την τάξιν της εξουσίας δια την αγοράν σινδραμούμενη μερικών χωραφίων, αγορασμένων υπό των διμοσιακών, παρθενεβόμενα της Εκκλησίας της αγίας Θέκλης, πέρνουν σπόρον πενήντα Κιλελίκια…».
Σε χοτζέτι του 1616 διαβάζουμε, ότι κάποιος Μουσταφάς και Μπεκύρις του Κατζίαν Τζαδέ, κάτοικοι της Αγίας Μαύρας, σιβάζονται με τους καλογέρους και εφημέριους της Εκκλησίας ονοματισμένη Κόκκινη, δια την τιμήν εις τριακόσια εξήντα άσπρα, έπαψαν την εξουσίαν και επουλήσανε τα υποκάτωθεν χωράφια εις τόπον ονοματισμένον αγία Θέκλη, τα οποία είχαν εις την εξουσίαν τους από κληρονομιά των γονέων τους…».
Το τοπωνύμιο αυτό φαίνεται να χάθηκε στο πέρασμα του χρόνου πολύ δε περισσότερo ενδεχόμενα οικοδομικά κατάλοιπα. Μέχρι που φέτος το καλοκαίρι ήρθε επίσκεψη στη Νικιάνα ο πάνω από πεντέμισι δεκαετίες απόδημος στην Αυστραλία Αλεξανδρίτης Ζώης Σούνδιας (Μέτορας). Σε συζητήσεις με τον αδελφό του, το Γιώργο Σούδια (Μέτορα), ο οποίος μένει μόνιμα στη Νικιάνα, έτυχε να ρωτηθεί για την εκκλησία της Αγίας Θέκλης. Την θυμόνταν. Eίχε πέσει μάλιστα όταν φύλαγε σε νεαρή ηλικία τα πρόβατα και προτού μεταναστεύσει από τον δυτικό της τοίχο, ενώ κάποιες φορές είχε κοιμηθεί μέσα στην ερειπωμένη εκκλησία από την οποία σώζονταν από την εποχή ακόμη εκείνη μόνο τα απομεινάρια των τοίχων.
Ο άνθρωπος αυτός έκανε ένα σχεδιάγραμμα για την περιοχή που βρισκόταν το εκκλησάκι ώστε να το επισκεφτεί ο αδελφός του. Η πρώτη απόπειρα έγινε πριν λίγες μέρες μαζί με τον γράφοντα και πράγματι βρέθηκε από τον Γ. Σούνδια το εκκλησάκι σε μία λογγωμένη και δύσβατη σήμερα περιοχή όπου είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι πριν λίγες δεκαετίες υπήρχαν πολλά χωράφια Αλεξανδριτών που σπέρνονταν με σιτάρι και βρώμη ή καλλιεργούταν αμπέλια.
Η δεύτερη απόπειρα έγινε σήμερα με μία μεγαλύτερη παρέα που συμπεριλάμβανε εκτός των δύο προαναφερόμενων τους Βασίλη Σέρβο και Μπάμπη Ανυφαντή που θα φρόντιζαν να καθαριστεί από την πυκνή βλάστηση το μονοπάτι και τον Σπύρο Αργύρη, πολιτικό μηχανικό, ο οποίος θα φρόντιζε να αποτυπωθεί το εκκλησάκι, το οποίο ήταν παλιά μετόχι της Κόκκινης Εκκλησιάς, με εντολή του Αρχιμανδρίτη Νικηφόρου, Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Φανερωμένης, μετόχι της οποίας είναι σήμερα η Μονή της Κόκκινης Εκκλησιάς.
Λίγα λόγια για το εκκλησάκι της Αγίας Θέκλας στη σημερινή του κατάσταση – δεν διακρίνεται καλά στις φωτογραφίες γιατί αφενός μεν το μέρος είναι λογγωμένο από την πυκνή βλάστηση αφετέρου δε λόγω απορρύθμισης της φωτογραφικής μηχανής που την κρατούσα σε όλη τη διάρκεια της πεζοπορίας στο χέρι και σύντομα θα χρειαστώ νέα:
Βρίσκεται στους πρόποδες των Σκάρων σε υψόμετρο 505 περίπου μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχει επιχωματωθεί σημαντικά από τα φύλλα και φερτά υλικά ενώ στο εσωτερικό του έχουν φυτρώσει χοντρές κουμαριές. Αυτοί που κάποτε το χτίσανε εκμεταλλεύτηκαν την ύπαρξη μεγάλων βράχων τόσο στην ανατολική όσο και στη δυτική πλευρά που αποτελούν μέρος της τοιχοποιίας. Στην πλευρά του Ιερού, στον βόρειο τοίχο, βρίσκεται μία θυρίδα. Οι διαστάσεις του είναι περίπου 5.5×3.5 μέτρα, όπως συνήθως και τα άλλα μετόχια της Κόκκινης Εκκλησιάς, σύμφωνα με τον Σ. Αργύρη.
Όπως αναφέρει ο Αλεξανδρίτης φιλόλογος-ιστορικός Σπύρος Σούνδιας, η Κόκκινη Εκκλησιά, μεγάλο μοναστήρι, πλαισιώνονταν από οχτώ ως δέκα, κατά καιρούς, μετόχια στην ευρύτερη περιοχή των νότιων Σκάρων. Κάποια από αυτά ξεχάστηκαν στο πέρασμα του χρόνου με την Αγία Θέκλα, ένα από τα μετόχια της, να παραμένει μέχρι πρότινος άγνωστη η ακριβής θέση που βρισκόταν.
Εντύπωση όμως προκαλούν και τα όσα είπε ο ίδιος ερευνητής για την Αγία Θέκλη στην ημερίδα της 2ας Μαρτίου 2003 που διοργάνωσε η Ομοσπονδία Λευκαδίτικων Συλλόγων με θέμα «Σκάροι: Φύση – Πολιτισμός – Παράδοση»: «Στη περίοδο που ζούσαν τα πρωτάτα, στον 13ον αιώνα η Αγία Θέκλη, λίγο πιο πάνω από την πηγή που ονομάστηκε ύστερα του Πασά, από τον Φαήκ Πασά, ήταν ένα σημαντικό και πλούσιο μοναστήρι που έγινε την βυζαντινή περίοδο. Διαλύθηκε όμως με τον ερχομό των Τούρκων και πουλήθηκαν τα κτήματά του. Τη θέση της Αγίας Θέκλας πήρε η Κόκκινη Εκκλησιά. Μεγάλο μοναστήρι πλαισιωμένο από οχτώ ως δέκα, κατά καιρούς, μετόχια στην ευρύτερη περιοχή των νότιων Σκάρων.»
Οπότε δεν αποκλείεται η σημερινή Αγία Θέκλη να χτίστηκε ως μετόχι της Κόκκινης Εκκλησιάς σε ανάμνηση του ομώνυμου πλούσιου μοναστηριού που είχε ιδρυθεί την βυζαντινή περίοδο και καταστράφηκε επί Τουρκοκρατίας.