Πενία τέχνας κατεργάζεται!…
Θα πρέπει να ήταν μια προπαγανδιστική αφίσα (Η εβδομαδιαία εικών της ανασυγκροτήσεως) που κυκλοφόρησε τέλη της δεκαετίας του 1940 για το σχέδιο Μάρσαλ. Η αφίσα που ήταν χαρτονένια χρησιμοποιήθηκε ως εξώφυλλο για να φτιαχτεί ένα μπλοκ που χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες συλλόγου του τόπου μας.
Το «Σχέδιο Μάρσαλ», δηλαδή το σχέδιο των ΗΠΑ για τη λεγόμενη οικονομική βοήθεια στην Ευρώπη (με το αζημίωτο βέβαια…), παρουσιάστηκε στις 5 Ιούνη 1947 από τον Τζορτζ Μάρσαλ, στρατηγό και υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ. Είχε προηγηθεί το «δόγμα Τρούμαν», δηλαδή η απόφαση των ΗΠΑ για άμεση ανάμειξη σε Ελλάδα και Τουρκία, στις 12 Μάρτη 1947. Το «Σχέδιο Μάρσαλ» μπήκε σε λειτουργία τον Απρίλη του 1948, ενώ εκείνη τη χρονιά υπογράφτηκαν συμφωνίες των ΗΠΑ με τις χώρες που συμμετείχαν, πλην της Ελβετίας. Στο «Σχέδιο Μάρσαλ» συμμετείχαν 16 ευρωπαϊκές χώρες: Μ. Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Ιρλανδία, Ισλανδία, Πορτογαλία, Αυστρία, Ελλάδα και Τουρκία.
Με τις συμφωνίες, επιβάλλονταν αυστηροί και λεπτομερείς όροι και έλεγχος της εφαρμογής τους στις χώρες. Ανάμεσα σε άλλα, τα ανταλλάγματα της οικονομικής βοήθειας ήταν ότι κάθε χώρα δεσμευόταν να δουλέψει για την ανάπτυξη της ελεύθερης επιχείρησης, να ενθαρρύνει τις αμερικανικές επενδύσεις, να μειώσει τους τελωνειακούς δασμούς, να παρέχει εμπορεύματα στις ΗΠΑ, να δημιουργήσει ειδικά κεφάλαια υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ και να παρουσιάζει απολογισμούς για τη χρησιμοποίηση των μέσων που έπαιρνε. Για τον έλεγχο εφαρμογής του «Σχεδίου», δημιουργήθηκε «Διεύθυνση Οικονομικής Συνεργασίας», ενώ η βοήθεια παρεχόταν από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό των ΗΠΑ με τη μορφή της δωρεάς, της επιχορήγησης και των δανείων. Τα «έργα» του «Σχεδίου Μάρσαλ» ήταν προσανατολισμένα να βοηθήσουν στην οικονομική διείσδυση των ΗΠΑ στην Ευρώπη και, ταυτόχρονα, να συμβάλουν στην αποκοπή κάθε επίδρασης των σοσιαλιστικών χωρών στους λαούς.
Από τον Απρίλη του 1948 μέχρι το Δεκέμβρη του 1951, οι ΗΠΑ δαπάνησαν περίπου 17 δισ. δολάρια, στο πλαίσιο του «Σχεδίου Μάρσαλ». Στην Ελλάδα, η αμερικανική οικονομική βοήθεια («Σχέδιο Μάρσαλ», «Δόγμα Τρούμαν», άμεση στρατιωτική βοήθεια κλπ.) από το 1944 μέχρι το 1951 ξεπέρασε τα 2 δισ. δολάρια.
Πραγματικός στόχος του σχεδίου
Βασικός στόχος του σχεδίου ήταν η απόκρουση των επαναστατικών δυνάμεων, η αναχαίτιση οποιασδήποτε εξέλιξης στις ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσε να απειλήσει την κυριαρχία του καπιταλισμού. Γεγονός που φάνηκε από την πρώτη στιγμή με την αγνόηση των προτάσεων που έκανε η ΕΣΣΔ επί του σχεδίου, οι οποίες απορρίφθηκαν σύσσωμες. Η ΕΣΣΔ και οι λαϊκές Δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης αρνήθηκαν να συμμετέχουν στο «Σχέδιο Μάρσαλ».
Η οικονομική βοήθεια προς τις καπιταλιστικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης συνέβαλε στην ισχυροποίησή τους και στην ταυτόχρονη διαπλοκή του κεφαλαίου αυτών των χωρών με αυτό των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που είχαν υποστεί τις σοβαρότερες καταστροφές από τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο και είχαν τεράστια ανάγκη από οικονομική βοήθεια, εξασθενούσαν ακόμα περισσότερο, ενώ η σταθερότητά τους δεχόταν σοβαρό πλήγμα, τη στιγμή που οι Δυτικοί γείτονές τους ισχυροποιούνταν.
Οι ΗΠΑ ήταν η μοναδική δύναμη που εκείνη την περίοδο είχε τη δυνατότητα να δώσει οικονομική βοήθεια και, ταυτόχρονα, την ικανότητα να κυριαρχήσει στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Μέσα από το «Σχέδιο Μάρσαλ», οι ΗΠΑ κατάφεραν να εδραιώσουν την πρωτοκαθεδρία τους μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, να εδραιώσουν το ίδιο το σύστημα αυτό, να εμποδίσουν το ξέσπασμα επαναστατικών κρίσεων στην Ευρώπη και να μπλοκάρουν την επικράτηση του σοσιαλισμού.
(Πηγή: Ριζοσπάστης, Ελένη ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ)