Πανεργατικόν Κέντρον Λευκάδος: Με έτος ίδρυσης το 1912 το τρίτο αρχαιότερο σωματείο της Λευκάδας και ένα από τα πιο παλιά Εργατικά Κέντρα της Ελλάδας

Το λάβαρο του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Λευκάδος που επανιδρύθηκε το 1944

Το «Πανεργατικόν Κέντρον Λευκάδος» με έτος ίδρυσης το 1912 είναι  το τρίτο αρχαιότερο σωματείο του νησιού μας μετά την Φιλαρμονική Εταιρία Λευκάδος που ιδρύθηκε το 1850 και την «Εργατική Αδελφότης εν Λευκάδι» με έτος ίδρυσης το 1892.

Είναι επίσης ένα από τα αρχαιότερα Εργατικά Κέντρα πανελλαδικά, αν σκεφθεί κανείς ότι το Εργατικό Κέντρο Αθήνας είχε ιδρυθεί δύο μόλις χρόνια νωρίτερα, το 1910, και το Εργατικό Κέντρο Πειραιά το 1902.

Η σημαία του Κέντρου ήταν κόκκινη και είχε στο κέντρο της τα αρχικά Π.Κ.Λ.  (Πανεργατικό Κέντρο Λευκάδας) με λευκά και γαλάζια χρώματα. Η σφραγίδα του ήταν στρόγγυλη και έφερε σε κύκλο τις λέξεις «Πανεργατικόν Κέντρον Λευκάδος» και στο κέντρο την χρονολογία ίδρυσης 1912. Το Εργατικό Κέντρο γιόρταζε την Πρωτομαγιά κάθε χρόνου με πρόγραμμα που κατάρτιζε το Διοικητικό Συμβούλιο.

Το Καταστατικό ψηφίστηκε στις 20 Αυγούστου 1912 στη Λευκάδα. Τυπώθηκε το 1913 στο τυπογραφείο Π. Κοντογούρη που ήταν κι αυτό στη Λευκάδα. Στο εξώφυλλο υπάρχει με μεγάλα κεφαλαία γράμματα το σύνθημα «Ο ΕΡΓΑΤΗΣ ΔΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΟΥ ΘΑ ΣΩΘΗ», κάτι ανάλογο δηλαδή με αυτό που έχει επικρατήσει να λέγεται σήμερα: «Μόνο ο λαός θα σώσει τον λαό».

Το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Λευκάδας επανιδρύθηκε το 1944 και στην μακρόχρονη πορεία του ανάλογα με την εσωτερική διαπάλη του συνδικαλιστικού κινήματος αλλά και τις εκάστοτε κυβερνητικές παρεμβάσεις το καταστατικό του υποβάλλονταν τα επόμενα χρόνια συχνά σε τροποποιήσεις.

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΝ
ΤΟΥ ΕΝ ΛΕΥΚΑΔΙ ΙΔΡΥΘΕΝΤΟΣ
ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ
ΥΠΟ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟΝ
«ΠΑΝΕΡΓΑΤΙΚΟΝ ΚΕΝΤΡΟΝ ΛΕΥΚΑΔΟΣ»

ΑΡΧΑΙ – ΣΚΟΠΟΣ

Άρθρον 1ον

Ιδρύεται εν Λευκάδι Σύλλογος υπό τον τίτλον «Πανεργατικόν Κέντρον Λευκάδος» βάσις του οποίου είναι αι αρχαί της πανεργατικής αλληλεγγύης. Συνεννόησις και συνεργασία όλων των εργατών της Ελλάδος. Πολιτική και οικονομική οργάνωσις της Εργατικής τάξεως.

Άρθρον 2oν

Σκοπός του Κέντρου είναι: Να προπαγανδίση την εργατικήν ενότητα εις την Λευκάδα και να οργανώση τους εργάτας εις Συνδικάτα εργατικά. Να επιτύχη την καθημερινήν δεκάωρον εργασίαν κατ΄ αναλογίαν. Την τακτικήν πληρωμήν εις το τέλος εκάστης εβδομάδος. Την κατάργησιν των χρηματικών προστίμων. Την σύστασιν διαιτητικών δικαστηρίων μεταξύ εργατών και εργοδοτών προς λύσιν εκάστης διαφοράς. Να κανονίση τιμάς εργασίας, όπου είναι δυνατή συνεννόησις μεταξύ των εργατών, προς αποφυγήν του ολεθρίου συναγωνισμού μεταξύ των. Να συνδράμη αναλόγως τα μέλη εις δυστυχήματα ανεξάρτητα της θελήσεώς των.

Άρθρον 3ον

Εις το Κατάστημα του Κέντρου διδάσκεται αρμοδίως Θρησκεία, Πολιτεία, Ιστορία και Κοινωνία. Εις τας διδασκαλίας υποχρεωτικώς παρίστανται πάντα τα μέλη μετά των τέκνων των.

Άρθρον 4ον

Δια να εγγραφή τις μέλος του Κέντρου πρέπει να είναι εργάτης, να προταθή από δύο μέλη παλαιά μέλη, να τον εγκρίνουν τα 2/3 δύο τρίτα του αριθμού των παρόντων μελών και να υπογράψη έγγραφον δήλωσιν, ότι αποδέχεται τον σκοπόν και τας αρχάς του Κέντρου, να πληρώνη μίαν μηνιαίαν συνεισφοράν δραχμής μιας ή πεντήκοντα λεπτών, το κατώτερον όριον και να έχη ηλικίαν μεγαλειτέραν των 16 ετών.

Άρθρον 5ον

Διαγράφεται αυτοδικαίως από τον κατάλογον των μελών, όστις καθυστερήση την συνεισφοράν του επί τρεις μήνας, καθώς και όστις άνευ αιτίας δεδικαιολογημένης δεόντως, απουσιάση επί τρεις συνεχείς συνεδριάσεις, όστις αρνείται τας αρχάς και τον σκοπόν του Κέντρου, παραβιάζει το Καταστατικόν του, υβρίζει το Σωματείον και ανακαλύπτεται ή άλλως πως καταχράται των χρημάτων αυτού, ή δεικνύει συμπεριφοράν ασυμβίβαστον προς το Σωματείον ή καθίσταται επιζήμιος εις τα συμφέροντά του.

Άρθρον 6ον

Δεν πληρώνουν συνεισφοράν εις το Κέντρον όσα των μελών υπηρετούν εις τον στρατόν και εφ΄ όσον διαρκεί η θητεία των, και οι ασθενείς. Αι συνδρομαί διαιρούνται εις τακτικήν μεν λεπτά 50 μηνιαίως, εις έκτακτον δε δραχ. μίαν μηνιαίως.

Άρθρον 7ον

Έκαστον μέλος είναι ελεύθερον να αφήση το Κέντρον οπόταν θέλη, όταν όμως η παραίτησίς του γίνη δεκτή κατόπιν διαφωνίας αυτού προς τον σκοπόν και τας αρχάς του Κέντρου, δεν δύναται να επανέλθη πλέον και δεν αποδίδεται αυτώ ουδεμία εκ των συνεισφορών του, ας μέχρι τούδε έχει καταβάλη.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

Άρθρον 8ον

Όταν εις το Κέντρον υπάρχουν 5 μέλη του αυτού επαγγέλματος, ιδρύουν ιδιαίτερον Επαγγελματικόν Συνδικάτον, το οποίον αντιπροσωπεύεται εις το Διοικητικόν Συμβούλιον του Κέντρου δι΄ ενός συμβούλου εκλεγομένου κατά πλειοψηφίαν εκ των μελών του Επαγγελματικού Συνδικάτου, και του οποίου η υπηρεσία είναι ενιαυσία και όστις αποτελεί μέλος του συμβουλίου του Κέντρου.

Άρθρον 9ον

Εκτός του Κέντρου δύνανται να ιδρυθώσιν Εργατικά Συνδικάτα Γεωργικά, τα οποία εξαρτώμενα από το Κέντρον διοικούνται υφ΄ ενός Ταμίου, δύο συμβούλων και ενός Γραμματέως. Έκαστον τοιούτον Συνδικάτον μετέχει εις την διοίκησιν του Κέντρου δια του Γραμματέως του, όστις αποτελεί μέλος του συμβουλίου του Κέντρου εις τας γενικάς συνεδριάσεις αυτού προκειμένου να ληφθώσι μέτρα γενικά. Η εκλογή των Συμβούλων, Ταμίου και Γραμματέως, ούσα ενιαυσίας διαρκείας γίνεται κατά πλειοψηφίαν εκ των μελών των διαφόρων Συνδικάτων.

Άρθρον 10ον

Έκαστον Συνδικάτον έχει ιδιαίτερον Ταμείον. Υποχρεωτικώς συνεισφέρει εις το Ταμείον του Κέντρου μηνιαίαν συνεισφοράν αναλόγως του αριθμού των μελών του δια τα γενικά έξοδα. Τα μέλη του εκτός του Κέντρου Συνδικάτων πήρώνουν τας συνεισφοράς των εις το ταμείον του Συνδικάτου των.

ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ

Άρθρον 11ον

Το Κέντρον διοικείται από ένα συμβούλιον αποτελούμενον εκ των αντιπροσώπων των συντεχνιών συμβούλων, του γενικού Γραμματέως, Ταμείου και Προέδρου εκλεγομένων πάντων μεταξύ των μελών και ουδέποτε εκτός αυτών, άμα τη επιψηφίσει του παρόντος και η υπηρεσία των είναι ενιαυσία.

Άρθρον 12ον

Όλα τα μέλη του συμβουλίου του Κέντρου ως και τα μέλη των εκτός του Κέντρου Συνδικάτων και οι αντιπρόσωποι αυτών εκλέγονται δια ψηφοδελτίων άνευ υποψηφιότητος υπό της πλειοψηφίας των μελών και η υπηρεσία των είναι ενιαυσία, δύνανται δε να εκλεγώσι και εκ νέου.

Άρθρον 13ον

Καθήκοντα του συμβουλίου είναι, να διευθύνη από κοινού τας υποθέσεις του Κέντρου. Να παρίσταται εις τας συνεδριάσεις, οριζομένας πάντοτε υπό του Προέδρου ή του αντιπροέδρου αυτού. Ο Πρόεδρος δίδει ή αφαιρεί τον λόγον και διευθύνει τας συνεδριάσεις. Το Συμβούλιον διατηρεί αλληλογραφίαν μεθ΄ όλων των εργατικών της Ελλάδος Σωματείων ως και μετά των Συνδικάτων των εξαρτωμένων υπό του Κέντρου. Υποβάλλει κατά τριμηνίαν προϋπολογισμόν του ταμείου του Κέντρου με όλα τα δικαιολογητικά, ον θα εξελέγχη τριμελής Επιτροπή, εκλεγομένη μετά την υποβολήν του εκ της πλειοψηφίας του Κέντρου και η οποία εντός τριημέρου υποβάλλη το πόρισμά της εν εκτάκτω γενική συνεδριάσει. Μεριμνά δια την επαύξησιν των κεφαλαίων του Κέντρου.

Άρθρον 14ον

Το Συμβούλιον συνεδριάζει άπαξ της εβδομάδος τουλάχιστον, καθώς και οπόταν είναι ανάγκη. Η ολομέλεια άπαξ του μηνός ή και οπόταν ήθελε παραστή επιτακτική ανάγκη. Επί των γενικών ζητημάτων αποφασίζη η ολομέλεια του Κέντρου και ουχί το συμβούλιον αυτού.

Άρθρον 15ον

Εις τας συνεδριάσεις υπάρχει απαρτία του τε συμβουλίου και της ολομελείας όταν παρίστανται τα ημίσυ μέλη πλέον ενός. Εις τρεις κατά συνέχειαν προσκλήσεις μελών και συμβουλίου εάν δεν παραστούν εν τη τρίτη συνεδρία γίνεται απαρτία με όσα μέλη είναι παρόντα. Όλα τα ζητήματα λύονται με φανεράν ψηφοφορίαν, εκτός της εκλογής των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, ήτοι Προέδρου, Αντιπροέδρου, Ταμίου, Γραμματέως, Κοσμητόρων και της Εξελεγκτικής Επιτροπής των συμβούλων, ων πάντων είναι μυστικαί. Πλειοψηφία είναι το ήμισυ πλέον ενός.

Άρθρον 16ον

Δι΄ εκάστην διαφοράν μεταξύ των μελών, (εκτός των ζητημάτων τιμής), τα ενδιαφερόμενα μέρη εκλέγουν από έναν αντιπρόσωπον εκ των μελών του Κέντρου και οι δύο ούτοι μεθ΄ ενός αντιπροσώπου του Διοικητικού συμβουλίου αποτελούντες τριμελή Επιτροπή αποφαζίσουσι περί της διαφοράς ταύτης. Εάν δε η απόφασίς των δεν είναι δεκτή υφ΄ ενός των ενδιαφερομένων, τότε τι ζήτημα φέρεται εις την ολομέλειαν, ήτις αποφασίζει οριστικώς. Πάσα προσφυγή εις τα δικαστήρια δια διαφοράς μεταξύ των μελών του Κέντρου συνεπάγεται την εκ του καταλόγου διαγραφήν των.

ΓΕΝΙΚΑ

Άρθρον 17ον

Περιουσία του Κέντρου είναι: Αι συνεισφοραί των μελών και τα εκ τούτων προκύπτονυτα κέρδη.

Άρθρον 18ον

Ο Ταμίας του Κέντρου ως και αι Ταμίαι των Γεωργικών Συνδικάτων, έκαστος κρατούν δραχ. 50 δι΄ εκτάκτους ανάγκας. Τα δε λοιπά χρήματα καταθέτουσιν εις την Τράπεζαν, επ΄ ονόματι του Κέντρου και των Συνδικάτων. Χρήματα δύνανται να ληφθώσιν εκ της Τραπέζης μόνον κατόπιν αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου ως και των Συνδικάτων, των συμβούλων εκάστης συντεχνίας υποχρεουμένων να λαμβάνουσι προηγουμένως την συγκατάθεσιν των εις την συντεχνίαν των ανηκόντων μελών κατά πλειοψηφίαν.

Άρθρον 19ον

Τα χρήματα του Κέντρου εξοδεύονται δια απρόοπτα ατυχήματα των εργατών,  δι΄ αλληλογραφίαν, δι΄ ενοίκιον οικήματος και ουδέποτε η τοιαύτη δαπάνη δεν θα υπερβαίνη τα 50% επί των εισπράξεων εκάστου έτους.

Άρθρον 20ν

Η πρώτη Μαΐου εκάστου έτους είναι η εορτή του Κέντρου και η διεξαγωγή αυτής κανονίζεται δι΄ ειδικού προγράμματος καταρτιζόμενον υπό του διοικητικού συμβουλίου.

Άρθρον 21ον

Η σημαία του Κέντρου είναι εξ ερυθρού υφάσματος, φέρουσα εν τω μέσω το σύμπλεγμα Π. Κ. Λ. το οποίον σύγκειται εκ των εθνικών χρωμάτων λευκού και κυανού.

Άρθρον 22ον

Το Κέντρον έχει σφραγίδα στρογγύλην, η οποία φέρει κύκλωθεν τας λέξεις «Πανεργατικόν Κέντρον Λευκάδος» με χρονολογίαν ιδρύσεως 1912.

Άρθρον 23ον

Το Κέντρον διαλύεται μόνον όταν μείνωσι 15 μέλη, τα οποία και διανέμονται εξ ίσου την περιουσίαν αυτού, ή διαθέτουν αυτήν προς εκτύπωσιν διαφόρων βιβλίων υπέρ της διαδόσεωςτης εργατικής ιδέας.

Άρθρον 24ον

Αποθανόντος μέλους τινός του Κέντρου και διατελούντος εν εσχάτη ενδεία, η κηδεία του γίνεται δαπάνη του Κέντου, ην κατόπιν καταβάλλουσιν εις το ταμείον κατ΄ αναλογίαν τα μέλη αυτού. Υποχρεωτικώς τα μέλη παρακολουθούσι την κηδείαν του μέχρι του Ναού, φέρουσι τον νεκρόν 4 εκ των μελών, άτινα ορίζει ο Πρόεδρος ή ο αντιπρόεδρος ή τις των διοικούντων συμβούλων. Αφ΄ ης γνωσθή ο θάνατός του η σημαία του Κέντρου κυματίζει μεσίστιος μέχρι της ταφής του. Κατατίθεται στέφανος εκ φυσικών ανθέων και προσφωνεί τον νεκρόν δι΄ ολίγων εν των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου.

Άρθρον 25ον

Όταν μέλος του Συλλόγου εμμαρτύρως αναδειχθή κλέπτης, διαγράφεται αυτοδικαίως εκ του καταλόγου των μελών και στερείται παντός δικαιώματος και δεν δύναται να επανέλθη πλέον. Παν μέλος, όπερ εμμαρτύρως ήθελεν ανδειχθή παρεκτραπέν, πρώτον νουθετείται, το δεύτερον επιπλήττεται και εκ τρίτου διαγράφεται χωρίς να επανέλθη πλέον.

Άρθρον 26ον

Τα της ευκοσμίας συμπεριφοράς και αγωγής των μελών εν ταις γενικαίς συνεδρίαιες ως και εις τας σχέσεις αυτών, θέλει κανονίση ειδικός κανονισμός, όστις θέλει αναρτηθή εν τη αιθούση των συνεδριών, αφού καταρτισθή υπό του Διοικητικού Συμβουλίου.

Άρθρον 27ον

Όταν μέλος του Συλλόγου αποθάνη, τα επί του Κέντρου δικαιώματα αυτού μεταβιβάζονται εις την σύζυγον, υιόν ή αδελφόν του, συν τη αναλήψει των υποχρεώσεων απέναντι του Κέντρου, δηλαδή την καταβολήν ρης συνδρομής, την τακτικήν φοίτησιν και την αποδοχήν των αρχών του Κέντρου, του προγράμματος αυτού και του Καταστατικού του εκ μέρους του αντιπροσωπούντος τον αποθανέντα, πλην της συζύγου του. Πάσα παράλειψις συνεπάγεται αυτοδικαίως την στέρησιν παντός δικαιώματός των

Άρθρον 28ον

Το παρόν Καταστατικόν ψηφισθέν, ισχύει επί 3 έτη αρχόμενα από σήμερον.

Άρθρον 29ον

Δεν δίδεται άδεια εις ανθρώπους μη σοσιαλιστάς να κάμνωσι διαλέξεις εις το Κέντρον.

Εν Λευκάδι τη 20 Αυγούστου 1912

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΥΣ