Ήρθε η τράτα…!!

Εν αναμονή δημοσιεύματος φίλου της σελίδας μας, που έχει ο ίδιος βιωματικές εμπειρίες, και με αφορμή την επανεμφάνιση των βιντζότρατων στις θάλασσές μας, σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση του υπουργού ΥΠΑΑΤ Γ. Καρασμάνη για την δοκιμαστική τους λειτουργία για ένα εξάμηνο και μόνο για ερευνητικούς σκοπούς, δανειστήκαμε τον προτεινόμενο απ΄ αυτόν τίτλο «Ήρθε η τράτα…».

Ήρθε λοιπόν η τράτα, στο λιμάνι της Νικιάνας. Χιλιοτραγουδισμένη, άμεσα συνδεδεμένη με την κληρονομιά και την παράδοση του νησιού μας και της χώρας μας εν γένει. Είναι η τράτα του Μηνά, η Παναγιά, ένα παλιό ξύλινο σκαρί μήκους 6.8μ. που φτιάχτηκε το 1970.

Ένας παραδοσιακός τρόπος ψαρέματος με πολλούς υποστηρικτές, αλλά και φανατικούς πολέμιους – για τις όποιες ενστάσεις δείτε παρακάτω το ιστορικό. Που τροφοδοτούσε δεκαετίες ολόκληρες με φθηνό λαϊκό ψάρι, την μαρίδα, γενιές και γενιές ανθρώπων και έδινε τη δυνατότητα σε δεκάδες οικογένειες που ασκούσαν από πάππου προς πάππου το επάγγελμα αυτό να ζήσουν.

Με την απαγόρευσή τους πριν πέντε περίπου χρόνια πολλοί ήταν αυτοί που εγκατέλειψαν το επάγγελμα. Έσπασαν, με την επιδότηση της ελληνική πολιτείας και κατ΄ επιταγή της ΕΕ τα σκάφη τους. Παλιά ξύλινα σκαριά, ένας θησαυρός της πλούσιας ναυτικής μας κληρονομιάς, χάθηκε για πάντα.

Σήμερα οι βιντζότρατες που έχουν απομείνει στο νησί μας και το Μεγανήσι είναι (σε παρένθεση το μήκος και ο χρόνος που φτιάχτηκαν): ΠΑΝΑΓΙΑ (6.8μ, 1970), ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ (7.85μ, 1950), ΑΓ. ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ (11.08μ, 1975), ΜΑΡΙΑ (8.5μ, 1945), ΘΕΟΔΩΡΟΣ (8.4μ, 1962), ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (10.25μ, 1959), ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (10.2μ, 1978), ΜΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ (10.2μ, 1976), ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ (11μ, 1965), ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (9.9μ, 1981), ΧΡΗΣΤΟΣ (10.9μ, 1956), ΙΩΑΝΝΗΣ Μ (9.9μ, 1952), ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (6.45μ, 1975), ΑΡΤΕΜΗΣΙΑ (9.2μ, 1950) και ΑΕΤΟΣ (8.96μ, 1957).

Κοντεύουν πέντε χρόνια τώρα από τότε που απαγορεύτηκε από την ελληνική πολιτεία με εντολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ψάρεμα με βιντζότρατα. Η απαγόρευση επικαλούνταν την προστασία της βιώσιμης αλιείας.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Κανονισμό 1967/2006 του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (δες ΕΔΩ), το 2010 απαγορεύτηκε η λειτουργία της βιντζότρατας με τον παραδοσιακό τρόπο και τα σκάφη τα οποία έφεραν άδεια βιντζότρατας υποχρεώθηκαν να μετακινηθούν σε αλιευτικά πεδία με ελάχιστο βάθος 50 μέτρων ή πέρα από τα 3 μίλια απόσταση από την ακτή (όταν το βάθος δεν υπερβαίνει τα 50 μέτρα). Μετακινήθηκαν δηλαδή ουσιαστικά στα αλιευτικά πεδία που επιχειρούν τα σκάφη της μέσης αλιείας και κυρίως οι μηχανότρατες. Οι βιντζότρατες ήταν όμως στην πλειοψηφία τους μικρά σκάφη με μέσο μήκος 10 μέτρων και με μικρή ιπποδύναμη με αποτέλεσμα να αδυνατούν να ψαρεύουν σε τέτοια βάθη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αναγκαστούν πολλοί να εγκαταλείψουν τον παραδοσιακό αυτό τρόπο ψαρέματος και να κινδυνεύουν με εξαφάνιση οι βιντζότρατες.

Η βιντζότρατα είναι ένα παραδοσιακό αλιευτικό εργαλείο (γρίπος που σύρεται από σκάφος) το οποίο δραστηριοποιείται στη Μεσόγειο θάλασσα, και αλιεύει σε ρηχά νερά. Στο παρελθόν, τα δίχτυα ανασύρονταν από την ακτή (έχοντας τότε μία ενδιάμεση μορφή μεταξύ ανασυρόμενων και κυκλωτικών), αλλά με την εξέλιξη της τεχνολογίας και χρήση υδραυλικών βαρούλκων, τα δίχτυα ανασύρονται από σκάφος σταθερά δεμένο. Η βιντζότρατα στοχεύει κυρίως στη μαρίδα (Spicara smaris), ένα είδος που αλιεύεται με βιώσιμο τρόπο στα Ελληνικά νερά, όπως έχει δειχθεί σε πρόσφατες έρευνες εκτίμησης των αποθεμάτων της, με σχετικά χαμηλή εμπορική αξία, αλλά έχοντας μια υψηλή κοινωνικο-οικονομική σημασία, αφού συμπληρώνει το εισόδημα των αλιέων που διαθέτουν μικρά κυρίως σκάφη, και ελλιμενίζονται σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.

Με την από τις 30.12.2014 απόφαση (δες ΕΔΩ) του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Καρασμάνη επιτρέπεται κατόπιν ειδικής άδειας από τη 1η Ιανουαρίου 2015 η έναρξη της δραστηριότητας των αλιέων με τη χρήση του παραδοσιακού εργαλείου της βιντζότρατας στο πλαίσιο σχεδίου για ερευνητικούς σκοπούς. Η σχετική απόφαση προβλέπει την υπό όρους αδειοδότηση των αλιέων με βιντζότρατα για ένα εξάμηνο και μόνο για ερευνητικούς σκοπούς. Η ειδική άδεια χορηγείται με αίτηση των ενδιαφερομένων στη Γενική Διεύθυνση Αλιείας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Είναι γεγονός ότι ο παραδοσιακός τρόπος ψαρέματος με βιντζότρατα έχει πολλούς φίλους, αλλά και φανατικούς πολέμιους. Περιβαλλοντικές οργανώσεις αλλά και παράκτιοι αλιείς επισημαίνουν, ότι οι βιντζότρατες προκαλούν καταστροφές, θέτοντας σε κίνδυνο τα ιχθυοαποθέματα και τη θαλάσσια βιοποικιλότητα. Αρκετοί είναι αυτοί που κάνουν λόγο για μια σκανδαλώδη προεκλογική απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Καρασμάνη.

Αντιδράσεις υπάρχουν επίσης από την πλευρά του υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος επικαλούμενος την συναρμοδιότητα του υπουργείου του σε θέματα βιοποικιλότητας ζητά με την από προ τριών ημερών επιστολή του προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργο Καρασμάνη, την άμεση ανάκληση της απόφασης του ΥΠΑΑΤ, με την οποία επιτρέπεται η χρήση βιντζότρατας (δες ΕΔΩ).